ટ્રમ્પની ચીન પર ‘ડબલ સ્ટ્રાઇક’, દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોના વિવાદ વચ્ચે 1 નવેમ્બરથી 100% ટેરિફ લાદ્યો
અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનો વેપાર યુદ્ધ (Trade War) હવે નિર્ણાયક અને આક્રમક તબક્કામાં પ્રવેશ્યો છે. યુએસ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે ચીન પર ૧૦૦ ટકા ટેરિફ લાદવાની જાહેરાત કરીને વૈશ્વિક વેપાર જગતમાં ખળભળાટ મચાવ્યો છે. ચીને અમેરિકા માટે અત્યંત મહત્ત્વપૂર્ણ એવા દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો (Rare Earth Elements) ની નિકાસ પર નિયંત્રણો કડક બનાવ્યાના ગણતરીના કલાકોમાં જ ટ્રમ્પે આ કડક બદલો લીધો છે.
રેલવે મંત્રીએ ગુરુવારે મોડી રાત્રે કરેલી આ જાહેરાત અનુસાર, આ ટેરિફ ૧ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ થી અમલમાં આવશે.
૧૦૦% ટેરિફ કોના પર અને ક્યારથી?
રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે પોતાની ચેતવણીને સાચી સાબિત કરીને ચીનને મોટો આર્થિક ફટકો આપ્યો છે.
- ટેરિફનું પ્રમાણ: હાલના ટેરિફ ઉપરાંત, ચીનથી અમેરિકામાં આયાત થતા તમામ ઉત્પાદનો પર ૧૦૦% વધારાનો ટેરિફ લાદવામાં આવશે.
- અસરગ્રસ્ત વસ્તુઓ: આ ટેરિફ મુખ્યત્વે ચાઇનીઝ સોફ્ટવેર સહિત ચીનથી આયાત થતા દરેક ઉત્પાદન પર લાગુ થશે. આ પગલાંથી વૈશ્વિક વેપાર અને ખાસ કરીને ટેકનોલોજી સપ્લાય ચેઇન પર ગંભીર અસર પડી શકે છે.
- અમલની તારીખ: આ ૧૦૦% ટેરિફ ૧ નવેમ્બર, ૨૦૨૫ થી અમલમાં આવશે.
નોંધનીય છે કે ગુરુવારે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે ચીનને ચેતવણી આપતી એક લાંબી પોસ્ટ જારી કરી હતી કે અમેરિકા આકરો બદલો લેશે. રાત સુધીમાં, તેમણે પોતાની ચેતવણી સાચી સાબિત કરી દીધી હતી.
US President Donald J. Trump announces 100% tariffs on China, in addition to any tariffs they are currently paying, and export controls on all critical software, starting November 1. pic.twitter.com/Cu1ibmVAQd
— ANI (@ANI) October 10, 2025
અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનો વિવાદ: દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો
અમેરિકા દ્વારા ટેરિફ લાદવાનો તાત્કાલિક નિર્ણય ચીન દ્વારા દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો પરના વેપાર નિયંત્રણોને કડક બનાવવાના કારણે આવ્યો છે.
- ચીનનો નિર્ણય: ૯ ઑક્ટોબરના રોજ, ચીને દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોની સાથે ટંગસ્ટન અને મોલિબ્ડેનમ પરના તેના વેપાર નિયંત્રણોને વધુ કડક બનાવ્યા. અમેરિકાએ આ નિર્ણયને ચીન દ્વારા યુએસ પર સીધા દબાણ તરીકે જોયો.
- નિકાસ નિયંત્રણો: ચીને ઇલેક્ટ્રિક વાહનો, એરક્રાફ્ટ એન્જિન, સેમિકન્ડક્ટર અને સંરક્ષણ રડાર સિસ્ટમ્સમાં ઉપયોગમાં લેવાતા ૧૨ દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોમાંથી પાંચ પર અમેરિકામાં વધારાના નિકાસ નિયંત્રણો લાદ્યા છે, જે ૧ ડિસેમ્બર, ૨૦૨૫ થી અમલમાં આવશે.
આ નિર્ણયો અમેરિકાની હાઇ-ટેક અને સંરક્ષણ ઉદ્યોગો માટે સીધો ખતરો છે, કારણ કે ચીન આ મહત્ત્વપૂર્ણ ખનીજોનો વૈશ્વિક પુરવઠો નિયંત્રિત કરે છે.
દુર્લભ પૃથ્વી તત્વોનું મહત્ત્વ
દુર્લભ પૃથ્વી તત્વો (Rare Earth Elements) માં ૧૭ રાસાયણિક તત્વો નો સમાવેશ થાય છે. આ તત્વો આધુનિક ટેકનોલોજી માટે કરોડરજ્જુ સમાન છે:
- ઉપયોગ: તેનો ઉપયોગ ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદનો, ઇલેક્ટ્રિક વાહનો (EVs), લશ્કરી સાધનો અને સેમિકન્ડક્ટર્સ જેવા સંવેદનશીલ ઉત્પાદનો બનાવવા માટે થાય છે.
- ચીનનો કબજો: ચીન આ રાસાયણિક તત્વોના વૈશ્વિક ઉત્પાદનનો ૮૦ થી ૯૦ ટકા હિસ્સો નિયંત્રિત કરે છે. ચીને ૨૦૦૦ માં તેમના ઉત્પાદનમાં વિદેશી રોકાણ મર્યાદિત કર્યું અને તેમની નિકાસ પણ ઘટાડી દીધી, જે હવે વધુ મજબૂત બનાવવામાં આવ્યું છે.
ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્રનું માનવું છે કે ચીન આ તત્વોના પુરવઠાને ભૂ-રાજકીય હથિયાર તરીકે ઉપયોગ કરી રહ્યું છે.
જિનપિંગ સાથેની મુલાકાત રદ: ‘મને નથી લાગતું કે આપણે ફરી મળવા માંગીએ’
આ વિવાદ વચ્ચે, રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે તેમના એશિયા પ્રવાસ દરમિયાન ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ સાથેની મુલાકાત પણ રદ કરી દીધી છે.
- ટ્રમ્પનો અભિપ્રાય: જ્યારે મીડિયાએ આ વિશે પૂછ્યું, ત્યારે ટ્રમ્પે કહ્યું, “આ મુલાકાત રદ કરવામાં આવી નથી, પરંતુ વર્તમાન વિવાદને કારણે તેને રદ ગણવી જોઈએ.”
- કડક વલણ: તેમણે સ્પષ્ટ કહ્યું, “મને નથી લાગતું કે આપણે ફરીથી મળવા માંગીએ. તેમણે [શી જિનપિંગે] આયાત અને નિકાસના સમગ્ર ખ્યાલને અચાનક બદલીને દુનિયાને ચોંકાવી દીધી છે, અને કોઈને તેની ખબર પણ નથી.”
ટ્રમ્પના આ નિવેદનો દર્શાવે છે કે તેઓ ચીન સાથેના વેપાર વિવાદમાં પીછેહઠ કરવાના મૂડમાં નથી. આ ૧૦૦% ટેરિફની જાહેરાત વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન્સ અને અર્થતંત્રમાં મોટા પાયે અનિશ્ચિતતા પેદા કરી શકે છે.
