ચીનના ‘આર્થિક દુશ્મની’ના કૃત્યથી ટ્રમ્પ ગુસ્સે ભરાયા: ચીન સાથેનો રસોઈ તેલનો વેપાર સમાપ્ત કરવાની ધમકી, “અમે તેમને ખતમ કરીશું”
અમેરિકા અને ચીન વચ્ચેનું ‘ટેરિફ યુદ્ધ’ હવે માત્ર વ્યાપારી સંઘર્ષ પૂરતું સીમિત ન રહેતા આર્થિક દુશ્મનીમાં પરિવર્તિત થતું દેખાઈ રહ્યું છે. ચીને અમેરિકન સોયાબીનની ખરીદી બંધ કરીને રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને આંચકો આપ્યા બાદ, ટ્રમ્પે હવે બેઇજિંગને જડબાતોડ જવાબ આપવાની તૈયારી કરી લીધી છે. ટ્રમ્પે ખુલ્લેઆમ ચીનને ધમકી આપી છે કે તેઓ બેઇજિંગ સાથેનો રસોઈ તેલ (Cooking Oil) સહિત અન્ય વ્યાપારી માલનો વેપાર સમાપ્ત કરવાનું વિચારી રહ્યા છે. જો આ નિર્ણય લેવાય તો ચીન માટે તે એક મોટો આર્થિક ફટકો સાબિત થઈ શકે છે.
ટ્રમ્પના આ આક્રમક વલણે વૈશ્વિક સપ્લાય ચેઇન અને ખાદ્ય બજારમાં મોટી અનિશ્ચિતતા ઊભી કરી છે.
ટ્રમ્પની ખુલ્લી ધમકી: ‘રસોઈ તેલનો વેપાર સમાપ્ત કરીશું’
ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ‘ટ્રુથઆઉટ’ પર એક પોસ્ટ દ્વારા ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગને સીધી ધમકી આપી છે. તેમની પોસ્ટનો મુખ્ય આશય આર્થિક બદલો લેવાનો છે.
- ટ્રમ્પનો આરોપ: ટ્રમ્પે ચીન પર જાણી જોઈને અમેરિકન ખેડૂતોને નુકસાન પહોંચાડવાનો આરોપ લગાવ્યો. તેમણે લખ્યું, “મારું માનવું છે કે ચીન જાણી જોઈને આપણી પાસેથી સોયાબીન ખરીદી રહ્યું નથી અને આપણા સોયાબીન ખેડૂતોને મુશ્કેલીમાં મૂકી રહ્યું છે, જે આર્થિક દુશ્મનાવટનું કૃત્ય છે.”
- બદલો લેવાની ચેતવણી: આ કૃત્યના બદલામાં ટ્રમ્પે ચેતવણી આપી કે, “અમે બદલો લેવા માટે ચીન સાથે રસોઈ તેલ અને અન્ય વેપારી માલ માટે વેપાર સમાપ્ત કરવાનું વિચારી રહ્યા છીએ.”
- આત્મનિર્ભરતા પર ભાર: તેમણે અમેરિકન ઉત્પાદન ક્ષમતા પર ભાર મૂકતા કહ્યું, “ઉદાહરણ તરીકે, આપણે સરળતાથી રસોઈ તેલનું ઉત્પાદન જાતે કરી શકીએ છીએ; આપણે તેને ચીન પાસેથી ખરીદવાની જરૂર નથી.”
ટ્રમ્પના આ નિવેદનને આગામી રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટણી પહેલા તેમના ‘અમેરિકા ફર્સ્ટ’ એજન્ડાના આક્રમક અમલ તરીકે જોવામાં આવી રહ્યું છે.
વિવાદ પાછળનું મૂળ કારણ: સોયાબીન અને ટેરિફ યુદ્ધ
ચીન-અમેરિકા વચ્ચેના વિવાદની શરૂઆત અમેરિકન ટેરિફ અને ચીન દ્વારા તેના પર વળતા કર લાદવાથી થઈ હતી.
- સોયાબીન પર તણાવ: ચીન લાંબા સમયથી અમેરિકન સોયાબીનનો સૌથી મોટો ખરીદદાર રહ્યો છે. CNBC ના અહેવાલ મુજબ, ૨૦૨૪ માં ચીને આશરે ૨૭ મિલિયન ટન સોયાબીન ખરીદ્યા હતા, જેની કિંમત આશરે $૧૨.૮ બિલિયન હતી.
- ખરીદી પર રોક: મે ૨૦૨૫ થી, ચીને અમેરિકન સોયાબીન ખરીદવાનું સંપૂર્ણપણે બંધ કરી દીધું છે. શી જિનપિંગે અમેરિકા દ્વારા લાદવામાં આવેલા ટેરિફના જવાબમાં આ વળતો પ્રતિબંધ લાદ્યો હતો.
- આર્થિક યુદ્ધ: ચીને માત્ર સોયાબીન જ નહીં, પરંતુ અન્ય અમેરિકન માલ પર પણ બદલો લેવાના કર લાદ્યા, જેનાથી ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર ગુસ્સે ભરાયું છે.
જો અમેરિકા રસોઈ તેલ નહીં ખરીદે તો શું થશે?
રસોઈ તેલના વેપારને સમાપ્ત કરવાનો ટ્રમ્પનો નિર્ણય ચીન માટે મોટી આર્થિક સમસ્યા ઊભી કરી શકે છે.
- ચીનની નિકાસ પર ફટકો: રસોઈ તેલના સંદર્ભમાં, ચીને ૨૦૨૪ માં રેકોર્ડ સ્તરે નિકાસ કરી હતી. આ નિકાસમાં અમેરિકાનો હિસ્સો સૌથી મોટો હતો. નોંધનીય છે કે અમેરિકાએ ચીનની કુલ નિકાસના આશરે ૪૩ ટકા ખરીદી કરી હતી.
- મોટો આર્થિક ફટકો: જો ટ્રમ્પ હવે ચીન પાસેથી રસોઈ તેલ ન ખરીદવાનો નિર્ણય લે છે, તો ચીનના ઉત્પાદન ક્ષેત્ર અને નિકાસ બજાર પર સીધો અને મોટો ફટકો પડશે. આનાથી ચીનની અર્થવ્યવસ્થામાં મંદી આવી શકે છે, જે પહેલાથી જ પડકારોનો સામનો કરી રહી છે.
- સપ્લાય ચેઇન પર અસર: આ નિર્ણય માત્ર બંને દેશોની ખાદ્ય સપ્લાય ચેઇન પર જ નહીં, પરંતુ બાયોફ્યુઅલ સપ્લાય ચેઇન પર પણ નકારાત્મક અસર કરશે, કારણ કે રસોઈ તેલનો ઉપયોગ બાયોડીઝલ જેવા બાયોફ્યુઅલના ઉત્પાદનમાં પણ થાય છે.
ટ્રમ્પની આ ધમકી ભવિષ્યના વૈશ્વિક વ્યાપાર સંબંધો માટે એક મહત્ત્વપૂર્ણ વળાંક સાબિત થઈ શકે છે. ટ્રમ્પ, તેમના આક્રમક વલણ માટે જાણીતા છે, અને તેઓ રાજકીય રીતે તેમના ખેડૂત મતદારોને ખુશ કરવા અને ચીનને કડક સંદેશ આપવા માટે આ નિર્ણય લઈ શકે છે.
