શું તમે પણ અનુભવો છો આંખોમાં સતત બળતરા? જાણો ‘ડ્રાય આઇ’ થવાના મુખ્ય કારણો અને તેનો અસરકારક ઇલાજ

આંખોમાં ડ્રાયનેસ (સૂકાપણું) શા માટે થાય છે? શું છે લક્ષણો અને બચાવના ઉપાયો?

ઘણા લોકોને આંખોમાં સૂકાપણાની સમસ્યા થઈ જાય છે, જેનાથી આંખોમાં બળતરા, ખંજવાળ અને અસહજતા જેવી પરેશાનીઓ થઈ શકે છે. તો આવો, ડૉ. એ.કે. ગ્રોવર પાસેથી જાણીએ કે આંખોમાં ડ્રાયનેસ શા માટે થાય છે, તેના લક્ષણો શું છે અને તેનાથી કેવી રીતે બચી શકાય.

આંખોમાં ડ્રાયનેસનો અર્થ છે આંખોમાં ભેજની ઉણપ થવી. જ્યારે આંખોની આંસુ ગ્રંથિઓ પૂરતા પ્રમાણમાં આંસુ બનાવતી નથી અથવા આંસુ ઝડપથી સુકાઈ જાય છે, ત્યારે આંખો સૂકી, બળતરાવાળી અને અસહજ અનુભવાય છે.

આ સમસ્યા આજકાલ ખૂબ જ સામાન્ય બની ગઈ છે, ખાસ કરીને એવા લોકોમાં જે લાંબા સમય સુધી મોબાઇલ, લેપટોપ કે કમ્પ્યુટર સ્ક્રીન પર જુએ છે. આ ઉપરાંત, એર-કન્ડિશન્ડ વાતાવરણમાં વધુ સમય વિતાવવો, ધૂળ-તડકો કે પ્રદૂષણમાં રહેતા લોકોને પણ આ પરેશાની થાય છે. 40 વર્ષથી વધુ ઉંમરના લોકો, કોન્ટેક્ટ લેન્સ લગાવનારા અને હોર્મોન્સમાં બદલાવને કારણે મહિલાઓ પણ આ સમસ્યાથી વધુ પ્રભાવિત થાય છે.

આંખોમાં સૂકાપણાના કારણો:

આંખોમાં ડ્રાયનેસના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે. સૌથી સામાન્ય કારણ છે સ્ક્રીન ટાઇમનું વધવું, જેનાથી પાંપણો ઝબકવાનો દર ઘટી જાય છે અને આંખો સુકાવા લાગે છે. આ સિવાય, શરીરમાં પાણીની ઉણપ, પૂરતી ઊંઘ ન લેવી, વિટામિન Aની ઉણપ, ધૂમ્રપાન અને પ્રદૂષણ પણ તેના કારણો છે. કેટલીક દવાઓ જેમ કે એન્ટિહિસ્ટામિન, બ્લડ પ્રેશર કે ડિપ્રેશનની દવાઓ પણ આંસુ બનવાની પ્રક્રિયાને પ્રભાવિત કરે છે. ઉંમર વધવા પર આંસુ ગ્રંથિઓ ઓછી સક્રિય થઈ જાય છે, જેનાથી ડ્રાયનેસ વધુ વધે છે. જો આ સમસ્યા લાંબા સમય સુધી રહે, તો કોર્નિયાને નુકસાન પહોંચી શકે છે અને નજર પ્રભાવિત થઈ શકે છે.

આંખોમાં ડ્રાયનેસના લક્ષણો શું છે?

સર ગંગારામ હોસ્પિટલમાં આઇ ડિપાર્ટમેન્ટના પૂર્વ એચઓડી ડૉ. એ.કે. ગ્રોવર જણાવે છે કે આંખોમાં ડ્રાયનેસના ઘણા લક્ષણો ધીમે ધીમે દેખાવા લાગે છે. સૌથી સામાન્ય લક્ષણો છે:

• આંખોમાં બળતરા, ખંજવાળ કે ચૂંક આવવા જેવું અનુભવવું.
• ઘણીવાર આંખોમાં કંઈક ફસાયેલું હોવાનો અહેસાસ થવો.
• સૂકી આંખોમાં લાલાશ વધી જવી અને રોશની પ્રત્યે સંવેદનશીલતા વધવી.
• લાંબા સમય સુધી વાંચન કે સ્ક્રીન પર કામ કર્યા પછી ઝાંખપ અનુભવવી.
• કેટલાક લોકોને આંખોમાં ભારેપણું કે દર્દ પણ થઈ શકે છે.
• રાત્રે ડ્રાઇવિંગ દરમિયાન મુશ્કેલી અનુભવવી.
• વારંવાર આંખોમાં પાણી આવવું (જે ખરેખર ડ્રાયનેસની પ્રતિક્રિયા હોય છે) અને આંખોમાં ચીકાશ થવી પણ તેના સંકેત છે.

જો આ લક્ષણો સતત રહે, તો આંખના ડૉક્ટર પાસે તપાસ કરાવવી જરૂરી છે.

બચાવ કેવી રીતે કરવો

• દર 20 મિનિટ પછી સ્ક્રીન પરથી નજર હટાવીને 20 સેકન્ડ સુધી આરામ આપો.
• આંખોને વારંવાર ઝબકાવો જેથી ભેજ જળવાઈ રહે.
• રૂમમાં હ્યુમિડિફાયરનો ઉપયોગ કરો.
• પર્યાપ્ત માત્રામાં પાણી પીઓ.
• ધૂળ અને તડકાથી બચવા માટે સનગ્લાસ પહેરો.
• ધૂમ્રપાન અને વધુ પડતું કેફીનનું સેવન ટાળો.
• જરૂર પડ્યે ડૉક્ટરની સલાહ મુજબ આઇ ડ્રોપ્સનો ઉપયોગ કરો.