સોનમ વાંગચુકની કસ્ટડીનો વિવાદ: પત્ની ગીતાંજલિએ NSA હેઠળની ધરપકડને સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારી
લદ્દાખના પ્રખ્યાત સામાજિક કાર્યકર, ઇનોવેટર અને શિક્ષણ સુધારક સોનમ વાંગચુક ની કથિત ધરપકડ અને અટકાયતને તેમની પત્ની ગીતાંજલિ આંગ્મો એ સુપ્રીમ કોર્ટમાં પડકારી છે. ગીતાંજલિ આંગ્મોએ સોનમ વાંગચુકની કસ્ટડીને ગેરકાયદેસર ગણાવીને તેમને મુક્ત કરવા માટે હેબિયસ કોર્પસ (બંદી પ્રત્યક્ષીકરણ) અરજી દાખલ કરી છે.
અરજીમાં ગીતાંજલિ આંગ્મોએ દાવો કર્યો છે કે તેમના પતિ સોનમ વાંગચુકને નેશનલ સિક્યુરિટી એક્ટ (NSA) હેઠળ કસ્ટડીમાં લેવામાં આવ્યા છે અને તેમને જોધપુર લઈ જવાની ચર્ચા છે. જોકે, સૌથી ગંભીર મુદ્દો એ છે કે વહીવટીતંત્રે NSA હેઠળની અટકાયત સંબંધિત કોઈ સત્તાવાર અટકાયતનો આદેશ (Detention Order) હજુ સુધી આપ્યો નથી.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી: ગેરકાયદેસર અટકાયતનો આરોપ
ગીતાંજલિ આંગ્મોએ તેમની અરજીમાં સ્પષ્ટ કર્યું છે કે અટકાયતનો કાયદેસર આદેશ (Detention Order) વિના સોનમ વાંગચુકને કસ્ટડીમાં રાખવા એ ગેરકાયદેસર અટકાયત છે.
- હેબિયસ કોર્પસનો આધાર: હેબિયસ કોર્પસ અરજી કાયદાકીય રીતે વ્યક્તિના ભૌતિક શરીરને કોર્ટ સમક્ષ રજૂ કરવાની માંગ કરે છે, જેથી કોર્ટ એ નક્કી કરી શકે કે તે વ્યક્તિને કાયદેસર રીતે કસ્ટડીમાં લેવામાં આવ્યો છે કે નહીં.
- મુખ્ય દલીલ: અરજીની મુખ્ય દલીલ એ છે કે, જો પ્રશાસન સોનમ વાંગચુકને NSA હેઠળ અટકાયતમાં લેવાનો ઇરાદો ધરાવે છે, તો તેણે કાયદાકીય પ્રક્રિયાનું પાલન કરવું જોઈએ અને સંબંધિત આદેશ જારી કરવો જોઈએ. આ આદેશ વિનાની કસ્ટડી નાગરિકના મૂળભૂત અધિકારોનું ઉલ્લંઘન છે.
સોનમ વાંગચુક અને લદ્દાખના મુદ્દાઓ
સોનમ વાંગચુક, જેમને ‘થ્રી ઇડિયટ્સ’ ફિલ્મમાં ‘ફુન્સુખ વાંગડુ’ના પાત્ર માટે પ્રેરણારૂપ માનવામાં આવે છે, તેઓ લાંબા સમયથી લદ્દાખના પર્યાવરણ અને રાજકીય અધિકારો માટે અવાજ ઉઠાવી રહ્યા છે.
- તેમણે લદ્દાખના પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે બંધારણની છઠ્ઠી અનુસૂચિ (Sixth Schedule) હેઠળ વિશેષ દરજ્જાની માંગ સાથે ઉપવાસ અને આંદોલનો કર્યા છે.
- સોનમ વાંગચુક લદ્દાખની નબળી અને સંવેદનશીલ ઇકોસિસ્ટમ માટે ચિંતિત છે અને બાહ્ય ઉદ્યોગોના પ્રવેશનો વિરોધ કરી રહ્યા છે, જે તેમના મતે સ્થાનિક લોકોના જીવન અને પર્યાવરણને જોખમમાં મૂકી શકે છે.
તેમના તાજેતરના આંદોલનોને કારણે તેઓ કેન્દ્ર અને સ્થાનિક પ્રશાસનના નિશાના પર આવ્યા હોવાનું માનવામાં આવે છે. તેમની પત્ની દ્વારા સુપ્રીમ કોર્ટમાં અરજી દાખલ થતાં, હવે આ મામલો રાષ્ટ્રીય સ્તરે ચર્ચામાં આવ્યો છે, અને સર્વોચ્ચ અદાલત આ કસ્ટડીની કાયદેસરતા અંગે શું નિર્ણય લે છે તેના પર સૌની નજર ટકેલી છે.
