“પીએમ મોદીએ મને ખાતરી આપી છે કે ભારત રશિયા પાસેથી તેલ નહીં ખરીદે”: ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પનો ચોંકાવનારો દાવો, વિદેશ નીતિમાં મોટા ફેરફારના સંકેતો?
અમેરિકાના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ (Current time is in the future relative to the provided snippet, hence ‘પૂર્વ’ is used) ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એક આશ્ચર્યજનક દાવો કરીને વિશ્વભરના રાજદ્વારી અને ઉર્જા બજારોમાં ખળભળાટ મચાવી દીધો છે. ટ્રમ્પે બુધવારે (ઓક્ટોબર ૧૫, 2025) વ્હાઇટ હાઉસ ખાતે પત્રકારો સાથે વાતચીત દરમિયાન કહ્યું હતું કે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તેમને ખાતરી આપી છે કે ભારત હવે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદશે નહીં.
જો આ દાવો સાચો હોય તો તે ભારતની વિદેશ નીતિ અને ઉર્જા સુરક્ષા વ્યૂહરચનામાં મોટો અને ધરખમ ફેરફાર ગણાશે. જોકે, આ બાબતે ભારતનું વિદેશ મંત્રાલય કે વડા પ્રધાન કાર્યાલય (PMO) તરફથી હજુ સુધી કોઈ સત્તાવાર પુષ્ટિ કે ખંડન આવ્યું નથી. વિદેશ મંત્રાલયના જવાબ પછી જ આ દાવા પાછળનું સત્ય સ્પષ્ટ થઈ શકશે.
ટ્રમ્પે પત્રકારો સમક્ષ શું કહ્યું?
અમેરિકાના ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ ભૂતકાળમાં પણ ભારત વિશે અનેક ખોટા અથવા અતિશયોક્તિપૂર્ણ દાવા કરી ચૂક્યા હોવાથી તેમના નિવેદનોને સાવધાનીપૂર્વક જોવાની જરૂર છે. જોકે, તેમનો આ દાવો સીધો ભારતની ઉર્જા નીતિ પર અસર કરે છે.
વ્હાઇટ હાઉસ ખાતે પત્રકારો સાથે વાત કરતા ટ્રમ્પે કહ્યું:
“હા, બિલકુલ. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી મારા મિત્ર છે. આપણી વચ્ચે ખૂબ જ સારા સંબંધો છે. મને ભારત રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદે તે ગમ્યું નહીં. જોકે, આજે તેમણે મને ખાતરી આપી છે કે ભારત હવે રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદશે નહીં. આ એક મોટું પગલું છે. આપણે ચીનને પણ એવું જ કરવા માટે મનાવવાની જરૂર છે.”
ટ્રમ્પના નિવેદનમાં, તેમણે ભારત સાથેના પોતાના અંગત સંબંધોનો હવાલો આપ્યો છે અને આ નિર્ણયને રશિયા પર દબાણ લાવવાના વૈશ્વિક પ્રયાસોમાં એક મહત્ત્વપૂર્ણ પગલું ગણાવ્યું છે.
રશિયન તેલ અંગે અમેરિકાનો તણાવ અને દબાણ
રશિયા-યુક્રેન યુદ્ધ શરૂ થયા બાદ અમેરિકા અને પશ્ચિમી દેશો સતત ભારત પર રશિયા પાસેથી તેલની આયાત ઓછી કરવા માટે દબાણ કરી રહ્યા હતા.
યુદ્ધના ભંડોળનો દાવો: ટ્રમ્પે દાવો કર્યો હતો કે રશિયા યુક્રેન યુદ્ધમાં પોતાની કમાણીનું રોકાણ કરી રહ્યું છે અને આ જ કારણ હતું કે તેઓ ભારત રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદે તેવું ઇચ્છતા ન હતા.
પશ્ચિમી પ્રતિબંધો: રશિયા પર આર્થિક પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા હોવા છતાં, ભારતે પોતાની ઉર્જા સુરક્ષા અને સસ્તા દરે ઉપલબ્ધતાને ધ્યાનમાં રાખીને રશિયન તેલની ખરીદી વધારી હતી, જે અમેરિકાને ખૂંચતું હતું અને બંને દેશો વચ્ચે તણાવ પણ હતો.
ટેરિફનો મુદ્દો: ટ્રમ્પે અગાઉ ભારત પર ૫૦ ટકા ટેરિફ લાદવાનો પણ દાવો કર્યો હતો, જોકે બાદમાં સ્થિતિ સ્પષ્ટ થઈ હતી. તેમણે ભારત અને ચીન પર ભારે ટેરિફ લાદ્યો હોવાનો પણ દાવો કર્યો હતો.
જો પીએમ મોદીએ ટ્રમ્પને ખરેખર આવી ખાતરી આપી હોય, તો તે એ સંકેત આપે છે કે દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં અમેરિકાનું દબાણ આખરે ભારતની ઉર્જા નીતિ પર અસર કરી રહ્યું છે. જોકે, આ નિર્ણયથી ભારતને અન્ય સ્રોતો પર નિર્ભર રહેવું પડશે અને ખર્ચ પણ વધી શકે છે.
#WATCH | "Yeah, sure. He's (PM Narendra Modi) a friend of mine. We have a great relationship…I was not happy that India was buying oil. And he assured me today that they will not be buying oil from Russia. That's a big stop. Now we've got to get China to do the same thing…"… pic.twitter.com/xNehCBGomR
— ANI (@ANI) October 15, 2025
ભારત માટે આ નિર્ણયનું શું મહત્ત્વ?
ભારત રશિયા પાસેથી સસ્તા ભાવે ક્રૂડ ઓઈલ ખરીદતું વિશ્વનું સૌથી મોટું ખરીદદાર દેશો પૈકી એક બની ગયું હતું. આ નિર્ણયના બહુવિધ આર્થિક અને રાજકીય અસરો થઈ શકે છે:
ઉર્જા ખર્ચમાં વધારો: રશિયન તેલની ખરીદી બંધ થતાં ભારતે અન્ય દેશો (જેમ કે સાઉદી અરેબિયા, ઇરાક) પાસેથી વધુ તેલ ખરીદવું પડશે, જેનાથી સરેરાશ ઉર્જા ખર્ચ વધી શકે છે અને દેશના આર્થિક હિતો પર અસર પડી શકે છે.
રશિયા સાથેના સંબંધો: ભારત અને રશિયાના દાયકાઓ જૂના વ્યૂહાત્મક અને સંરક્ષણ સંબંધો છે. રશિયન તેલની ખરીદી અટકાવવાથી બંને દેશોના સંબંધોમાં તણાવ આવી શકે છે.
રાજદ્વારી જીત: જો આ દાવો સાચો હોય તો તે અમેરિકા માટે મોટી રાજદ્વારી જીત ગણાશે, જે ભારતને પોતાના ભૌગોલિક-રાજકીય બ્લોકમાં સામેલ કરવા માટે સતત પ્રયત્નશીલ છે.
સ્થાનિક અસરો: ઉર્જા ખર્ચમાં વધારાની અસર આખરે ભારતીય ગ્રાહકો પર પણ પડી શકે છે.
પીએમ મોદી અને ભારતની પ્રશંસા
નોંધનીય છે કે આ દાવો કરતા પહેલાં અને પછી પણ ટ્રમ્પે પીએમ મોદી અને ભારતની ઘણી પ્રશંસા કરી હતી. તાજેતરમાં તેમણે ભારતને એક મહાન દેશ ગણાવ્યો હતો અને પાકિસ્તાનના વડા પ્રધાન શાહબાઝ શરીફની સામે પણ પીએમ મોદીની કાર્યશૈલી અને નેતૃત્વની પ્રશંસા કરી હતી.
હાલમાં, વિશ્વભરના મીડિયા અને ઉર્જા વિશ્લેષકો ભારત સરકારના સત્તાવાર નિવેદનની રાહ જોઈ રહ્યા છે. જો આ દાવો સાચો ઠરે છે, તો તે ૨૦૨૫-૨૦૨૬ માં ભારતની વિદેશ નીતિમાં આવેલો એક મોટો વળાંક સાબિત થશે.
