Hajj 2024: સાઉદી અરેબિયાની સરકાર યાત્રિકોની સુવિધા માટે અને અતિશય ગરમી ઘટાડવા માટે ક્લાઉડ સીડિંગ જેવી અદ્યતન વરસાદ વૃદ્ધિ તકનીકોનો ઉપયોગ કરવા માટે નવી વ્યૂહરચનાઓ પર વિચાર કરી રહી છે.
આ વખતે મક્કાના સૌથી ગરમ મહિનામાં હજ યાત્રાનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે અને આવી સ્થિતિમાં લાખો હજ યાત્રીઓને હીટસ્ટ્રોકનું જોખમ છે. વૃદ્ધ યાત્રાળુઓ અને ક્રોનિક રોગોથી પીડિત લોકો સૌથી વધુ જોખમમાં છે.
આ મહિને લાખો મુસ્લિમો હજ કરવા જઈ રહ્યા છે, પરંતુ મક્કામાં કાળઝાળ ગરમીના કારણે હજયાત્રીઓમાં ગરમીને લગતી બીમારીઓ થવાની સંભાવના વધી ગઈ છે. દુનિયાભરમાંથી 20 લાખથી વધુ મુસ્લિમો અહીં હજ માટે આવે છે. આ વર્ષે વાર્ષિક હજ યાત્રા 14 જૂનથી 19 જૂન વચ્ચે છ દિવસ સુધી ચાલવાની ધારણા છે.
આ સમયગાળા દરમિયાન મક્કામાં તાપમાન 50 ડિગ્રી સેલ્સિયસને પાર કરી શકે છે.
આના કારણે, યાત્રાળુઓ, ખાસ કરીને વૃદ્ધો અને પહેલેથી જ વિવિધ રોગોથી પીડાતા લોકોનું સ્વાસ્થ્ય જોખમમાં આવી શકે છે. ગત વર્ષે હજ યાત્રા દરમિયાન 2,000થી વધુ યાત્રાળુઓને ગરમીની અસર થઈ હતી. પૂર્વ-ઔદ્યોગિક સમયની તુલનામાં વૈશ્વિક તાપમાનમાં 1.5 ડિગ્રી સેલ્સિયસના વધારાને કારણે, યાત્રાળુઓ પર હીટ સ્ટ્રોકનું જોખમ પાંચ ગણું વધી ગયું હતું.
સાઉદી અરેબિયાની સરકાર યાત્રિકોની સુવિધા માટે અને અતિશય ગરમી ઘટાડવા માટે ક્લાઉડ સીડિંગ જેવી અદ્યતન વરસાદ વૃદ્ધિ તકનીકોનો ઉપયોગ કરવા માટે નવી વ્યૂહરચનાઓ પર વિચાર કરી રહી છે. ગરમીની અસરોને ઘટાડવા માટેના અન્ય પગલાંઓમાં મફત પાણી, મિસ્ટિંગ સ્ટેશન્સ (તાપમાન ઘટાડવાની સિસ્ટમો કે જે ખુલ્લી જગ્યાને ઠંડી રાખે છે) અને સારી આરોગ્યસંભાળ સુવિધાઓનો સમાવેશ થાય છે. ઝુંબેશ યાત્રાળુઓને હળવા કપડાં પહેરવા, પૂરતા પ્રમાણમાં પાણી પીવા અને દિવસની પ્રવૃત્તિઓને મર્યાદિત કરવા પ્રોત્સાહિત કરશે.
હજ યાત્રા એ તમામ પુખ્ત મુસ્લિમો માટે ફરજિયાત છે જેઓ ઓછામાં ઓછા એક વખત હજ કરવા માટે આર્થિક અને શારીરિક રીતે સક્ષમ છે. તે ઇસ્લામનો પાંચમો સ્તંભ છે અને ઇસ્લામિક વિશ્વાસ અને એકતાની સૌથી મહત્વપૂર્ણ અભિવ્યક્તિ છે. આ તેના પ્રકારનું સૌથી મોટું તીર્થ છે જેમાં લોકો અત્યંત ગરમ અને સૂકા હવામાનમાં નાના અને ભૌગોલિક રીતે મર્યાદિત વિસ્તારમાં ભેગા થાય છે.
હજ માટે પવિત્ર સ્થળોની મુલાકાત લેતા વૃદ્ધ યાત્રાળુઓ અને ડાયાબિટીસ અને હૃદય રોગ જેવા ક્રોનિક રોગોથી પીડિત લોકોને ગરમી સંબંધિત બીમારીઓનું જોખમ વધારે છે. વધુમાં, તેઓ ભારે સામાન પણ વહન કરે છે, બપોરે બહાર જાય છે અને દિવસમાં ઘણી વખત મસ્જિદ અલ-હરમની મુલાકાત લે છે, જે તેમને મક્કાની ગરમી અને ભેજને કારણે થતા સ્વાસ્થ્યના જોખમો સામે આવી શકે છે.
વધુ પડતી ગરમીના સંપર્કમાં આવવાથી અનેક પ્રકારના રોગો થાય છે. સાઉદી યાત્રાળુઓ વચ્ચે હાથ ધરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે 18.4 ટકા લોકોને લાંબી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ હતી. આમાં, ડાયાબિટીસ સૌથી વધુ (55.7 ટકા), ત્યારબાદ હાઈ બ્લડ પ્રેશર (60.7 ટકા), હૃદય રોગ (7.5 ટકા) અને અસ્થમા (11.5 ટકા) છે.
યાત્રાળુઓ વિવિધ પૃષ્ઠભૂમિ અને વિવિધ દેશોમાંથી આવે છે.
કેટલાક યાત્રાળુઓ ગરમ ઉષ્ણકટિબંધીય દેશોમાંથી આવે છે અને ગરમ હવામાનને વધુ સારી રીતે સમાયોજિત કરી શકે છે, જ્યારે ઠંડી આબોહવા ધરાવતા દેશોના યાત્રાળુઓ મક્કાની ભારે ગરમી સહન કરી શકતા નથી. અગાઉ મક્કાની મુલાકાત લઈ ચૂકેલા યાત્રાળુઓ તેમના અગાઉના જ્ઞાન અને અનુભવના આધારે ગરમી સંબંધિત જોખમોનું સંચાલન કરવામાં વધુ સક્ષમ છે.
મલેશિયા, ઇન્ડોનેશિયા અને પાકિસ્તાન સહિત વિશ્વભરના હજ અધિકારીઓ અને આરોગ્ય અધિકારીઓએ તીર્થયાત્રીઓને હીટ સ્ટ્રોક નિવારણ વિશે શિક્ષિત કરવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી છે. જાગૃતિ અને નિવારક પગલાં અમલમાં મૂકવાથી બધા માટે સુરક્ષિત અને આનંદપ્રદ હજની ખાતરી થઈ શકે છે.
