એક વર્ષમાં કિંમતો 440% વધી, આયાત ઘટી … જાણો ભારત-ચીનમાં કોલસાનું સંકટ કેમ આવ્યું?
ભારત ઉપરાંત ચીનમાં પણ કોલસાનું સંકટ વધી રહ્યું છે. આવું એટલા માટે થઇ રહ્યું છે કારણ કે ઇન્ડોનેશિયાના કોલસાની કિંમત વધી રહી છે. ઇન્ડોનેશિયાનો કોલસો એક વર્ષમાં 439% મોંઘો થયો છે.
આ સમયે દેશમાં કોલસાની કટોકટી ચાલુ છે. પાવર હાઉસમાં અગાઉ 17-17 દિવસ કોલસાનો સ્ટોક હતો, હવે માત્ર 4-5 દિવસનો સ્ટોક બાકી છે. જ્યારે અડધાથી વધુ પાવર પ્લાન્ટ પાસે માત્ર એક કે બે દિવસનો જ સ્ટોક છે. ઉર્જા મંત્રાલયના જણાવ્યા અનુસાર વિદેશથી આવતા કોલસાની કિંમતમાં વધારાને કારણે તેનો પુરવઠો ઘટ્યો છે અને ઘરેલુ કોલસા પર નિર્ભરતા વધી છે. પરિણામે કોલસાની અછત સર્જાય છે.
સમાચાર એજન્સી રોઇટર્સના જણાવ્યા અનુસાર, એશિયામાં થર્મલ કોલસાના ભાવ વિક્રમી ઉંચાઈએ પહોંચી ગયા છે, જેના કારણે ચીન અને ભારતમાં કોલસાની કટોકટી સર્જાઈ છે. ચીન પછી ભારત કોલસાના ઉત્પાદનમાં બીજા ક્રમે છે.
કોલસાના ભાવ ઝડપથી વધી રહ્યા છે …
રોઇટર્સે અહેવાલ આપ્યો છે કે ઓસ્ટ્રેલિયાના હાઇ-ગ્રેડ થર્મલ કોલસાનો ભાવ 8 ઓક્ટોબરના રોજ પૂરા થયેલા સપ્તાહમાં $ 229 પ્રતિ ટન પર પહોંચી ગયો છે, જ્યારે આ વર્ષે 30 એપ્રિલના રોજ 88.52 ડોલર પ્રતિ ટન હતો. એ જ રીતે, જાપાન અને દક્ષિણ કોરિયાના કોલસાના ભાવમાં પણ ગયા વર્ષે સપ્ટેમ્બરની સરખામણીમાં આ વર્ષે 400% થી વધુનો વધારો થયો છે. તે જ સમયે, ઇન્ડોનેશિયાનો કોલસો, જે 2020 માં તેની સૌથી નીચી સપાટી 22.65 ડોલર પ્રતિ ટન પર પહોંચી ગયો હતો, 8 ઓક્ટોબરે 439% વધીને $ 122.08 પ્રતિ ટન થયો હતો.
ઓસ્ટ્રેલિયન કોલસો ભાવમાં વધારો હોવા છતાં ઇન્ડોનેશિયાના કોલસા કરતા ઓછો સારો છે. પરિણામ એ આવ્યું કે ચીને ઓસ્ટ્રેલિયાથી કોલસો ખરીદવાનું બંધ કરી દીધું અને ઇન્ડોનેશિયાથી કોલસો વધારી દીધો. જોકે, ઓસ્ટ્રેલિયા હજુ પણ ભારતને કોલસો સપ્લાય કરી રહ્યું છે.
ભારત પણ ઓછો કોલસો ખરીદે છે!
કોલસાની વધતી કિંમતથી તેની આયાત પર અસર પડી છે. ભારતે કોલસાની આયાતમાં પણ ઘટાડો કર્યો છે. રોઇટર્સે કોમોડિટી કન્સલ્ટન્ટ કેપ્લરને ટાંકીને કહ્યું કે જૂન મહિનાથી ભારતની આયાત ઘટી રહી છે. ભારતે ઓક્ટોબરના પહેલા સપ્તાહમાં 2.67 મિલિયન ટન કોલસાની આયાત કરી હતી, જે ગયા વર્ષના સમાન સમયગાળા દરમિયાન 3.99 મિલિયન ટન હતી.
ચીનમાં કોલસાની આયાત વધી રહી છે
એક તરફ ભારતમાં કોલસાની આયાત ઘટી રહી છે, તેનાથી વિપરીત ચીનમાં આયાત વધી રહી છે. કેપ્લરના મતે, ચીને આ વર્ષે ઓક્ટોબરના પહેલા સપ્તાહમાં 3.27 મિલિયન ટન થર્મલ કોલસાની આયાત કરી છે, જે ગયા વર્ષના સમાન સપ્તાહની સરખામણીમાં 1.47 મિલિયન ટનનો વધારો છે. એક અંદાજ મુજબ બીજા સપ્તાહમાં ચીનની આયાત વધીને 4.50 મિલિયન ટન થઈ જશે.
પરિસ્થિતિ ક્યારે સુધરવાની ધારણા છે?
પરંતુ ભારત અને ચીન બંને માટે આયાતી કોલસો ખૂબ મહત્વનો છે. જોકે, આયાતી કોલસાના ભાવ વધતાં બંને દેશોએ સ્થાનિક ઉત્પાદન વધારવાના પ્રયાસો વધારી દીધા છે. ચીને સુરક્ષાના કારણો દર્શાવીને બંધ કરેલી ખાણો ફરી ખોલવાનો આદેશ આપ્યો છે. સાથે જ ભારતની સરકારી કંપની કોલ ઇન્ડિયા પણ ઉત્પાદન વધારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
આ પ્રયત્નોને સફળ થવા માટે હજુ થોડા મહિના લાગી શકે છે. પરંતુ જ્યાં સુધી ઘરેલુ ઉત્પાદન ખરેખર નહીં વધે ત્યાં સુધી આયાતી કોલસાના ભાવ ઘટવાની ધારણા નથી.
