રશિયા અને યુક્રેન વચ્ચે લગભગ 6 મહિનાથી યુદ્ધ ચાલી રહ્યું છે અને તેનાથી વિશ્વભરના દેશો પ્રભાવિત થયા છે. એટલું જ નહીં, આ યુદ્ધે વિશ્વને બે જૂથોમાં વહેંચી દીધું છે, મોટાભાગના દેશો રશિયાની વિરુદ્ધ છે જ્યારે કેટલાક દેશો યુક્રેન પર તેના હુમલાને યોગ્ય ઠેરવી રહ્યા છે. પરંતુ ભારતે આ સમગ્ર મામલે તટસ્થ ભૂમિકા ભજવી છે અને સતત વાતચીત દ્વારા તણાવને દૂર કરવાની અપીલ કરી છે. પરંતુ હવે પ્રથમ વખત ભારતે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદ (UNSC)માં યુક્રેન પર પ્રક્રિયાગત મત દરમિયાન રશિયા વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું છે. યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોડીમિર ઝેલેન્સકીને 15-સભ્ય યુએન સિક્યુરિટી કાઉન્સિલ દ્વારા આ સમયગાળા દરમિયાન વીડિયો-ટેલિકોન્ફરન્સ દ્વારા મીટિંગને સંબોધિત કરવા આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.
રશિયન સેનાએ ફેબ્રુઆરીમાં યુક્રેન પર આક્રમણ કર્યું હતું. ત્યારપછી ભારતે યુક્રેનના મુદ્દે પહેલીવાર રશિયા વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું છે. અત્યાર સુધી નવી દિલ્હી સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં યુક્રેનના મુદ્દાને ટાળી રહી છે, જેનાથી અમેરિકા સહિતના પશ્ચિમી દેશો નારાજ છે. યુક્રેન પર હુમલા બાદ પશ્ચિમી દેશોએ રશિયા પર આકરા આર્થિક પ્રતિબંધો લગાવ્યા છે. અમેરિકા અને બ્રિટને પણ યુક્રેનને સૈન્ય સહાયમાંથી ભંડોળ મોકલ્યું છે.
આ વખતે ભારતે યુક્રેન વિરુદ્ધ રશિયાના હુમલાની નિંદા કરી નથી. નવી દિલ્હીએ રશિયા અને યુક્રેનને વારંવાર રાજદ્વારી સંવાદના માર્ગ પર પાછા ફરવા અને બંને દેશો વચ્ચેના સંઘર્ષને સમાપ્ત કરવાના તમામ રાજદ્વારી પ્રયાસોમાં સહયોગ વધારવાની અપીલ કરી છે. ભારત બે વર્ષ માટે UNSCનું અસ્થાયી સભ્ય છે અને તેનો કાર્યકાળ ડિસેમ્બરમાં સમાપ્ત થશે. યુક્રેનની આઝાદીની 31મી વર્ષગાંઠ પર છ મહિના સુધી ચાલેલા યુદ્ધની સમીક્ષા કરવા બુધવારે સુરક્ષા પરિષદે એક બેઠક યોજી હતી. મીટિંગ શરૂ થતાં, સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં રશિયાના રાજદૂત, વેસિલી એ. નેબેન્ઝિયાએ, વિડિયો ટેલિ-કોન્ફરન્સ દ્વારા મીટિંગમાં ઝેલેન્સકીની ભાગીદારી અંગે પ્રક્રિયાગત મતની વિનંતી કરી. આ પછી 13 સભ્યોએ તેની તરફેણમાં મતદાન કર્યું, જ્યારે રશિયાએ આ આમંત્રણની વિરુદ્ધમાં મતદાન કર્યું અને ચીને મતદાન કર્યું નહીં.
ભારતે યુદ્ધની વચ્ચે પણ ઓપરેશન ગંગા સફળતાપૂર્વક પાર પાડી છે અને યુક્રેનમાં અભ્યાસ કરી રહેલા ભારતીય વિદ્યાર્થીઓના સુરક્ષિત પરત આવવાનો માર્ગ મોકળો કર્યો છે. આટલું જ નહીં ખુદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ પુતિન અને યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ ઝેલેન્સકી સાથે વાત કરી હતી અને વાતચીત દ્વારા યુદ્ધ ખતમ કરવાની અપીલ કરી હતી. આમ છતાં વિશ્વના નેતાઓના પ્રયાસો અત્યાર સુધી અપૂરતા રહ્યા છે અને યુદ્ધમાં બંને દેશોને ભારે નુકસાન થયું છે.
આ પહેલા બુધવારે યુક્રેનમાં સંઘર્ષ શરૂ થયાના છ મહિના બાદ સુરક્ષા પરિષદની બેઠક દરમિયાન સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં ભારતના સ્થાયી પ્રતિનિધિ રૂચિરા કંબોજે કહ્યું હતું કે સંયુક્ત રાષ્ટ્રની અંદર અને બહાર રચનાત્મક રીતે કામ કરવું સામૂહિક હિતમાં છે, જેથી જલદી શક્ય તેટલું યુદ્ધનો ઉકેલ ટૂંક સમયમાં મળી શકે છે. તેમણે કહ્યું કે ભારત અશાંતિની સ્થિતિ અને હિંસા રોકવાની હિમાયત કરી રહ્યું છે. અમે યુક્રેન અને રશિયા વચ્ચે સંવાદને પ્રોત્સાહન આપીએ છીએ. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ પણ આ અંગે તેમની સાથે એક કરતા વધુ વખત વાત કરી છે.
