ત્રિશૂલ-2025: ત્રિ-સેવા અભ્યાસે દર્શાવી ભારતની સંયુક્ત રક્ષણ શક્તિ
ભારતીય નૌકાદળે નવેમ્બર 2025 દરમિયાન ભારતીય સેના અને ભારતીય વાયુસેનાની સાથે મળીને ત્રિ-સેવા અભ્યાસ “ત્રિશૂલ-2025” સફળતાપૂર્વક યોજ્યો હતો. આ અભ્યાસનું નેતૃત્વ નૌકાદળના પશ્ચિમી કમાન્ડ, સેનાના દક્ષિણ કમાન્ડ અને વાયુસેનાના દક્ષિણ-પશ્ચિમી હવાઈ કમાન્ડ દ્વારા કરવામાં આવ્યું, જેથી ત્રણેય દળો વચ્ચે સંકલિત કાર્યક્ષમતાનો નવું ધોરણ સ્થાપિત થાય. રાજસ્થાન અને ગુજરાતના રણ ક્ષેત્રથી લઈને ઉત્તર અરબી સમુદ્ર સુધી વિશાળ વિસ્તારમાં ચલાવાયેલ આ અભ્યાસે ભારતના રક્ષણ તંત્રની બહુસ્તરીય ક્ષમતાનો શક્તિશાળી પરિચય આપી દીધો.
રણ, દરિયો અને આકાશમાં સંયુક્ત અભિયાન: ત્રણેય દળોની આંતર-કાર્યક્ષમતા પર ભાર
ત્રિશૂલ-2025 દરમિયાન મોટા પાયે ભૂમિસ્તરીય અભિયાન, ખાડી વિસ્તારના સ્ટ્રેટેજિક ઓપરેશન અને સમુદ્રમાં ઉભયજીવી કામગીરીનો સમાવેશ કર્યો હતો. કોસ્ટ ગાર્ડ, BSF અને અનેક કેન્દ્રિય એજન્સીઓ પણ આ અભ્યાસમાં જોડાઈ, જેના કારણે ઇન્ટર-એજન્સી કોઓર્ડિનેશન વધુ મજબૂત બન્યું. અભ્યાસનો મુખ્ય હેતુ મલ્ટી-ડોમેન સંયુક્ત ઓપરેશનલ પ્રક્રિયાઓને માન્ય કરવો અને ત્રણેય દળોમાં સિનર્જી વધારવાની દિશામાં મહત્વપૂર્ણ પગલું ભરવાનું હતું. ISR ટેકનિક, ઇલેક્ટ્રોનિક યુદ્ધ અને સાયબર વોરફેરના આધુનિક મોડેલો પણ અહીં પરીક્ષણ અને સુધારણા કરાયા.
આત્મનિર્ભરતા, નવી ટેકનિક અને સંયુક્ત રણનીતિ: ભારતના ભવિષ્યના યુદ્ધમોડલનું મજબૂત પ્રતિબિંબ
આ અભ્યાસમાં નૌકાદળ અને વાયુસેનાની સંયુક્ત એર ઓપરેશન ક્ષમતાનો વિશેષ પરિચય મળ્યો, જેમાં એરક્રાફ્ટ કેરિયર આધારિત કામગીરીને તટસ્થિત હવાઈ સાધનો સાથે તાલમેલથી ચલાવવામાં આવી. આ સાથે સ્વદેશી ટેકનોલોજી અને સિસ્ટમના અસરકારક ઉપયોગને પ્રાધાન્ય આપી આત્મનિર્ભર ભારતની ભાવનાને વધુ મજબૂતી મળેલી. નવા જોખમો, આધુનિક યુદ્ધની બદલાતી પરિસ્થિતિઓ અને ભવિષ્યની ટેક્ટિકલ જરૂરિયાતોને ધ્યાનમાં રાખીને ઓપરેશનલ SOPs સુધારવામાં આવી. ત્રિશૂલ-2025 એ સશસ્ત્ર દળોની સંયુક્ત તૈયારી અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા પ્રતિબદ્ધતાનું મજબૂત પ્રતીક બની રહ્યું.
