Maori Protest:કયા દેશમાં રહે છે માઓરી સમુદાયના લોકો, કયા અધિકારો માટે તેઓ સંસદથી રસ્તા પર કરી રહ્યા છે વિરોધ?
Maori Protest:તાજેતરમાં જ ન્યૂઝીલેન્ડની સંસદનો એક વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયો હતો જેમાં ત્યાંના એક સાંસદ સ્પીકરની સામે બિલ ફાડી નાખે છે અને પછી ‘હકા‘ ડાન્સ કરે છે. આ બિલ માટે આ પ્રદર્શન કરવામાં આવી રહ્યું છે.
તમને જણાવી દઈએ કે ન્યૂઝીલેન્ડમાં માઓરી સમુદાયના લોકો તાજેતરમાં સંસદમાં રજૂ કરાયેલા ‘સંધિ સિદ્ધાંતો બિલ’નો વિરોધ કરી રહ્યા છે. આ વિધેયક 1840માં બ્રિટિશ ક્રાઉન અને માઓરી નેતાઓ વચ્ચે હસ્તાક્ષર કરાયેલ ‘વૈતાંગીની સંધિ’નું પુનઃ અર્થઘટન કરવાની દરખાસ્ત કરે છે, જેનાથી માઓરી સમુદાયને આપવામાં આવેલા વિશેષ અધિકારોમાં ફેરફાર થવાની અપેક્ષા છે.
વૈતાંગીની સંધિ શું છે?
વૈતાંગીની સંધિ ન્યુઝીલેન્ડના ઈતિહાસની સૌથી જૂની અને સૌથી મહત્વપૂર્ણ સંધિ છે. તે 6 ફેબ્રુઆરી 1840ના રોજ માઓરી જનજાતિ અને બ્રિટિશ સામ્રાજ્ય વચ્ચે થયું હતું. આ સંધિ માઓરી જનજાતિના અધિકારોનું રક્ષણ કરવાનો પ્રયાસ કરવા માટે કરવામાં આવી હતી. જેમાં ન્યુઝીલેન્ડને બ્રિટનની વસાહત બનાવવાની વાત થઈ હતી, પરંતુ જમીન, જંગલો, માછીમારીના વિસ્તારો અને અન્ય કુદરતી સંસાધનો પર માઓરી સમુદાયના પરંપરાગત અધિકારોને માન્યતા આપવામાં આવી હતી.
જો કે, ઘણા ઇતિહાસકારો માને છે કે આ સંધિ હોવા છતાં, જ્યારે ન્યુઝીલેન્ડ પર બ્રિટિશ શાસન સ્થાપિત થયું, ત્યારે અંગ્રેજોએ ધીમે ધીમે માઓરી સમુદાયની જમીન અને વિસ્તારો પર કબજો કરવાનું શરૂ કર્યું. આવી સ્થિતિમાં, માઓરી માને છે કે તેમના અધિકારો સંપૂર્ણ રીતે સુરક્ષિત નથી. ન્યુઝીલેન્ડમાં 6 ફેબ્રુઆરીએ વૈતાંગી દિવસ પણ ઉજવવામાં આવે છે અને આ દિવસે દેશભરમાં જાહેર રજા પણ છે.
ન્યુઝીલેન્ડની સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવેલા બિલમાં શું છે?
ન્યુઝીલેન્ડના ‘સંધિ સિદ્ધાંતો બિલ 2024’નો હેતુ દેશમાં વૈતાંગીની સંધિ સંબંધિત કાયદાકીય અને રાજકીય મુદ્દાઓને સ્પષ્ટ કરવાનો છે. તેમાં ત્રણ મુખ્ય સિદ્ધાંતોનો સમાવેશ થાય છે
1-ન્યૂઝીલેન્ડ સરકારને તમામ નાગરિકો પર શાસન કરવાનો અને કાયદો બનાવવાનો અધિકાર હશે.
2- સરકાર માઓરી સમુદાયના હાપુ અને iwi જૂથોને સંધિ હેઠળના અધિકારોનું સન્માન અને રક્ષણ કરશે.
3- આ કાયદા હેઠળ તમામ નાગરિકોને સમાન અને ભેદભાવ રહિત અધિકારો મળશે.
બિલ વિવાદોમાં કેવી રીતે ઘેરાયેલું?
હકીકતમાં, આ બિલના ટીકાકારો કહે છે કે તેને તૈયાર કરતી વખતે માઓરી સમુદાયની સલાહ લેવામાં આવી ન હતી. આ બિલ વૈતાંગીની સંધિના ‘ભાગીદારી’ અને ‘સક્રિય સંરક્ષણ’ના સિદ્ધાંતોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. આ માઓરી સમુદાયના સ્વાયત્તતાના અધિકારને નબળો પાડી શકે છે અને તેમના માટે સામાજિક અને કાનૂની અસમાનતામાં વધારો કરી શકે છે.
સરકારે ગઠબંધન ભાગીદારોના સમર્થન સાથે બિલ રજૂ કર્યું છે, જ્યારે માઓરી નેતાઓ અને વૈતાંગી ટ્રિબ્યુનલે તેને નકારી કાઢવાની હાકલ કરી છે. ટ્રિબ્યુનલ અનુસાર, આ બિલ માઓરી અધિકારો અને ક્રાઉન-માઓરી સંબંધો પર નકારાત્મક અસર કરી શકે છે.
શું કહે છે માઓરી સમુદાય?
માઓરી સમુદાયનું માનવું છે કે આ બિલ તેમના ઐતિહાસિક અધિકારો અને સંધિમાં આપવામાં આવેલા વચનોનું ઉલ્લંઘન કરે છે. તેઓ ઇચ્છે છે કે તેમના સાંસ્કૃતિક, સામાજિક અને રાજકીય અધિકારોનું રક્ષણ કરવામાં આવે અને સંધિના મૂળભૂત સિદ્ધાંતોનો આદર કરવામાં આવે. તેથી આ આદિવાસીઓ આ બિલને રદ્દ કરવા અને તેમના અધિકારોના રક્ષણની માંગ કરી રહ્યા છે.
આ વિરોધ દરમિયાન માઓરી સમુદાયના લોકો પરંપરાગત ‘હકા’ નૃત્ય કરી રહ્યા છે. આ હકા નૃત્ય આ જાતિના સાંસ્કૃતિક વિરોધનું પ્રતીક છે. તાજેતરમાં, ન્યુઝીલેન્ડના સૌથી યુવા સાંસદ, હાના-રાઓહિતી કેરેરીકી મેપી-ક્લાર્કે સંસદમાં બિલની નકલ ફાડી નાખી અને હકા ડાન્સ કરીને વિરોધ કર્યો. ત્યારથી શરૂ થયેલા વિરોધમાં હજારો લોકોએ ભાગ લીધો હતો, જેને ન્યૂઝીલેન્ડના ઈતિહાસમાં માઓરી સમુદાયનું સૌથી મોટું પ્રદર્શન માનવામાં આવે છે.
ન્યુઝીલેન્ડ સરકાર શું કહે છે?
સમગ્ર દેશમાં માઓરી આદિવાસી સમુદાયના વિરોધ પર, ન્યુઝીલેન્ડ સરકાર દાવો કરે છે કે આ બિલ તમામ ન્યુઝીલેન્ડના લોકો માટે સમાન અધિકારો સુનિશ્ચિત કરવાનો પ્રયાસ છે, પરંતુ માઓરી સમુદાય તેને તેમના ઐતિહાસિક અધિકારો પર હુમલો માને છે. આ વિવાદને કારણે સંસદ અને દેશભરમાં વિરોધ વધી રહ્યો છે.
