New Year Origins: દર વર્ષે 1 જાન્યુઆરીને નવા વર્ષનો ઉદય ધૂમધામથી ઉજવવામાં આવે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે નવું વર્ષ 1 જાન્યુઆરીથી શરૂ થતું નથી? આજકાલ ઘણા દેશોમાં પોતે અલગ કેલેન્ડર છે, અને કેટલીક સંસ્કૃતિઓ માટે આ દિવસ નવો વર્ષ નથી.
કેલેન્ડરનો ઈતિહાસ અને તેનો ચાંદ-સૂરજથી સંબંધ
“કેલેન્ડર” શબ્દ “kalendae”માંથી આવ્યો છે, જેના અર્થ છે “બુલાવવું” અને આ શબ્દ અમાવસ્યાના પછીનો નવો ચાંદ સાથે સંબંધ ધરાવતો છે. વિવિધ સંસ્કૃતિઓએ પોતાના કેલેન્ડરનો હિસાબ સૂર્ય અને ચાંદની ગતિના આધારે કર્યો છે. રોમન કેલેન્ડર પ્રમાણે દર મહીનાની પહેલી તારીખ “calendae” થતી હતી. આ શબ્દ પછી અંગ્રેજીમાં કેલેન્ડર તરીકે અપનાવવામાં આવ્યો.
દુનિયાનો સૌથી જૂનો કેલેન્ડર
ઈતિહાસકારોના મત પ્રમાણે, દુનિયાનો સૌથી પહેલો કેલેન્ડર મેસોપોટેમિયા ખાતે 4000 વર્ષ પહેલા પ્રચલિત હતો. આ કેલેન્ડરમાં 12 મહિના અને દરેક મહીનામાં 29 થી 30 દિવસ હતા. પ્રાચીન મિસરનો કેલેન્ડર 2510 ઈસાપૂર્વનો હતો, જે ચંદ્રમાનો આધાર રાખતો હતો અને નિલ નદીના અનુસંધાનથી ઋતુઓની ગણના થતી હતી.
રોમમાં 310 દિવસવાળો કેલેન્ડર
પ્રાચીન રોમમાં કેલેન્ડર માર્ચથી ડિસેમ્બર સુધી હતો, જેમાં કુલ 310 દિવસ અને 10 મહિના હતા. રોમના રાજા નૂમા પોપિલસે 2600 વર્ષ પહેલા આ કેલેન્ડરમાં ફેરફાર કરવાનો નિર્ણય લીધો અને જાન્યુઆરીને વર્ષનો પહેલો મહિનો બનાવ્યો.
ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડરની શરૂઆત
આજકાલ દુનિયાભરમા જે કેલેન્ડર અપનાવવામાં આવે છે, તે ગ્રેગોરિયન કેલેન્ડર છે, જેને 1582માં પોપ ગ્રેગોરીએ શરૂ કર્યું. આ કેલેન્ડરમાં વર્ષમાં 365 દિવસ હોય છે, અને 1 જાન્યુઆરીથી નવું વર્ષ શરૂ થાય છે.
કેટલાય દેશોમાં 1 જાન્યુઆરીથી નવું વર્ષ શરૂ થતું નથી
ભારતમાં હિંદુ કેલેન્ડરના અનુસાર, નવું વર્ષ ચૈત્ર માસમાં નવરાત્રિના સમયે શરૂ થાય છે. આ રીતે રશિયા, ચીન, ઇરાન અને થાઈલેન્ડ જેવા દેશોમાં પણ નવું વર્ષ અલગ-અલગ તારીખો પર ઉજવવામાં આવે છે. રશિયા અને યૂક્રેનમાં નવું વર્ષ 14 જાન્યુઆરીથી શરૂ થાય છે, જ્યારે ચીનનો કેલેન્ડર ચાંદના આધારે ચાલે છે અને તેઓનો નવો વર્ષ 21 જાન્યુઆરીથી શરૂ થાય છે.
ફિસ્કલ કેલેન્ડર
દરેક દેશની સરકાર પોતાનાં આર્થિક વર્ષ માટે અલગ કેલેન્ડર બનાવે છે. ઉદાહરણ તરીકે, અમેરિકાનું ફિસ્કલ કેલેન્ડર 1 ઑક્ટોબરથી શરૂ થાય છે અને 30 સપ્ટેમ્બર પર સમાપ્ત થાય છે, જ્યારે ભારતનું આર્થિક વર્ષ 1 એપ્રિલથી 31 માર્ચ સુધી હોય છે.
કેલેન્ડરની ગણના અને તેની શરૂઆત વિવિધ સંસ્કૃતિઓ, પરંપરાઓ અને જરૂરિયાતો પર આધારિત હોય છે. 1 જાન્યુઆરીથી નવું વર્ષ મનાવવાની પરંપરા વૈશ્વિક બની છે, પરંતુ વિશ્વભરમાં આ તારીખ હંમેશા નવી શરૂઆતના સંકેત તરીકે દેખાય નહીં.