Dividend Payment: મોદી સરકારને RBI તરફથી બમ્પર ડિવિડન્ડ મળવાની અપેક્ષા છે, આ મોટી રકમ આ કામોમાં મદદ કરશે
Dividend Payment: પ્રધાનમંત્રી નરેન્દ્ર મોદીની સરકારને નાણાકીય વર્ષ 2025 માટે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (RBI) તરફથી મોટો ડિવિડન્ડ મળવાની અપેક્ષા છે. ઈકોનોમિક ટાઈમ્સના અહેવાલ મુજબ, કેન્દ્ર સરકારને નાણાકીય વર્ષ 2025 માટે રિઝર્વ બેંક તરફથી 2.5 લાખ કરોડ રૂપિયાથી વધુ ડિવિડન્ડ મળવાની અપેક્ષા છે. ગયા નાણાકીય વર્ષ (નાણાકીય વર્ષ 2024) માં, RBI એ કેન્દ્ર સરકારને 2.11 લાખ કરોડ રૂપિયા આપ્યા હતા. નાણાકીય વર્ષ 2023 માં, રિઝર્વ બેંકે સરકારને આ રકમ બમણી આપી હતી.
વધારે ડિવિડન્ડ સરકારને ઘણી મદદ કરશે
જો નાણાકીય વર્ષ 2025 માટે RBI દ્વારા સરકારને 2.5 લાખ કરોડ રૂપિયાનો સરપ્લસ ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે, તો કેન્દ્ર સરકારને રાહત મળશે કારણ કે તે નાણાકીય વર્ષ 2026 ના બજેટ અંદાજ કરતા વધુ હશે. આ રકમ સરકારને રાજકોષીય ખાધ ઘટાડવામાં મદદ કરશે. આ ઉપરાંત, તે સરકારને બેંકિંગ સિસ્ટમમાં રોકડ વધારવા માટે પણ સશક્ત બનાવશે.
ઉલ્લેખનીય છે કે મોદી સરકારે બજેટમાં 2.2 લાખ કરોડ રૂપિયાના ડિવિડન્ડનો અંદાજ લગાવ્યો હતો. અર્થશાસ્ત્રીઓને ટાંકીને ETના અહેવાલમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે RBI એ રૂપિયાના વિનિમય દરને સુરક્ષિત રાખવા માટે મોટી માત્રામાં ડોલર વેચ્યા છે અને મોટા પાયે લિક્વિડિટી કામગીરીમાંથી મળેલા વ્યાજથી સરકારને નાણાકીય વર્ષ 2025 માટે બમ્પર ચુકવણી મળવાની શક્યતા વધી ગઈ છે.
ડિવિડન્ડ શું છે?
ભારતીય રિઝર્વ બેંક તેની આવકનો એક ભાગ સરકારને ડિવિડન્ડ તરીકે આપે છે. આ સરકાર માટે આવકનો એક મોટો સ્ત્રોત છે. આ દ્વારા સરકાર તેની બધી નાણાકીય જરૂરિયાતો પૂરી કરે છે.
હવે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે, RBI ની આવકનો સ્ત્રોત શું છે? રિઝર્વ બેંક ચલણ છાપવાથી અને વાણિજ્યિક બેંકોને લોન પર મળતા વ્યાજમાંથી આવક મેળવે છે. આ ઉપરાંત, RBI સરકારી બોન્ડની ખરીદી અને વેચાણમાંથી પણ સારો નફો કમાય છે. આરબીઆઈ વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડારમાં રાખેલી વિદેશી સંપત્તિમાંથી પણ કમાણી કરે છે. રિઝર્વ બેંકને અમેરિકન બોન્ડ માર્કેટમાં રોકાણ કરવાથી વ્યાજ પણ મળે છે, અને તે આમાંથી આવક પણ મેળવે છે.
