Coal Production: કોલસાની આયાતમાં ઘટાડો, વિદેશી હૂંડિયામણ ભંડારને મોટી રાહત
Coal Production: ભારતના ઉર્જા ક્ષેત્રમાં, ખાસ કરીને થર્મલ પાવર પ્લાન્ટ, સ્ટીલ ઉદ્યોગ અને સિમેન્ટ જેવા ભારે ઉદ્યોગોમાં કોલસો મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવે છે. ભલે ભારત વિશ્વમાં સૌથી વધુ કોલસાના ભંડાર ધરાવતા દેશોમાંનો એક છે, પરંતુ અમુક કારણોસર દેશને દર વર્ષે કોકિંગ કોલસા જેવા ઉચ્ચ ગુણવત્તાવાળા કોલસાની આયાત કરવી પડે છે.
આયાતમાં ઘટાડો, મોટી બચત
- સરકારે માહિતી આપી છે કે એપ્રિલ 2024 થી ફેબ્રુઆરી 2025 દરમિયાન:
- કોલસાની આયાત ૯.૨% ઘટીને ૨૨૦.૩ મિલિયન ટન થઈ.
- ગયા વર્ષે સમાન સમયગાળા દરમિયાન, આ આંકડો 242.6 મિલિયન ટન હતો.
- આ ઘટાડાને કારણે, ભારતે $6.93 બિલિયન (લગભગ ₹53,137 કરોડ) નું વિદેશી હૂંડિયામણ બચાવ્યું છે.
વીજ ઉત્પાદનમાં વધારો
- કોલસામાંથી વીજળી ઉત્પાદનમાં 2.87% નો વધારો નોંધાયો છે.
- થર્મલ પાવર પ્લાન્ટમાં કોલસાના મિશ્રણ માટેની આયાતમાં 38.8%નો ઘટાડો થયો.
- બિન-નિયમનકારી ક્ષેત્રોમાં કોલસાની આયાતમાં 15.3%નો ઘટાડો થયો છે, જે દર્શાવે છે કે સ્થાનિક પુરવઠામાં સુધારો થઈ રહ્યો છે.
- ભારત કોલસામાં આત્મનિર્ભરતા તરફ આગળ વધી રહ્યું છે
- ભારત સરકારે કોલસામાં આત્મનિર્ભર બનવા માટે અનેક વ્યૂહાત્મક પહેલ કરી છે:
- વાણિજ્યિક કોલસા ખાણકામ: ખાનગી કંપનીઓને કોલસા માટે ખોદકામ કરવાની મંજૂરી.
- મિશન કોકિંગ કોલ: સ્ટીલ ઉદ્યોગ માટે સ્થાનિક કોકિંગ કોલસાનું ઉત્પાદન વધારવા માટે.
- આના કારણે, એપ્રિલ 2024 થી ફેબ્રુઆરી 2025 વચ્ચે કોલસાના ઉત્પાદનમાં 5.45% નો વધારો થયો.
કોલસો અર્થતંત્રની કરોડરજ્જુ બન્યો
- ભારતના ઝડપથી વિકસતા અર્થતંત્ર માટે કોલસો એ મુખ્ય ઉર્જા સ્ત્રોત છે.
- તેનો ઉપયોગ મુખ્યત્વે પાવર, સ્ટીલ, સિમેન્ટ અને અન્ય ભારે ઉદ્યોગોમાં થાય છે.
- કોલસાના ઉત્પાદનમાં આ વધારો ઊર્જા સ્વનિર્ભરતા તરફ એક મહત્વપૂર્ણ પગલું છે.
નિષ્કર્ષ
ભારત હવે કોલસાના ઉત્પાદનમાં ઝડપથી આત્મનિર્ભર તો બની રહ્યું છે જ, પણ તેના કારણે મોટા પ્રમાણમાં વિદેશી ચલણની પણ બચત થઈ રહી છે. આગામી વર્ષોમાં, જો કોકિંગ કોલસા જેવા ક્ષેત્રોમાં આત્મનિર્ભરતા પ્રાપ્ત થાય છે, તો ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા અને આર્થિક શક્તિમાં વધુ સુધારો થઈ શકે છે.
