Fixed Deposit: FD શું છે? જાણો તેના ફાયદા, ગેરફાયદા અને વ્યાજ દરની સંપૂર્ણ માહિતી

Fixed Deposit : શું છે? ફાયદા, ગેરફાયદા અને વિકલ્પો

Fixed Deposit ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ એટલે એક એવો લોકપ્રિય રોકાણ વિકલ્પ જે લોકો પોતાના પૈસા સુરક્ષિત રીતે રોકવા માંગે છે તેમના માટે શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. પરંતુ શું એફડી તમારા માટે યોગ્ય છે? ચાલો સમજીએ કે એફડી શું છે, તેના ફાયદા-ગેરફાયદા અને ક્યારે તે યોગ્ય વિકલ્પ બની શકે છે.

ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ એટલે શું?

ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ (FD) એ એવી યોજના છે જેમાં તમે નક્કી સમય માટે બેંક કે નાણાકીય સંસ્થામાં એક મુક્ત રકમ જમા કરો છો અને તમને નિશ્ચિત વ્યાજ દર મળતું રહે છે. તેનો સમયગાળો 7 દિવસથી લઈને 10 વર્ષ સુધીનો હોઈ શકે છે. FD પર મળતું વ્યાજ સામાન્ય બચત ખાતા કરતાં વધુ હોય છે અને આ રોકાણ ખૂબ જ સલામત માનવામાં આવે છે. ઉપરાંત, તમારા FD પર ₹5 લાખ સુધીનું વીમા કવચ મળે છે (DICGC દ્વારા).

FD ના ફાયદા

1. નિશ્ચિત વળતર – દર મહિને કે સમયાંતરે તમને નિશ્ચિત વ્યાજ મળે છે, એટલે અણધાર્યો ખોટનો ભય નથી.
2. સલામત રોકાણ – બજારના ઉછાળપછાળથી સંપૂર્ણપણે સુરક્ષિત.
3. લોનની સગવડ – FD સામે બેંકો લોનની સુવિધા આપે છે.
4. કર બચત – કેટલાક FD સ્કીમ્સ પર Section 80C હેઠળ ટેક્સ બચત પણ મળે છે.
5. નામાંકન સુવિધા – મૃત્યુ પામ્યા પછી FD પર નિયુક્ત વારસદારને રકમ મળે છે.

 FD ના ગેરફાયદા

1. ઓછું વળતર – મ્યુચ્યુઅલ ફંડ અથવા ઇક્વિટી જેવી ઊંચા વળતાર આપતી યોજનાઓની સામે FD નું વ્યાજ ઓછું હોય છે.
2. ટેક્સ લાગુ પડે છે – FD પર મળતું વ્યાજ તમારા આવકવેરા મુજબ કરપાત્ર હોય છે.
3. લિક્વિડિટીની અછત – સમય પહેલાં FD તોડવી પડે તો દંડ ચૂકવવો પડે છે.
4. મોંઘવારી જોખમ – જો મોંઘવારી FDના વ્યાજ કરતાં વધુ હોય તો વાસ્તવિક નફો ઘટી જાય છે.
5. નક્કી વ્યાજ દર – એકવાર FD ખોલ્યા પછી જો બજારમાં વ્યાજ દર વધે, તો પણ તમને જૂનો વ્યાજ દર જ મળશે.

FD તોડવાના ફાયદા અને ગેરફાયદા

ફાયદા:

• જરૂરત વખતે રોકડ મેળવવાની સરળ રીત.
• ક્રેડિટ સ્કોર ખરાબ હોય ત્યારે લોનની જગ્યાએ વપરાશ કરી શકાય.

ગેરફાયદા:

• દંડ ચૂકવવો પડે છે.
• વ્યાજ દર ઘટી જાય છે.
• કર લાભ મળતો નથી.
• કુલ વળતર પર અસર પડે છે.

FD પર વ્યાજ દર કેટલો હોય છે?

બેંક અને નાણાકીય સંસ્થાઓ અલગ અલગ FD યોજનાઓ આપે છે. સામાન્ય રીતે FD પર વ્યાજ દર 3% થી લઈને 9% સુધી હોય છે. કેટલીક સ્કીમ્સ સિનિયર સિટીઝન માટે વધારાનું વ્યાજ પણ આપે છે.

 શું FD તમારા માટે યોગ્ય છે?

FD તમારા માટે યોગ્ય હોઈ શકે છે જો:

• તમે મૂડીની સુરક્ષા પર ધ્યાન આપો છો.
• તમે સ્થિર અને નિશ્ચિત વળતર ઈચ્છો છો.
• તમારું રોકાણ ટૂંકા કે મધ્યમ ગાળાના લક્ષ્યો માટે છે.

જો તમને ઊંચા નફાની ઈચ્છા હોય અને થોડું જોખમ લેવાની તૈયારી હોય, તો મ્યુચ્યુઅલ ફંડ કે અન્ય માર્કેટલિંક્ડ વિકલ્પો વધુ લાભદાયક સાબિત થઈ શકે છે.

ફિક્સ્ડ ડિપોઝિટ એ લોકો માટે શ્રેષ્ઠ વિકલ્પ છે જેમને રોકાણમાં સુરક્ષા અને સ્થિરતા જોઈએ છે. જોકે, તેનું વ્યાજ દર બજારની સ્થિતિથી અસરગ્રસ્ત થતું નથી અને તેનાથી મળતું વળતર નિશ્ચિત હોય છે. તમારા નાણાકીય લક્ષ્યો અને જોખમ ક્ષમતા આધારે નિર્ણય લો કે FD તમારા માટે યોગ્ય છે કે નહીં.