Reserve Bank of India: બેંક ગ્રાહકોને રાહત: RBI KYC અપડેટ અંગે નવો ડ્રાફ્ટ પરિપત્ર લાવે છે
Reserve Bank of India: ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ શુક્રવારે મની લોન્ડરિંગ જેવા આર્થિક ગુનાઓને રોકવા માટે ‘તમારા ગ્રાહકને જાણો (KYC)’ ધોરણોમાં ફેરફારનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો છે. આનાથી બેંક ગ્રાહકો અને સરકારી યોજનાઓના લાભાર્થીઓ માટે KYC અપડેટ કરવાનું સરળ બનશે. રિઝર્વ બેંકે તેના ડ્રાફ્ટ પરિપત્રમાં, KYC અપડેટ પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા પર ભાર મૂક્યો છે, જેથી સમયાંતરે ઊભી થતી સમસ્યાઓનું નિરાકરણ થઈ શકે.
ડ્રાફ્ટ પરિપત્ર મુજબ, મોટી સંખ્યામાં KYC અપડેટ કેસ પેન્ડિંગ છે, જેમાંથી મુખ્ય ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT), ઇલેક્ટ્રોનિક બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (EBT) અને પ્રધાનમંત્રી જન ધન યોજના (PMJDY) હેઠળ ખોલવામાં આવેલા ખાતાઓ સંબંધિત છે. આ ખાતાઓમાં, દસ્તાવેજોની વારંવાર માંગ અને જટિલ પ્રક્રિયાને કારણે ગ્રાહકોને સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડી રહ્યો છે.
RBI એ તમામ બેંકોને નિર્દેશ આપ્યો છે કે તેઓ તેમના ગ્રાહકોને સમયસર KYC અપડેટ્સ વિશે ઓછામાં ઓછા ત્રણ વખત અગાઉથી જાણ કરે. આનાથી ગ્રાહકો પ્રક્રિયાથી અગાઉથી વાકેફ થઈ જશે અને છેલ્લી તારીખ પહેલા KYC પૂર્ણ કરી શકશે. કેન્દ્રીય બેંકે કહ્યું છે કે આ દરખાસ્ત પર 6 જૂન સુધીમાં તમામ હિસ્સેદારો પાસેથી સૂચનો મંગાવવામાં આવ્યા છે.
રિઝર્વ બેંકે બેંકોને નિષ્ક્રિય ખાતાઓ અને દાવા વગરની રકમની પતાવટ માટે તમામ શાખાઓમાં KYC અપડેટ સુવિધા ફરજિયાતપણે ઉપલબ્ધ કરાવવાનો નિર્દેશ પણ આપ્યો છે. ઉપરાંત, જે બેંકો પાસે વિડિઓ ગ્રાહક ઓળખ પ્રક્રિયા (V-CIP) ની સુવિધા છે તેમણે પણ ગ્રાહકોને આ સેવા પૂરી પાડવી જોઈએ જેથી તેઓ ઘરે બેઠા KYC પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી શકે.
વધુમાં, રિઝર્વ બેંકે બેંકોને ગ્રામીણ અને દૂરના વિસ્તારોમાં અધિકૃત બિઝનેસ કોરસપોન્ડન્ટ્સ (BC) દ્વારા KYC અપડેટ સેવાઓ પૂરી પાડવાની સલાહ પણ આપી છે. આનાથી તે ગ્રાહકોને ફાયદો થશે જે બેંક શાખાઓ સુધી પહોંચી શકતા નથી. બિઝનેસ કોરસપોન્ડન્ટ્સ સ્થાનિક સ્તરે ગ્રાહકોની મુલાકાત લઈ શકે છે અને ઓળખ અને દસ્તાવેજ ચકાસણી પ્રક્રિયા પૂર્ણ કરી શકે છે.
ડિજિટલાઇઝેશનને પ્રોત્સાહન આપવા અને નાણાકીય સમાવેશને મજબૂત બનાવવાની દિશામાં RBIનું આ પગલું મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવી રહ્યું છે. સરળ અને ડિજિટલ KYC પ્રક્રિયા માત્ર ગ્રાહકોની સુવિધામાં વધારો કરશે નહીં પરંતુ બેંકિંગ સિસ્ટમમાં પારદર્શિતા પણ વધારશે, જેનાથી શંકાસ્પદ વ્યવહારોને ટ્રેક કરવાનું સરળ બનશે.
