iPhone: એપલનું ધ્યાન ભારત પર છે, છતાં તે ચીન સાથેના સંબંધો કેમ તોડતું નથી?
iPhone ભારતમાં આઇફોનનું ઉત્પાદન ઝડપથી વધી રહ્યું છે. કેન્દ્ર સરકારની પ્રોડક્શન લિંક્ડ ઇન્સેન્ટિવ (PLI) યોજના, ટાટા અને ફોક્સકોન જેવી કંપનીઓના મોટા કોર્પોરેટ રોકાણો અને દેશની અંદર વધતી જતી મેન્યુફેક્ચરિંગ ઇકોસિસ્ટમને કારણે ભારત એપલ માટે એક મહત્વપૂર્ણ મેન્યુફેક્ચરિંગ હબ બન્યું છે. છતાં એપલ ચીનથી સંપૂર્ણપણે દૂર રહી શકતું નથી. પ્રશ્ન એ છે કે: જ્યારે ભારતમાં બધું ઝડપથી આગળ વધી રહ્યું છે, ત્યારે ચીન હજુ પણ આટલી મુખ્ય ભૂમિકા કેમ ભજવી રહ્યું છે?
ભારત આઇફોન ઉત્પાદનનું નવું કેન્દ્ર બન્યું છે
એપલની હવે વ્યૂહરચના ભારતને તેના આઇફોન ઉત્પાદનનું ભવિષ્ય બનાવવાની છે. 2025 ના પ્રથમ પાંચ મહિનામાં, ભારતમાં લગભગ ₹15,000 કરોડના આઇફોન બનાવવામાં આવ્યા છે, જે પાછલા વર્ષના સમગ્ર ભાગ જેટલો છે. ફોક્સકોને તમિલનાડુ અને બેંગલુરુમાં તેના પ્લાન્ટનું વિસ્તરણ શરૂ કર્યું છે, જ્યારે ટાટા ઇલેક્ટ્રોનિક્સ એપલ સપ્લાય ચેઇનમાં 35% હિસ્સો મેળવવાના માર્ગે છે.
ચીન કેમ છોડી રહ્યું નથી?
ભલે ભારત ઉત્પાદનમાં ઉભરી રહ્યું હોય, ચીન હજુ પણ વૈશ્વિક આઇફોન ઉત્પાદનમાં 75% હિસ્સો ધરાવે છે. આ ફક્ત તેની ક્ષમતાને કારણે જ નહીં, પરંતુ મજબૂત સપ્લાય ચેઇન, ઉત્તમ લોજિસ્ટિક્સ નેટવર્ક અને દાયકાઓથી વિકસિત કુશળ કાર્યબળને કારણે પણ છે. એપલના સીઈઓ ટિમ કૂકે ચીનની ઉત્પાદન કાર્યક્ષમતાની ઘણી વખત પ્રશંસા કરી છે.
બ્લૂમબર્ગના અહેવાલ મુજબ, જો એપલ 10% ઉત્પાદન પણ ચીનની બહાર ખસેડવા માંગે છે, તો તેમાં લગભગ 8 વર્ષ લાગી શકે છે. આનો અર્થ એ છે કે ભારતને તે સ્તર સુધી પહોંચવા માટે હજુ ઘણો લાંબો રસ્તો કાપવાનો બાકી છે.
ભારતને પ્રાથમિકતા મળી રહી છે
- એપલ ભારતમાં રસ દાખવવા પાછળ ઘણા કારણો છે:
- યુએસ-ચીન વેપાર તણાવને કારણે ટેરિફ ટાળવું
- ભારતની પીએલઆઈ યોજના, કર પ્રોત્સાહનો અને સરળ લાઇસન્સિંગ
- 2024 માં 11 મિલિયન આઇફોનનું રેકોર્ડ વેચાણ
- ફોક્સકોન અને ટાટા જેવા મજબૂત સ્થાનિક ભાગીદારો
- એપલનો ઉદ્દેશ્ય 2026 સુધીમાં યુએસમાં વેચાતા મોટાભાગના આઇફોન ભારતમાં બનાવવાનો છે.
ફોક્સકોન અને ટાટાની આક્રમક વ્યૂહરચના
ફોક્સકોન ભારતમાં પ્રતિ કલાક 500 આઇફોન 16 યુનિટ બનાવવાની અને 2027 સુધીમાં 50,000 લોકોને રોજગારી આપી શકે તેવો પ્લાન્ટ વિકસાવવાની યોજના ધરાવે છે. બીજી તરફ, ટાટાએ માત્ર ઉત્પાદનમાં જ નહીં પરંતુ આઇફોનની સર્વિસિંગ અને રિપેરિંગ જેવી મૂલ્યવર્ધિત સેવાઓમાં પણ રોકાણ કર્યું છે, જેનાથી ભારતમાં એપલની પકડ મજબૂત થઈ છે.
