Health Tips: 24 કલાકનો ઉપવાસ કેટલો સુરક્ષિત અને લાભદાયક છે? જાણો સંશોધન શું કહે છે
Health Tips: આજકાલ ઇન્ટર્મિટેન્ટ ફાસ્ટિંગ, ખાસ કરીને 24 કલાક સુધી કંઇ નહીં ખાવાનું, સ્વાસ્થ્ય અને વજન નિયંત્રણ માટે ચર્ચાસ્પદ અને લોકપ્રિય વિષય બની ગયો છે. પરંતુ શું આ ઉપવાસ ફક્ત વજન ઘટાડવા માટે જ નથી, પરંતુ ગંભીર રોગો જેમ કે કેન્સર સામે રક્ષણ આપવાની ક્ષમતા પણ ધરાવે છે?
આ પ્રશ્નનો જવાબ સમજવા માટે જોઈએ કે 24 કલાક ભૂખ્યા રહેતા શરીરમાં કયા પ્રકારના ફેરફારો થાય છે અને તે કેવી રીતે સ્વાસ્થ્ય માટે ફાયદાકારક સાબિત થાય છે.
24 કલાક ઉપવાસ દરમિયાન શરીરમાં શું થાય છે?
જ્યારે તમે 24 કલાક સતત કોઈ પણ ખોરાકનું સેવન કરતું નથી, ત્યારે શરીર બહારથી ઉર્જા મેળવવાનું બંધ કરી આપે છે અને અંદર સંગ્રહિત ગ્લુકોઝ તથા ચરબીના સ્ટોરેજનો ઉપયોગ શરૂ કરે છે. આ દરમિયાન એક મહત્વપૂર્ણ પ્રક્રિયા, જેને ઓટોફેજી કહેવામાં આવે છે, સક્રિય થાય છે.
ઓટોફેજી શું છે?
ઓટોફેજી એક કુદરતી પ્રક્રિયા છે જેમાં શરીરના કોષ પોતાને સાફ કરે છે, જૂના અથવા નકામા ભાગોને તોડી નાખે છે અને નવા કોષો માટે સામગ્રી ઉપલબ્ધ કરાવે છે. આ પ્રક્રિયાનો મહત્ત્વનો સંશોધક જાપાનના વૈજ્ઞાનિક યોશિનોરી ઓસુમીએ 2016માં નોબેલ પુરસ્કાર જીતીને માન્યતા આપી હતી.
ઓટોફેજી કોષોને કેન્સર અને ન્યુરોલોજીકલ રોગોથી બચાવે છે, જેમ કે અલ્ઝાઇમર અને પાર્કિન્સન. તે સિવાય, ઉપવાસ શરીરમાં બળતરાને ઘટાડી શકે છે, જે હૃદય રોગ, કેન્સર, ડાયાબિટીસ અને મગજના રોગોમાં મુખ્ય ભુમિકા ભજવે છે.
ઉપવાસના અન્ય ફાયદા
- બ્લડ સુગરનું નિયંત્રણ: 24 કલાક ઉપવાસ ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસના જોખમને ઘટાડી શકે છે.
- વજન ઘટાડવામાં સહાય: ઉપવાસ દરમિયાન ચરબી બળવા લાગતી હોવાથી વજન ઘટાડવામાં મદદ મળે છે.
- મગજના કાર્યોમાં સુધારો: મગજની યાદશક્તિ, ધ્યાન અને એકાગ્રતામાં સુધારો થાય છે.
શું ઉપવાસ કેન્સરનું જોખમ ઘટાડી શકે?
જર્મની અને ઇટાલી જેવા દેશોના સંશોધકો ડૉ. વાલ્ટર લોન્ગોએ નોંધ્યું છે કે તૂટક તૂટક ઉપવાસ કેન્સરના કોષોના વિકાસને ધીમો કરી શકે છે. અમેરિકન જર્નલ ઓફ ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશનમાં પ્રકાશિત અભ્યાસ પ્રમાણે, ઉપવાસ લિમ્ફોમા જેવી કેન્સર પ્રકૃતિઓના વિકાસને પણ અટકાવી શકે છે.
શું 24 કલાક ઉપવાસ તમારા માટે યોગ્ય છે?
24 કલાક ઉપવાસ શરીર માટે અનેક રીતે લાભદાયક છે, ખાસ કરીને વજન ઘટાડવા, બ્લડ સુગર નિયંત્રણ અને શરીરના કોષોને પુનઃસંચાલિત કરવા માટે. તે ઓટોફેજી જેવી સ્વચાલિત શુદ્ધિ પ્રક્રિયાઓને પ્રોત્સાહિત કરીને કેન્સર જેવા ગંભીર રોગોથી બચાવ કરે છે.
પરંતુ કોઈપણ પ્રકારના ઉપવાસ શરૂ કરતાં પહેલા, ખાસ કરીને જો તમે પહેલાથી કોઈ આરોગ્ય સમસ્યાઓનો સામનો કરી રહ્યા હોવ તો, ડૉક્ટરની સલાહ લેવી અત્યંત જરૂરી છે.
