SEBI: સરકારની ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ નીતિને વેગ મળશે, સેબીએ ડિલિસ્ટિંગ નિયમોને સરળ બનાવ્યા
SEBI: ભારતીય શેરબજાર નિયમનકાર સેબીએ જાહેર ક્ષેત્રની કંપનીઓ માટે શેરબજારમાંથી બહાર નીકળવા માટે ડિલિસ્ટિંગ પ્રક્રિયા સરળ બનાવી દીધી છે. સેબીના નવા નિયમો અનુસાર, 90 ટકાથી વધુ સરકારી હિસ્સો ધરાવતી જાહેર કંપનીઓને હવે શેરબજારમાંથી સ્વેચ્છાએ ઉપાડવા માટે ઓછી પ્રક્રિયા અને ઓછો સમય લાગશે.
18 જૂનના રોજ જારી કરાયેલા પરિપત્રમાં, સેબીએ જણાવ્યું હતું કે આ નિર્ણયનો હેતુ એવી જાહેર કંપનીઓ માટે ડિલિસ્ટિંગને સરળ બનાવવાનો છે જેમનો હિસ્સો સરકાર પાસે ખૂબ જ વધારે છે. જો કે, આ નિયમ બેંકો, વીમા કંપનીઓ અને નોન-બેંકિંગ નાણાકીય કંપનીઓ (NBFCs) પર લાગુ થશે નહીં, કારણ કે તેઓ વિવિધ નિયમનકારો દ્વારા નિયંત્રિત થાય છે – જેમ કે રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયા (RBI) અને વીમા નિયમનકારી અને વિકાસ સત્તામંડળ (IRDAI).
ડિલિસ્ટિંગમાં શું ફેરફાર છે?
પરંપરાગત રીતે, ડિલિસ્ટિંગ માટે રિવર્સ બુક-બિલ્ડિંગ પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવી હતી, જેમાં રોકાણકારો તેમના શેર વેચવા માટે કિંમત જણાવે છે અને કંપની તે કિંમતે શેર ખરીદે છે. પરંતુ સેબી માને છે કે આ સિસ્ટમ ક્યારેક અનિશ્ચિતતાઓ અને અટકળોનો ભોગ બને છે, જે કંપનીના યોગ્ય મૂલ્યાંકનમાં સમસ્યાઓ ઊભી કરે છે.
નવા ફેરફારો હેઠળ, સરકાર હવે આ કંપનીઓને નિશ્ચિત કિંમતે ડિલિસ્ટ કરી શકે છે, જે પ્રક્રિયાને ઝડપી, પારદર્શક અને વ્યવહારુ બનાવશે. આનાથી સરકારને વ્યૂહાત્મક વિનિવેશ કરવામાં અને તેના હિસ્સા વ્યવસ્થાપન લક્ષ્યોને પૂર્ણ કરવામાં મદદ મળશે.
કઈ કંપનીઓને સીધો લાભ મળશે?
પ્રાઇમ ડેટાબેઝ અનુસાર, હાલમાં લગભગ 10 જાહેર કંપનીઓ છે જેમાં સરકારનો હિસ્સો 90% થી વધુ છે. આમાં KIOCL, HMT, ITI, ફર્ટિલાઇઝર્સ એન્ડ કેમિકલ્સ ત્રાવણકોર, સ્ટેટ ટ્રેડિંગ કોર્પોરેશન અને કેટલીક જાહેર બેંકો જેવી કે UCO બેંક, પંજાબ અને સિંધ બેંક, ઇન્ડિયન ઓવરસીઝ બેંક અને IDBI બેંકનો સમાવેશ થાય છે. જોકે આ નિયમો કેટલીક કંપનીઓને બેંકો અને NBFC હોવાને કારણે લાગુ થશે નહીં, પરંતુ બિન-નાણાકીય ક્ષેત્રની કંપનીઓ હજુ પણ આ સુવિધાનો લાભ લઈ શકશે.
ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ નીતિને વેગ મળશે
સરકાર છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી વ્યૂહાત્મક વિનિવેશના એજન્ડા પર ભાર મૂકી રહી છે. આવી સ્થિતિમાં, આ પગલું ભારતની વિનિવેશ નીતિને વેગ આપવા માટે કામ કરશે. આનાથી સરકાર ખોટ કરતા અથવા ઓછા વ્યવસાય કરતા PSUs બંધ કરી શકશે અથવા તેમને ખાનગી હાથમાં સોંપી શકશે. આ સાથે, સરકારી રોકાણ પર વધુ સારું વળતર સુનિશ્ચિત કરવાના પ્રયાસો પણ કરવામાં આવી રહ્યા છે.
રોકાણકારો માટે જોખમ કે તક?
જોકે આ પગલું સરકાર અને કંપનીઓ માટે ફાયદાકારક છે, નાના રોકાણકારોએ સાવચેત રહેવું પડશે. કારણ કે ડિલિસ્ટિંગ સમયે, તેમણે પોતાનું રોકાણ કંપનીને નિશ્ચિત ભાવે વેચીને બહાર નીકળવું પડે છે. જો આ કિંમત યોગ્ય ન હોય, તો તેમને નુકસાન પણ થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, રોકાણકારોએ સંબંધિત કંપનીની ડિલિસ્ટિંગ પ્રક્રિયાને નજીકથી ટ્રેક કરવી જોઈએ અને કાળજીપૂર્વક નિર્ણયો લેવા જોઈએ.
