Crude Oil Price: તેલના ભાવમાં અનિયંત્રિત વધારો: ભારતના અર્થતંત્ર પર ખતરો મંડરાઈ રહ્યો છે
Crude Oil Price: ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે વધતા લશ્કરી સંઘર્ષે વૈશ્વિક ઉર્જા બજારને હચમચાવી નાખ્યું છે. તાજેતરમાં, એક જ દિવસમાં ક્રૂડ ઓઈલના ભાવમાં ત્રણ વર્ષમાં સૌથી મોટો ઉછાળો જોવા મળ્યો છે. આ યુદ્ધનો કોઈ સ્પષ્ટ અંત દેખાતો નથી, જેના કારણે ભારત જેવા તેલ આયાત કરતા દેશો માટે પરિસ્થિતિ ચિંતાજનક બની રહી છે.
જાણો કે આ સમગ્ર કટોકટી ભારત પર શું અસર કરી શકે છે – 5 મહત્વપૂર્ણ મુદ્દાઓમાં:
1. ઈરાની તેલ પર વૈશ્વિક નિર્ભરતા અને પુરવઠામાં વિક્ષેપ
ઈરાન વૈશ્વિક ક્રૂડ ઓઈલ માંગના લગભગ 2% સપ્લાય કરે છે. તેના લગભગ 90% તેલ ખાર્ગ ટાપુ દ્વારા નિકાસ કરવામાં આવે છે, પરંતુ તાજેતરમાં સેટેલાઇટ છબીઓ આ ટર્મિનલની પરિમિતિ ખાલી દર્શાવે છે.
જોકે, હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ હજુ પણ કાર્યરત છે, જેમાંથી વિશ્વનું લગભગ 20% તેલ પસાર થાય છે. આ માર્ગ કોઈપણ સમયે યુદ્ધનું આગામી લક્ષ્ય બની શકે છે.
2. ઈરાનના હુમલાઓ સમગ્ર ગલ્ફ ક્ષેત્રના પુરવઠા પર સંકટ ઉભું કરે છે
જો ઈઝરાયલ અને અમેરિકાનું ઈરાન પર દબાણ વધે છે, તો તે ફક્ત તેના તેલ પુરવઠાને રોકી શકશે નહીં પરંતુ અન્ય ગલ્ફ દેશોના પુરવઠા પર પણ હુમલો કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં, વૈશ્વિક બજારમાં ક્રૂડ ઓઇલનો પુરવઠો ખોરવાશે અને કિંમતોમાં તીવ્ર વધારો થશે.
ભારત સહિત ઘણા આયાતકાર દેશોને તેલની તીવ્ર અછત અને ભાવમાં વધારો થઈ શકે છે.
૩. સાઉદી અરેબિયા અને યુએઈની જવાબદારી વધશે
જો ઈરાનનો પુરવઠો ખોરવાઈ જાય છે, તો સાઉદી અરેબિયા અને યુએઈ પર તેલ પુરવઠાની વધારાની જવાબદારી આવી શકે છે.
નિષ્ણાતો માને છે કે આ દેશો દરરોજ ૩૦ થી ૪૦ લાખ બેરલ વધારાનું ઉત્પાદન કરી શકે છે.
૨૦૨૪ માં સાઉદી અરામકોનું ઉત્પાદન દરરોજ ૧.૨૭ કરોડ બેરલ હતું, અને તેની પાસે વિશ્વનો બીજો સૌથી મોટો તેલ ભંડાર છે.
૪. હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ થવાથી વૈશ્વિક આપત્તિ બની શકે છે
જો ઈરાન સંઘર્ષને વધુ વધારશે અને હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ કરશે, તો તે વૈશ્વિક તેલ પુરવઠા માટે મોટો આંચકો હશે.
આ માર્ગ વિશ્વના લગભગ ૨૦% કુદરતી ગેસ અને એક તૃતીયાંશ તેલ માટેનો માર્ગ છે.
ભારતમાં આવતા ૪૫-૫૦% ક્રૂડ ઓઇલ આ માર્ગ દ્વારા આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, ભારતની ઉર્જા સુરક્ષા ગંભીર ખતરામાં મુકાઈ શકે છે.
૫. ભારત પર આર્થિક બોજ પડશે, ચાલુ ખાતાની ખાધ વધશે
ભારત તેની કુલ તેલ જરૂરિયાતોના ૮૫-૮૮% આયાત કરે છે. ૨૦૨૩-૨૪માં ઇરાક, સાઉદી અરેબિયા, રશિયા અને યુએઈ તેના મુખ્ય સપ્લાયર્સ રહ્યા છે.
ICRA અનુસાર, જો હોર્મુઝ રૂટ ખોરવાઈ જાય છે, તો તેલ આયાત બિલ અને ચાલુ ખાતાની ખાધ (CAD) વધી શકે છે.
જો ક્રૂડ ઓઇલના ભાવ ૧૦ ડોલર પ્રતિ બેરલ વધે છે, તો ભારતનું આયાત બિલ ૧૩-૧૪ અબજ ડોલર સુધી વધી શકે છે, જે ફુગાવા અને વિકાસ દર પર દબાણ લાવશે. ખાનગી રોકાણને પણ અસર થઈ શકે છે.
