Fatty liver: સ્થૂળતા વિના પણ ફેટી લીવરનો ખતરો: શું તમે જોખમમાં છો? જાણો સાચા કારણો અને બચાવ
Fatty liver: આજકાલ ફેટી લીવર માત્ર મેદસ્વીતા ધરાવતી વ્યક્તિઓની સમસ્યા રહી નથી. બદલાતી જીવનશૈલી અને અનેક આંતરિક કારણો તેમજ તબીબી પરિસ્થિતિઓના કારણે હવે સૌમ્ય દેખાતા લોકોમાં પણ ફેટી લીવર થતી વધુ જોવા મળી રહી છે. નિષ્ણાતોના મતે, સમયસરનું નિદાન અને યોગ્ય જીવનશૈલી અપનાવવાથી આ સ્થિતિને નિયંત્રિત કરી શકાય છે.
ફેટી લીવર શું છે?
લેડી હાર્ડિંજ હોસ્પિટલના મેડિસિન વિભાગના પ્રોફેસર ડો. એલ.એસ. ઘોટકર કહે છે કે જ્યારે લીવરના કોષોમાં જરૂરી કરતાં વધારે ચરબી એકઠી થવા લાગે, ત્યારે લીવરનું કાર્ય ધીમે ધીમે અવરોધિત થવા લાગે છે. આ સ્થિતિને ‘ફેટી લીવર’ કહેવામાં આવે છે. શરૂઆતમાં લક્ષણો નગણ્ય હોય છે, પણ આગળ જઇને તે સિરોસિસ, લીવર ફેલ્યોર અથવા કેન્સરનું કારણ બની શકે છે.
ફેટી લીવર પાછળના મુખ્ય કારણો:
- ડાયાબિટીસ
ટાઇપ-2 ડાયાબિટીસના દર્દીઓમાં બ્લડ શુગરના અયોગ્ય નિયંત્રણને કારણે લીવરમાં ચરબી જમા થવાનું જોખમ વધી જાય છે. - મર્યાદાથી વધુ દારૂનું સેવન
વધુ દારૂ પીવાથી લીવરના કોષોને સીધું નુકસાન થાય છે, જે ફેટી લીવર અને આગળ જઇને લીવર સિરોસિસ તરફ દોરી શકે છે. - મસાલેદાર અને પ્રસેસ્ડ ખોરાક
વધુ તેલયુક્ત, ફાસ્ટ ફૂડ અથવા ડીપ ફ્રાઈડ વસ્તુઓ લીવરની ક્ષમતા ઉપર પ્રતિકૂળ અસર પાડે છે. - હોર્મોનલ અસંતુલન અને થાઈરોઇડ
હોર્મોનલ ગડબડ, ખાસ કરીને હાઇપોથાયરોઇડિઝમ, મેટાબોલિઝમને ધીમું બનાવી દે છે, જેના કારણે ચરબી સંગ્રહ થવા લાગે છે. - દવાઓની આડઅસરો
સ્ટેરોઇડ્સ, કોર્ટીકોસ્ટેરોઇડ્સ, એન્ટીકેનસર દવાઓ (જેમ કે કીમોથેરાપી) લીવરમાં ચરબી સંગ્રહ માટે જવાબદાર બની શકે છે. - કૌટુંબિક ઇતિહાસ
જો પરિવારના અન્ય સભ્યોએ ફેટી લીવરનો અનુભવ કર્યો હોય, તો તે વ્યક્તિમાં આ સ્થિતિ થવાની શક્યતા વધે છે. - ગર્ભાવસ્થા
ગર્ભાવસ્થાના અંતિમ તબક્કામાં કેટલાક કેસોમાં હોર્મોનલ પરિવર્તનોના કારણે ફેટી લીવર જોવા મળી શકે છે. - શારીરિક કસરતનો અભાવ
નૈમિતિક કસરતનો અભાવ શરીરના પાચનતંત્રને અસર કરે છે અને ચરબીના સંગ્રહને વેગ આપે છે.
ફેટી લીવર એક નમ્ર રીતે શરૂ થતી, પરંતુ ગંભીર બની શકે એવી તબીબી સ્થિતિ છે. તે ફક્ત મોટા લોકોમાં જ નહીં, પણ સામાન્ય દેખાતા વ્યક્તિઓમાં પણ હોઈ શકે છે. યોગ્ય ખોરાક, નિયમિત કસરત અને આરોગ્ય ચકાસણી દ્વારા સમયસર તેનું નિયંત્રણ શક્ય છે.
