UPI: સાયબર છેતરપિંડી રોકવા માટે DoTએ મોટું પગલું ભર્યું, મોબાઇલ વેરિફિકેશન પર ચાર્જ લગાવવાનો પ્રસ્તાવ
UPI સહિત ઘણી ડિજિટલ સેવાઓમાં મોબાઇલ વેરિફિકેશન હવે મોંઘુ થઈ શકે છે, કારણ કે ટેલિકોમ્યુનિકેશન વિભાગ (DoT) એક નવો નિયમ લાવવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. આ નિયમનો હેતુ નાણાકીય છેતરપિંડી અટકાવવા અને ડિજિટલ વ્યવહારોને વધુ સુરક્ષિત બનાવવાનો છે.
24 જૂનના રોજ, નવા સાયબર સુરક્ષા નિયમોનો ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે, જેમાં એક નવા પ્લેટફોર્મની ભલામણ કરવામાં આવી છે. ગ્રાહક વેરિફિકેશન (KYC) કરવા માટે લાઇસન્સ મેળવેલી બધી સંસ્થાઓને આ પ્લેટફોર્મમાં સામેલ કરવામાં આવશે.
પ્રસ્તાવિત નિયમ અનુસાર, દરેક મોબાઇલ નંબર વેરિફિકેશન પર ચાર્જ વસૂલવામાં આવશે, જે વેરિફિકેશન વિનંતી મોકલતી કંપની અથવા એજન્સી પાસેથી વસૂલવામાં આવશે. સામાન્ય રીતે આ કંપનીઓ અંતિમ વપરાશકર્તા એટલે કે ગ્રાહકો પાસેથી આ ખર્ચ વસૂલ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, એવી શક્યતા છે કે હવે મોબાઇલ વેરિફિકેશનનો ખર્ચ પણ સામાન્ય વપરાશકર્તાઓએ ઉઠાવવો પડશે. આમાં UPI સેવા પૂરી પાડતી બેંકો, સરકારી અને ખાનગી સંસ્થાઓનો સમાવેશ થશે.
DoT દ્વારા પ્રસ્તાવિત MNV (મોબાઇલ નંબર વેરિફિકેશન) પ્લેટફોર્મ શોધી કાઢશે કે હાલમાં કયા વપરાશકર્તા અથવા સંસ્થા પાસે મોબાઇલ નંબર છે. આ સિસ્ટમ અધિકૃત સંસ્થાઓને મોબાઇલ નંબરની વર્તમાન સ્થિતિ અને તેનો સાચો વપરાશકર્તા કોણ છે તે વિશે માહિતી આપશે.
ચાર્જ દર પણ નક્કી કરવામાં આવ્યા છે – જો સરકાર દ્વારા અધિકૃત સંસ્થાઓ દ્વારા ચકાસણી વિનંતી મોકલવામાં આવે છે, તો પ્રતિ વિનંતી 1.5 રૂપિયા ફી વસૂલવામાં આવશે. તે જ સમયે, ખાનગી કંપનીઓએ દરેક વિનંતી માટે 3 રૂપિયા ચૂકવવા પડશે.
ડ્રાફ્ટમાં એ પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે 30 દિવસની અંદર આ નિયમો પર હિસ્સેદારો અને રસ ધરાવતા પક્ષો પાસેથી પ્રતિસાદ માંગવામાં આવ્યો છે. આ પગલું સરકારને વધુ સશક્ત બનાવશે જેથી કાયદા અમલીકરણ એજન્સીઓ જરૂર પડ્યે વપરાશકર્તાની વ્યવહાર વિગતો મેળવી શકે.
અહેવાલ મુજબ, બેંકોએ આ સિસ્ટમને લાગુ કરવા માટે પાયલોટ પ્રોજેક્ટ પણ શરૂ કર્યા છે. નવી સિસ્ટમ દ્વારા, તે મોબાઇલ નંબરોને ફ્લેગ કરવામાં આવશે જે કોઈપણ છેતરપિંડીની પ્રવૃત્તિમાં સામેલ છે. આવા નંબરો 90 દિવસ માટે નિષ્ક્રિય કરવામાં આવશે અને તે નંબરનો સમગ્ર ઇતિહાસ પણ 90 દિવસ પછી આપમેળે કાઢી નાખવામાં આવશે. આનો હેતુ એ સુનિશ્ચિત કરવાનો છે કે જો તે જ નંબર નવા વપરાશકર્તાને ફાળવવામાં આવે છે, તો તે કોઈપણ રીતે પ્રભાવિત ન થાય.
