Premanand Ji Maharaj: અહંકાર દુઃખનું મૂળ છે, પ્રેમાનંદજી મહારાજના સંદેશથી શીખવા જેવું
Premanand Ji Maharaj: સનાતન ધર્મના વિશ્વવિખ્યાત સંત અને કૃષ્ણ ભક્તિના શ્રેષ્ઠ પ્રવક્તા સ્વામી શ્રી પ્રેમાનંદજી મહારાજ જીવનના અનેક મોટાં પ્રશ્નોને સરળ અને સ્પષ્ટ ભાષામાં સમજાવવાનું અનુપમ કાર્ય કરતા રહે છે. તેમના અનુસાર, “અહંકાર એ દુઃખનું મૂળ છે“. તે માત્ર ધાર્મિક વાણી નહીં, પણ આધ્યાત્મિક જીવન માટે દિશા દર્શાવતી ચેતવણી છે.
અહંકાર કેવી રીતે દુઃખ લાવે છે?
પ્રેમાનંદજી મહારાજ સમજાવે છે કે અહંકાર એ “હું” ની ભાવના છે – જ્યારે વ્યક્તિ માને છે કે તે પોતે બધું કરનાર છે. જ્યારે આ ‘હું’ વધે છે, ત્યારે નમ્રતા નષ્ટ થાય છે અને ભગવાનથી અંતર વધે છે. માણસ જ્યારે પોતાને બધાથી વિશેષ માને છે, ત્યારે અહંકાર પેદા થાય છે – અને એ અહંકાર જ તેને બોધ, ભક્તિ અને અંતિમે આનંદથી વંચિત રાખે છે.
અહંકારથી મુક્તિ માટે પ્રેમાનંદજીના 5 ઉપદેશ
1. ગુલામભાવ અપનાવો – “હું નહીં, પ્રભુ બધું કરે છે”
પ્રેમાનંદજી કહે છે કે સાચી ભક્તિ માટે માણસે ‘હું’ને ત્યાગી ‘તમે કરો છો પ્રભુ’ની ભાવના સાથે જીવવું જોઈએ. એવું મન થાય કે હું તો ભગવાનનો સેવક છું – બસ, અહંકાર ઓગળી જાય છે.
2. સત્સંગ અને સંતોની સેવા કરો
સત્સંગ એ આત્માને ઉર્જાવાન અને નિર્મળ બનાવે છે. સંતોની સેવા દ્વારા ભક્તનું હૃદય નમ્ર બને છે અને અહંકારથી ઉદ્ભવતી અંદરની ખોટી ઊંચાઈ ઓગળી જાય છે.
3. નામસ્મરણ – ભગવાનના નામનો જાપ કરો
પ્રેમાનંદજી મહારાજ કહે છે કે “રાધે-રાધે” કે “શ્રી કૃષ્ણ” જેવા પવિત્ર નામોના જાપથી મન શાંત થાય છે અને અંતરમાં ભક્તિની લાગણી ઊભી થાય છે. અહંકાર ધીમે ધીમે ઓગળે છે.
4. નિર્લોભ સેવા – અસલી ભક્તિનો માર્ગ
જ્યારે માણસ કોઇ કામના વગર સેવા કરે છે અને એમ નહીં કહે કે ‘મેં કર્યું’, ત્યારે સાચો ત્યાગ અને ભક્તિ બહાર આવે છે. તે સેવાથી આત્માની શુદ્ધિ થાય છે અને અહંકારનો નાશ થાય છે.
5. સદા યાદ રાખો – “આ બધું ભગવાનની કૃપા છે”
સૌંદર્ય હોય કે બુદ્ધિ, ધન હોય કે પ્રતિષ્ઠા – જે કંઈ પણ છે, તે બધું ભગવાનની દયા છે. જયારે આ ભાવ મનમાં સ્થિર થાય છે, ત્યારે અહંકાર ટકી શકતું નથી.
પ્રેમાનંદજી મહારાજનું સંદેશ એ છે કે ભક્તિમાં વૃદ્ધિ માટે અહંકારનો ત્યાગ અનિવાર્ય છે. જ્યારે વ્યક્તિ પોતાની નમ્રતા ઓળખે છે અને સર્વ શ્રેય ભગવાનને અર્પણ કરે છે, ત્યારે જીવનમાં શાંતિ, પ્રેમ અને પરમ આનંદ પ્રાપ્ત થાય છે.
