Crude Oil: રશિયા પાસેથી સસ્તું તેલ રોકો? ભારતની ઊર્જા સુરક્ષા મુશ્કેલીમાં?
Crude Oil: યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધ વચ્ચે રશિયા દ્વારા તાજેતરમાં કરવામાં આવેલા ભારે બોમ્બમારાનો જવાબ આપતા, અમેરિકા હવે રશિયા પર વધુ કડક આર્થિક પ્રતિબંધો લાદવાની તૈયારી કરી રહ્યું છે. અમેરિકન સંસદમાં એક નવો પ્રસ્તાવ રજૂ કરવામાં આવ્યો છે, જે અંતર્ગત રશિયાના ક્રૂડ ઓઇલ નિકાસને ખાસ લક્ષ્ય બનાવવામાં આવશે. જો આ પ્રસ્તાવ પસાર થઈ જાય છે, તો ભારત જેવા દેશો માટે રશિયા પાસેથી સસ્તું ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદવું ખૂબ મુશ્કેલ બની જશે.
ભારત દરરોજ લગભગ 2 મિલિયન બેરલ ક્રૂડ ઓઇલ આયાત કરે છે, જેનો ખર્ચ ફેબ્રુઆરી 2025 ના ડેટા મુજબ લગભગ $154 મિલિયન છે. આ બિલ યુએસ સેનેટર રિચાર્ડ બ્લુમેન્થલના નેતૃત્વમાં તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે, જેમાં ભારત અને ચીનને રશિયા પાસેથી વધુ પડતા તેલ ખરીદતા દેશો તરીકે ઓળખવામાં આવ્યા છે. આ બિલ મુજબ, રશિયા પાસેથી તેલ ખરીદવા પર 500 ટકા સુધી ટેરિફ લાદી શકાય છે, જે ભારત માટે આ આયાતને આર્થિક રીતે અવ્યવહારુ બનાવે છે.
સેનેટર બ્લુમેન્થલે કહ્યું કે ફ્રાન્સ, જર્મની અને બ્રિટન જેવા યુરોપિયન સાથીઓ સાથે ચર્ચા કર્યા પછી આ પ્રસ્તાવ લાવવામાં આવ્યો છે. આ દેશોએ રશિયાના જહાજો અને ઉર્જા ક્ષેત્ર પર પહેલાથી જ અનેક કડક પ્રતિબંધો લાદી દીધા છે. અમેરિકા હવે રશિયાની આર્થિક કરોડરજ્જુ તરીકે ઓળખાતા તેલ વેપારને સંપૂર્ણપણે નબળો પાડવા માંગે છે.
નાણાકીય વર્ષ 2024-25 દરમિયાન, ભારતે રશિયા પાસેથી લગભગ $50 બિલિયનનું ક્રૂડ ઓઇલ ખરીદ્યું, જે ભારતના કુલ તેલ આયાતના લગભગ 35 ટકા છે. ફક્ત મે મહિનામાં જ રશિયાથી ભારતની તેલ આયાત 39 ટકા હતી, જે અન્ય કોઈપણ દેશ કરતા વધુ છે. આ પછી, 22 ટકા તેલ ઇરાકથી અને 15 ટકા તેલ સાઉદી અરેબિયાથી આવ્યું.
જો આ દરખાસ્ત પસાર થાય છે, તો ભારતે માત્ર તેલ માટે નવા વિકલ્પો શોધવા પડશે નહીં, પરંતુ ઊર્જાના ખર્ચમાં વધારો પણ શક્ય છે. આ ફુગાવાના સ્વરૂપમાં સામાન્ય નાગરિકોને અસર કરી શકે છે અને ભારતની આર્થિક સ્થિરતા માટે એક નવો પડકાર બની શકે છે. ભારત સરકારે આ પરિસ્થિતિનો સામનો કરવા માટે વૈકલ્પિક વ્યૂહરચના બનાવવી પડશે, જેમાં ઈરાન, વેનેઝુએલા અને આફ્રિકન દેશોમાંથી આયાત વધારવાનો વિચાર કરવાનો સમાવેશ થઈ શકે છે.
આ ઉપરાંત, આ પગલું ભારત-અમેરિકા સંબંધોને પણ અસર કરી શકે છે. જોકે બંને દેશો વચ્ચે વ્યૂહાત્મક સહયોગ સતત વધી રહ્યો છે, આવા એકપક્ષીય આર્થિક નિર્ણયો દ્વિપક્ષીય સંબંધોમાં તણાવ પેદા કરી શકે છે. ભારત તેની ઉર્જા સુરક્ષા અને રાષ્ટ્રીય હિતોને ધ્યાનમાં રાખીને ચોક્કસપણે આનો રાજદ્વારી પ્રતિભાવ આપશે.
