Divestment
Disinvestment in India: સરકાર ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ મોરચે સતત નિરાશાનો સામનો કરી રહી છે. છેલ્લા પાંચ વર્ષથી સરકાર દરેક વખતે ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટના લક્ષ્યાંકને હાંસલ કરવામાં નિષ્ફળ રહી છે…
શેરબજારમાં આવેલી તેજી માત્ર રોકાણકારોની સંપત્તિમાં વધારો કરી રહી નથી, પરંતુ તેનાથી સરકારી તિજોરી પણ ભરાઈ શકે છે. તાજેતરનો અહેવાલ સૂચવે છે કે બજારની તેજી વચ્ચે, સરકાર કેટલીક કંપનીઓમાં તેનો હિસ્સો વેચીને સરળતાથી રૂ. 11 લાખ કરોડથી વધુ એકત્ર કરી શકે છે અને તેના માટે સરકારે તેનો હિસ્સો ઘટાડીને 51 ટકાથી ઓછો કરવો પડશે નહીં.
આ રીતે 11.5 લાખ કરોડ રૂપિયા આવશે
કેરએજના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ, સરકાર વર્તમાન મૂલ્યાંકન પર 51 ટકા પર કેટલીક સરકારી કંપનીઓમાં બહુમતી હિસ્સો જાળવી રાખીને ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટમાંથી રૂ. 11.5 લાખ કરોડ એકત્ર કરી શકે છે. તેમાંથી લગભગ રૂ. 5 લાખ કરોડ માત્ર CPSEમાંથી જ ઊભા કરી શકાય છે, જ્યારે સરકારી બેન્કો અને વીમા કંપનીઓમાં હિસ્સો ઘટાડીને રૂ. 6.5 લાખ કરોડ ઊભા કરી શકાય છે.
આ સરકારી કંપનીઓમાં વધુ અવકાશ
રિપોર્ટમાં, સરકાર દ્વારા ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ માટે શ્રેષ્ઠ અવકાશ ધરાવતી કંપનીઓમાં ઈન્ડિયન રેલવે ફાઈનાન્સ કોર્પોરેશન (આઈઆરએફસી), હિન્દુસ્તાન એરોનોટિક્સ, કોલ ઈન્ડિયા, ઓએનજીસી વગેરે છે. કેરએજનું કહેવું છે કે સરકારે 11.5 લાખ કરોડ રૂપિયા એકત્ર કરવા માટે સંબંધિત સરકારી કંપનીઓ પર તેના નિયંત્રણ સાથે સમાધાન કરવું પડશે નહીં.
છેલ્લા 10 વર્ષમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટના આંકડા
આ રકમ છેલ્લા 10 વર્ષમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ દ્વારા ઉભી કરાયેલી રકમ કરતાં બમણી છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં એટલે કે 2014થી અત્યાર સુધીમાં, સરકાર ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટમાંથી 5.2 લાખ કરોડ રૂપિયા એકત્ર કરવામાં સફળ રહી છે. ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ મોરચે છેલ્લા કેટલાક વર્ષો સરકાર માટે સારા રહ્યા નથી. સરકાર સતત પાંચ વર્ષથી તેના ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટના લક્ષ્યને ચૂકી રહી છે.
વચગાળાના બજેટમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટ લક્ષ્ય
કેરએજનો આ અહેવાલ એવા સમયે આવ્યો છે જ્યારે નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ આ મહિને 2024-25 માટે સંપૂર્ણ બજેટ રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. અગાઉ ફેબ્રુઆરીમાં, સરકારે 2024-25 માટે વચગાળાનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું, કારણ કે આ વર્ષે લોકસભાની ચૂંટણીનો પ્રસ્તાવ મૂકવામાં આવ્યો હતો. સરકારે વચગાળાના બજેટમાં ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટનો અલગથી ઉલ્લેખ કર્યો નથી. વચગાળાના બજેટમાં વિવિધ કેપિટલ રિસિપ્ટ કેટેગરી હેઠળ ડિસઇન્વેસ્ટમેન્ટમાંથી રૂ. 50 હજાર કરોડ એકત્ર કરવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો હતો.
