Basmati Rice: સરકારે ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરની શરૂઆતમાં બાસમતી ચોખાની નિકાસ માટે લઘુત્તમ ભાવ $1,200 પ્રતિ ટનથી ઘટાડીને $950 પ્રતિ ટન કર્યો.
દેશમાંથી નિકાસને પ્રોત્સાહિત કરવા અને ખેડૂતોની આવક વધારવા માટે સરકારે શુક્રવારે બાસમતી ચોખા અને ડુંગળીના લઘુત્તમ નિકાસ ભાવ (MEP) પરની મર્યાદા હટાવી દીધી છે. કૃષિ પ્રવૃતિઓ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ રાજ્યો એવા મહારાષ્ટ્ર અને હરિયાણામાં વિધાનસભાની ચૂંટણી નજીક આવી રહી હોવાથી સરકારે આ નિર્ણય લીધો છે. બાસમતી ચોખાના મુખ્ય ઉત્પાદક રાજ્યોમાં હરિયાણાનો સમાવેશ થાય છે. જ્યારે મહારાષ્ટ્ર દેશનું મોખરે ડુંગળી ઉત્પાદક રાજ્ય છે.
ડુંગળીની લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત પ્રતિ ટન $550 નક્કી કરવામાં આવી હતી. પરંતુ ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ ફોરેન ટ્રેડ (DGFT) એ એક નોટિફિકેશન બહાર પાડીને તેને તાત્કાલિક અસરથી હટાવી દીધું છે. તેવી જ રીતે, વાણિજ્ય વિભાગે બાસમતી ચોખાની નિકાસ માટે રજીસ્ટ્રેશન-કમ-એલોકેશન સર્ટિફિકેટ (RCAC) જારી કરવા માટે $950 પ્રતિ ટનની વર્તમાન લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત (MEP) દૂર કરવાનો નિર્ણય લીધો છે.
ખેડૂતોની આવક વધશે
વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી પીયૂષ ગોયલે કહ્યું કે આ પગલું નિકાસને પ્રોત્સાહન આપશે અને ખેડૂતોની આવકમાં મદદ કરશે. APEDA (એગ્રિકલ્ચર એન્ડ પ્રોસેસ્ડ ફૂડ પ્રોડક્ટ્સ એક્સપોર્ટ ડેવલપમેન્ટ ઓથોરિટી)ને આ નિર્ણયને અમલમાં મૂકવા માટે તાત્કાલિક પગલાં લેવા વિનંતી કરવામાં આવી છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, APEDA અવાસ્તવિક ભાવે બાસમતી નિકાસ માટેના કોઈપણ નિકાસ કરાર પર ચાંપતી નજર રાખશે. સરકારે ગયા વર્ષે ઓક્ટોબરની શરૂઆતમાં બાસમતી ચોખાની નિકાસ માટે લઘુત્તમ ભાવ $1,200 પ્રતિ ટનથી ઘટાડીને $950 પ્રતિ ટન કર્યો હતો. ઊંચા ભાવને કારણે નિકાસને અસર થવાની ચિંતાને કારણે આવું કરવામાં આવ્યું હતું. સરકારે 27 ઓગસ્ટ, 2023 ના રોજ, પ્રીમિયમ બાસમતી ચોખાની આડમાં સફેદ નોન-બાસમતી ચોખાની ગેરકાયદેસર નિકાસને રોકવા માટે પ્રતિ ટન US$1,200 થી ઓછા ભાવે બાસમતી ચોખાની નિકાસને મંજૂરી ન આપવાનો નિર્ણય લીધો હતો. મૂલ્યની દ્રષ્ટિએ ભારતની બાસમતી ચોખાની કુલ નિકાસ 2022-23માં $4.8 બિલિયન રહી હતી. જ્યારે જથ્થાની દ્રષ્ટિએ તે 45.6 લાખ ટન હતું.
ડુંગળીના ભાવ શું છે?
દરમિયાન, ડિરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ ફોરેન ટ્રેડ (DGFT) એ ડુંગળીની નિકાસ માટેની લઘુત્તમ કિંમતની મર્યાદાને દૂર કરતી તેની સૂચનામાં જણાવ્યું હતું કે, “ડુંગળીની નિકાસ પર લઘુત્તમ નિકાસ કિંમત (MEP) ની શરત તાત્કાલિક અસરથી અને આગામી આદેશો સુધી દૂર કરવામાં આવી છે.” આ કીચન ફૂડ આઈટમના ઊંચા છૂટક ભાવ છતાં ડુંગળી પર MEP દૂર કરવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. ડિપાર્ટમેન્ટ ઓફ કન્ઝ્યુમર અફેર્સ દ્વારા સંકલિત ડેટા અનુસાર, શુક્રવારે ડુંગળીની અખિલ ભારતીય સરેરાશ કિંમત 50.83 રૂપિયા પ્રતિ કિલો હતી, જ્યારે મોડેલની કિંમત 50 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. ડુંગળીની મહત્તમ કિંમત 83 રૂપિયા પ્રતિ કિલો અને લઘુત્તમ કિંમત 28 રૂપિયા પ્રતિ કિલો છે. કેન્દ્રએ 5 સપ્ટેમ્બરે રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી અને મુંબઈના ગ્રાહકોને ડુંગળીના વધતા ભાવોથી રાહત આપવા માટે 35 રૂપિયા પ્રતિ કિલોના રાહત દરે ડુંગળીના છૂટક વેચાણનો પ્રથમ તબક્કો શરૂ કર્યો હતો.
સરકાર સસ્તી ડુંગળી વેચી રહી છે
નેશનલ કોઓપરેટિવ કન્ઝ્યુમર્સ ફેડરેશન (NCCF) અને નેશનલ એગ્રીકલ્ચરલ કોઓપરેટિવ માર્કેટિંગ ફેડરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NAFED) એ તેમના સ્ટોર્સ અને મોબાઈલ વાન દ્વારા છૂટક વેચાણ શરૂ કર્યું છે. તેઓ સરકાર વતી 4.7 લાખ ટન ડુંગળીનો બફર સ્ટોક જાળવી રહ્યા છે. ગયા અઠવાડિયે, ઉપભોક્તા બાબતોના સચિવ નિધિ ખરેએ જણાવ્યું હતું કે આગામી મહિનાઓમાં ડુંગળીની ઉપલબ્ધતા અને ભાવનો અંદાજ હકારાત્મક રહેશે. કારણ કે ગયા મહિના સુધી ખરીફ (ઉનાળુ) વાવણી હેઠળનો વિસ્તાર વધીને 2.9 લાખ હેક્ટર થયો છે, જ્યારે એક વર્ષ અગાઉના સમયગાળામાં તે 1.94 લાખ હેક્ટર હતો. આ ઉપરાંત, લગભગ 38 લાખ ટન ડુંગળીનો સ્ટોક હજુ પણ ખેડૂતો અને વેપારીઓ પાસે હોવાના અહેવાલ છે, એમ તેમણે જણાવ્યું હતું.
