Food Inflation
દેશમાં ચાલી રહેલી લોકસભાની ચૂંટણીમાં ખાદ્ય મોંઘવારી ચર્ચાના વિષય તરીકે ઉભરી આવી છે. દેશના કેટલાક ભાગોમાં પ્રતિકૂળ હવામાન પરિસ્થિતિઓ અને લાંબા સમય સુધી હીટવેવ અને ચોમાસા પછીના ઓછા વરસાદને કારણે 2024માં મુખ્ય શાકભાજીનો પુરવઠો ખોરવાયો છે. ગયા વર્ષની સરખામણીમાં સપ્તાહવાર ભાવમાં થોડો ઘટાડો થયો હોવા છતાં મોટાભાગની શાકભાજીના ભાવમાં તીવ્ર વધારો જોવા મળ્યો છે. માર્ચ 2024થી શાકભાજીના ભાવમાં થયેલા વધારામાં બટાકાની કિંમતમાં વધારો નોંધનીય છે.
વેપારીઓનું કહેવું છે કે કેટલાક પાકને નુકસાન થતાં ઉત્પાદનમાં ઘટાડો થયો છે. આ ઉપરાંત સ્ટોરેજ અને ટ્રાન્સપોર્ટેશનનો ખર્ચ પણ વધ્યો છે. જેના કારણે આ સમયે બટાકાના ભાવ વધી રહ્યા છે. શાકભાજીના ઊંચા ભાવને કારણે આગામી મહિનાઓમાં ખાદ્યપદાર્થોનો ફુગાવો ઊંચો રહી શકે છે.
‘ગુજરાત અને રાજસ્થાન જેવા કેટલાક વિસ્તારોમાં 9 થી 12 દિવસ સુધી ગરમીની લહેરો ચાલી રહી છે, જે સામાન્ય કરતાં વધારે છે. છેલ્લા કેટલાક સપ્તાહમાં દેશના અનેક વિસ્તારો હીટ વેવથી પ્રભાવિત થયા છે. જેના કારણે શાકભાજી, ફળ, દૂધ, કઠોળ અને અન્ય ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓના ભાવ પર દબાણ જોવા મળ્યું છે. જોકે, મે 2024માં ગરમીના મોજાને કારણે કિંમતો પરનું દબાણ પાછલા વર્ષોની સરખામણીએ સરેરાશ ઓછું છે. અમારું અનુમાન છે કે ગરમીના મોજાની તીવ્રતાને લીધે, નાશવંત માલના ફુગાવાના દરમાં 200 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો થઈ શકે છે અને છૂટક કિંમતો પર આધારિત ફુગાવાના દરમાં 25 થી 30 બેસિસ પોઈન્ટ્સનો વધારો થઈ શકે છે.
આગળ જતાં, દક્ષિણ પશ્ચિમ ચોમાસું આગામી મહિનાઓમાં શાકભાજીના ભાવ શું હશે તે નક્કી કરશે. જો પ્રારંભિક ચોમાસું સારું રહેશે તો તે પુરવઠો વધારવામાં અને ભાવ ઘટાડવામાં મદદ કરશે પરંતુ જો દુષ્કાળની સ્થિતિ લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહેશે તો પાક નિષ્ફળ જવાને કારણે શાકભાજીના ભાવમાં વધારો થશે. ભારતના કિસ્સામાં આ બિલકુલ સાચું છે કારણ કે તાજા ફળો અને શાકભાજીના સંગ્રહ અને પરિવહન માટેનું ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર ઉત્પાદનની સરખામણીમાં અપૂરતું છે.
