Gas cylinders: પશ્ચિમ એશિયાના સંકટને કારણે LPG સંકટ? ભારતની તૈયારી જાણો
Gas cylinders: છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારતમાં LPGનો ઉપયોગ બમણાથી વધુ થઈ ગયો છે. સરકારની ઉજ્જવલા યોજના જેવી પહેલને કારણે, આજે LPG 33 કરોડથી વધુ ઘરોમાં પહોંચી ગયું છે. પરંતુ આ ઝડપથી વધતા ઉપયોગને કારણે, ભારતની આયાત પર નિર્ભરતા પણ તે જ ગતિએ વધી છે.
પેટ્રોલિયમ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, ભારતમાં LPGનો કુલ સંગ્રહ ફક્ત 16 દિવસના વપરાશ જેટલો છે. આ સ્ટોક રિફાઇનરીઓ, આયાત ટર્મિનલ્સ અને બોટલિંગ પ્લાન્ટમાં હાજર છે. એટલે કે, જો પુરવઠો બંધ થઈ જાય, તો પરિસ્થિતિ ગંભીર બની શકે છે.
⛽ પેટ્રોલ-ડીઝલની સ્થિતિ પ્રમાણમાં સારી છે
જ્યારે એક તરફ LPGની સ્થિતિ ચિંતાજનક છે, ત્યારે ભારતની પેટ્રોલ અને ડીઝલ ઉત્પાદન ક્ષમતા તેને રાહત આપે છે. ભારત આ બંનેનો ચોખ્ખો નિકાસકાર છે – એટલે કે, આપણે 40% પેટ્રોલ અને 30% ડીઝલનું નિકાસ કરીએ છીએ. જો જરૂર પડે તો, આ ઉત્પાદનોને સ્થાનિક બજારમાં વાળી શકાય છે.
આ ઉપરાંત, નેશનલ સ્ટ્રેટેજિક પેટ્રોલિયમ રિઝર્વ (SPR) માં 25 દિવસનો ક્રૂડ ઓઇલ સ્ટોક છે, જે કટોકટીની સ્થિતિમાં દેશને ટેકો આપી શકે છે.
હાલમાં ગભરાટ ભર્યા ખરીદીની જરૂર નથી, સાવધાની રાખવાની સલાહ
નિષ્ણાતોના મતે, હાલમાં ગભરાટ ભર્યા ખરીદીની જરૂર નથી કારણ કે હાલની સપ્લાય ચેઇન ખોરવાઈ નથી. એક ઉદ્યોગ એક્ઝિક્યુટિવના મતે, “જો તમે આજે ઓર્ડર આપો છો, તો પણ ડિલિવરી એક મહિના પછી આવશે. આવી સ્થિતિમાં, વધુ ખરીદી કરીને પૈસા ફસાવવાનો કોઈ ફાયદો નથી.”
સ્થાનિક ગ્રાહકોને સ્થિરતા સાથે ગેસ પૂરો પાડવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ.
LPG સબસિડીનું ભવિષ્ય શું હશે?
જો LPG ના ભાવમાં અણધાર્યો વધારો થાય છે, તો સરકારને સબસિડી નીતિની સમીક્ષા કરવાનો પડકારનો સામનો કરવો પડી શકે છે. હાલમાં, ઉજ્જવલા યોજનાના લાભાર્થીઓને મર્યાદિત સબસિડી મળે છે, પરંતુ જો કિંમતો ખૂબ વધે છે, તો નવા રાહત પેકેજ અથવા સબસિડી વિસ્તરણની જરૂર પડી શકે છે. આ નાણાકીય દબાણ વધારશે.
⚡ વૈકલ્પિક ઉર્જા સ્ત્રોતો તરફ આગળ વધવાની જરૂર છે
LPG ની આયાત પર નિર્ભરતાને ધ્યાનમાં રાખીને, ભારત ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં બાયોગેસ, ઇલેક્ટ્રિક રસોઈ અને સૌર ઉર્જા જેવા વિકલ્પોને પ્રોત્સાહન આપે તે જરૂરી બની ગયું છે. આનાથી માત્ર આયાત પરની નિર્ભરતા ઓછી થશે નહીં, પરંતુ તે ભારતને ઊર્જા સ્વતંત્રતા તરફ પણ લઈ જશે.
