IMF: કરવેરાથી લઈને વીજળી સુધી દરેક મોરચે નિયમો બદલાશે
IMF: પાકિસ્તાનને આંતરરાષ્ટ્રીય નાણાકીય ભંડોળ (IMF) તરફથી બીજું રાહત પેકેજ મળ્યું છે, પરંતુ તેની સાથે 11 કડક શરતોની નવી યાદી પણ સામે આવી છે, જેનું પાલન કરવું પાકિસ્તાન માટે સરળ રહેશે નહીં. એક્સપ્રેસ ટ્રિબ્યુનના અહેવાલ મુજબ, IMF એ પાકિસ્તાનને તાત્કાલિક $1 બિલિયનની સહાયને મંજૂરી આપી છે, જેનાથી અત્યાર સુધીમાં પૂરી પાડવામાં આવેલી કુલ સહાય $2.1 બિલિયન થઈ ગઈ છે. આ ઉપરાંત, IMF એ $1.4 બિલિયનના રેઝિલિયન્સ એન્ડ સસ્ટેનેબિલિટી ફેસિલિટી (RSF) ને પણ લીલી ઝંડી આપી દીધી છે, જે પાકિસ્તાનની લાંબા ગાળાની આર્થિક સ્થિરતા માટે મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
ભારત-પાકિસ્તાન તણાવ IMF માટે ચિંતાનો વિષય
IMF રિપોર્ટમાં એમ પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે વધતા તણાવથી આ રાહત પેકેજના લક્ષ્યોને અસર થઈ શકે છે. જો આ તણાવ લંબાશે, તો તે ફક્ત આર્થિક સુધારાની પ્રક્રિયાને ધીમી પાડશે નહીં પરંતુ IMFની નાણાકીય સહાયની અસર પણ મર્યાદિત થઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં પાકિસ્તાન માટે સ્થિરતા જાળવવી વધુ મુશ્કેલ બનશે.
IMF ની 11 મહત્વપૂર્ણ શરતો
આમાં ૧૭.૬ ટ્રિલિયન રૂપિયાનું નવું બજેટ, કૃષિ આવક પર કર, ગેસ અને વીજળીના દરોમાં વાર્ષિક સુધારો અને જૂના વાહનોની આયાત પર પ્રતિબંધ મૂકતો બિલ શામેલ છે. IMF ની આ શરતોની સીધી અસર પાકિસ્તાનના સામાન્ય લોકો પર પડશે – ઊર્જાના ભાવ વધશે, કરનો આધાર વિસ્તરશે અને ફુગાવાના દબાણમાં વધારો થઈ શકે છે. કેપ્ટિવ પાવર લેવી નાબૂદ કરવા અને ટેકનોલોજી ઝોન પ્રોત્સાહનો જેવી શરતો ઉદ્યોગો માટે ખર્ચમાં વધારો કરી શકે છે, જેનાથી નોકરીઓ અને રોકાણો પર અસર પડી શકે છે.
જનતા અને સરકાર માટે એક કઠિન કસોટી
પાકિસ્તાન સરકારે આ શરતો લાગુ કરવા માટે પોતાની રાજકીય ઇચ્છાશક્તિ બતાવવી પડશે, કારણ કે આ નિર્ણયો જાહેર અસંતોષ પેદા કરી શકે છે. સરકાર માટે સંતુલન જાળવવું પડકારજનક બની શકે છે, ખાસ કરીને એવા સમયે જ્યારે ફુગાવો અને બેરોજગારીનું સ્તર પહેલેથી જ ઊંચું છે. IMFની શરતો પર વિપક્ષી પાર્ટીઓ પહેલાથી જ સરકાર પર નિશાન સાધી રહી છે.
ભારત માટે તેનો શું અર્થ છે?
આ પરિસ્થિતિ ભારત માટે વ્યૂહાત્મક રીતે મહત્વપૂર્ણ બની શકે છે. અસ્થિર પાકિસ્તાન માત્ર સરહદ પર સુરક્ષા પડકાર ઉભો કરી શકે છે, પરંતુ પ્રાદેશિક વેપાર અને રાજદ્વારી સમીકરણોને પણ અસર કરી શકે છે. આ IMF માટે પણ એક કસોટીનો કેસ છે – શું તેની કડક શરતો પાકિસ્તાનને આત્મનિર્ભર બનાવશે, કે પછી આ સહાય માત્ર કામચલાઉ રાહત સાબિત થશે?
આ બધી પરિસ્થિતિઓ અને સંજોગોને જોતાં, એવું કહેવું ખોટું નહીં હોય કે પાકિસ્તાનની આર્થિક સ્થિતિ હવે ફક્ત IMF ભંડોળ પર જ નહીં પરંતુ રાજકીય ઇચ્છાશક્તિ, વહીવટી સુધારાઓ અને જાહેર સહયોગ પર પણ નિર્ભર રહેશે.
