Liquor: નવી દારૂ નીતિ લાગુ: હવે IMFL અને દેશી દારૂ પર કર વધાર્યો
Liquor: મહારાષ્ટ્રમાં દારૂ પીનારાઓ માટે ખરાબ સમાચાર છે. રાજ્ય સરકારે દારૂ પર એક્સાઇઝ ડ્યુટી વધારવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેના કારણે હવે દારૂનો વપરાશ મોંઘો થશે. રાજ્ય મંત્રીમંડળે મંગળવારે એક્સાઇઝ વિભાગના અનેક આવક વધારતા ફેરફારોને મંજૂરી આપી હતી. આમાં, IMFL (ભારતીય બનાવટનો વિદેશી દારૂ) પર એક્સાઇઝ ડ્યુટી જાહેર કિંમતના ત્રણ ગણાથી વધારીને 4.5 ગણી એટલે કે પ્રતિ બલ્ક લિટર રૂ. 260 કરવામાં આવી છે, જ્યારે દેશી દારૂ પરની આ ડ્યુટી 180 રૂપિયાથી વધારીને 205 રૂપિયા પ્રતિ પ્રૂફ લિટર કરવામાં આવી છે.
નવી નીતિ હેઠળ, 180 મિલી બોટલ માટે લઘુત્તમ છૂટક કિંમત હવે દેશી દારૂ માટે 80 રૂપિયા, MML માટે 148 રૂપિયા, IMFL માટે 205 રૂપિયા અને પ્રીમિયમ વિદેશી દારૂ માટે 360 રૂપિયા રહેશે. આ સાથે, FL-2 અને FL-3 લાઇસન્સધારકોએ કરાર દ્વારા પોતાનો વ્યવસાય ચલાવતા હોય તો અનુક્રમે 15% અને 10% વધારાની વાર્ષિક લાઇસન્સ ફી ચૂકવવી પડશે.
મહારાષ્ટ્રમાં ‘MML’ ની નવી શ્રેણી શરૂ થઈ
સરકારે મહારાષ્ટ્ર મેડ લિકર (MML) ની નવી શ્રેણી રજૂ કરી છે, જે અનાજ આધારિત હશે અને સ્થાનિક ઉત્પાદકો દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવશે. આ બ્રાન્ડ્સને નવી નોંધણીની જરૂર પડશે. આ નિર્ણયથી ઘરેલુ દારૂ ઉદ્યોગને વેગ મળશે અને સ્થાનિક રોજગારની તકો પણ વધશે. રાજ્ય સરકારનો દાવો છે કે અન્ય રાજ્યોની નીતિઓનો અભ્યાસ કરતી નિષ્ણાત સમિતિની ભલામણો પછી આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે.
AI-આધારિત દેખરેખ પ્રણાલી અને નવી કચેરીઓની સ્થાપના
કેબિનેટે એક્સાઇઝ વિભાગની પુનર્ગઠન અને દેખરેખ પ્રણાલીને પણ મંજૂરી આપી છે. આ અંતર્ગત, AI-આધારિત દેખરેખ પ્રણાલી, સંકલિત નિયંત્રણ સેલ અને મુંબઈમાં એક નવી વિભાગીય કચેરી સ્થાપવામાં આવશે. ઉપરાંત, મુંબઈ શહેર, ઉપનગરો, થાણે, પુણે, નાસિક, નાગપુર અને અહિલ્યાનગરમાં 6 સુપરિન્ટેન્ડેન્ટ-સ્તરની કચેરીઓ ખોલવામાં આવશે. આ પગલાંથી રાજ્યને વાર્ષિક રૂ. 14,000 કરોડનો વધારાનો આવક મળવાની અપેક્ષા છે.
આરોગ્ય ક્ષેત્રને રાહત: વિદ્યાર્થીઓના સ્ટાઇપેન્ડમાં વધારો
સરકારે આરોગ્ય ક્ષેત્રના વિદ્યાર્થીઓ માટે સ્ટાઇપેન્ડમાં નોંધપાત્ર વધારો કર્યો છે. સરકારી ફિઝીયોથેરાપી અને ઓક્યુપેશનલ થેરાપી પ્રોગ્રામના સ્નાતક તાલીમાર્થીઓનું સ્ટાઇપેન્ડ 1,750 રૂપિયાથી વધારીને 8,000 રૂપિયા પ્રતિ માસ કરવામાં આવ્યું છે. અનુસ્નાતક વિદ્યાર્થીઓને હવે 33,730 રૂપિયા પ્રતિ માસ મળશે. આ ઉપરાંત, મુંબઈ, પુણે, નાગપુર, છત્રપતિ સંભાજીનગર અને નાંદેડની સરકારી કોલેજોમાં ઇન્ટર્નશિપ કરી રહેલા નર્સિંગ વિદ્યાર્થીઓને પણ 8,000 રૂપિયા માસિક સ્ટાઇપેન્ડ આપવામાં આવશે.
સરકારી દારૂ નીતિની શું અસર થશે?
આ નવી નીતિ સરકારને મોટા પાયે મહેસૂલ લાભ આપશે, પરંતુ સામાન્ય લોકો પર નાણાકીય બોજ વધશે. ખાસ કરીને નીચલા અને મધ્યમ વર્ગના ગ્રાહકોને આનાથી વધુ અસર થશે. ઉપરાંત, ખાનગી દારૂ વેચનારાઓ અને બાર માલિકોને પણ લાઇસન્સ ફીમાં વધારો સહન કરવો પડશે. જોકે, સરકારનો દાવો છે કે આનાથી રાજ્યની નાણાકીય સ્થિતિ મજબૂત થશે અને દારૂના ગેરકાયદેસર વેચાણ પર પણ નિયંત્રણ લાવી શકાશે.
