RBI: AEPS સુરક્ષામાં મોટો ફેરફાર, 1 જાન્યુઆરીથી નવા નિયમો લાગુ થશે
RBI ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) એ શુક્રવારે આધાર સક્ષમ ચુકવણી સિસ્ટમ (AEPS) દ્વારા સેવાઓ પૂરી પાડતા ઓપરેટરો સુધી પહોંચ અંગે બેંકોને નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ સૂચનાઓનો ઉદ્દેશ્ય બેંકિંગ સિસ્ટમમાં અંગૂઠાની છાપનો ઉપયોગ કરીને પૈસા ઉપાડનારા ગ્રાહકોને સુરક્ષિત રીતે શામેલ કરવાનો અને વધતી જતી છેતરપિંડી અટકાવવાનો છે.
RBI એ હસ્તગત કરતી બેંકોને AEPS ટચપોઇન્ટ ઓપરેટર (ATO) ને સમાવિષ્ટ કરતા પહેલા તેની યોગ્ય તપાસ કરવાનો નિર્દેશ આપ્યો છે, જેમ કે ગ્રાહકો માટે KYC પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે. જો કોઈ ATO પહેલાથી જ બિઝનેસ કોરસપોન્ડન્ટ સબ-એજન્ટ તરીકે ચકાસાયેલ હોય, તો બેંકો તેને ફરીથી ચકાસ્યા વિના ઉમેરી શકે છે. આ નવા નિયમો 1 જાન્યુઆરી, 2026 થી અમલમાં આવશે.
આ સાથે, RBI એ એમ પણ કહ્યું છે કે જો કોઈ ATO સતત ત્રણ મહિના સુધી નિષ્ક્રિય રહે છે, તો તેને ફરીથી વ્યવહાર કરવાની મંજૂરી આપતા પહેલા KYC ચકાસણી ફરજિયાત રહેશે.
RBI એ તેના નોટિફિકેશનમાં સ્પષ્ટતા કરી છે કે તાજેતરના સમયમાં, AEPS દ્વારા ઓળખ ચોરી કરીને અને ગ્રાહકની માહિતી સાથે છેડછાડ કરીને છેતરપિંડીના બનાવોમાં વધારો થયો છે. તેથી, ગ્રાહકોને આવા જોખમોથી બચાવવા અને ચુકવણી પ્રણાલીમાં વિશ્વાસ જાળવી રાખવા માટે AEPS ની સુરક્ષાને મજબૂત બનાવવી જરૂરી છે.
આ માર્ગદર્શિકા ચુકવણી અને સમાધાન પ્રણાલી અધિનિયમ, 2007 ની કલમ 10 (2) અને કલમ 18 હેઠળ જારી કરવામાં આવી છે. RBI એ જણાવ્યું હતું કે AEPS ટચપોઇન્ટ ઓપરેટરો સંબંધિત કાર્યકારી ધોરણોની સમયાંતરે સમીક્ષા કરવામાં આવશે.
