Strait of Hormuz: ઈરાને હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ કરવાની મંજૂરી આપી, પરંતુ ભારત પર તેની અસર મર્યાદિત રહેશે

Strait of Hormuz: ઈરાન-અમેરિકા તણાવથી તેલ સંકટનું જોખમ, પણ ભારત તૈયાર

Strait of Hormuz: મધ્ય પૂર્વમાં વધતા તણાવ વચ્ચે, ઈરાનની સંસદે હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ બંધ કરવાની મંજૂરી આપી છે. ઈરાનના પરમાણુ સ્થાપનો પર અમેરિકાના હવાઈ હુમલા બાદ આ નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. આ જળમાર્ગ બંધ થવાથી વૈશ્વિક ક્રૂડ ઓઇલ સપ્લાય ચેઇન પર અસર થવાની ધારણા છે, કારણ કે વિશ્વના લગભગ 20% ક્રૂડ ઓઇલ આ માર્ગમાંથી પસાર થાય છે. જોકે, ભારત સરકાર વતી પેટ્રોલિયમ મંત્રી હરદીપ સિંહ પુરીએ સ્પષ્ટતા કરી છે કે દેશમાં તેલની કોઈ અછત નથી અને પરિસ્થિતિ પર નજીકથી નજર રાખવામાં આવી રહી છે.

ભારત પર અસર કેમ મર્યાદિત રહેશે?

ભારત પાસે ઘણા વૈકલ્પિક પુરવઠા સ્ત્રોતો છે. ભારત તેની કુલ તેલ જરૂરિયાતના લગભગ 90% આયાત કરે છે, જેમાંથી લગભગ 40% તેલ મધ્ય પૂર્વમાંથી હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ દ્વારા આવે છે. જો આ માર્ગ બંધ હોય તો પણ, ભારત રશિયા, અમેરિકા, બ્રાઝિલ, નાઇજીરીયા અને વેનેઝુએલા જેવા દેશોમાંથી તેલ આયાત કરીને આ પુરવઠો જાળવી શકે છે.

રશિયાથી આયાત વધી, સુએઝ કેનાલ એક વિકલ્પ બની

મધ્ય પૂર્વમાં તણાવ વધવાની સાથે, ભારતે જૂનમાં રશિયાથી ક્રૂડ ઓઇલની આયાતમાં વધારો કર્યો છે. રશિયાથી તેલનો પુરવઠો હોર્મુઝ સ્ટ્રેટ દ્વારા નહીં, પરંતુ સુએઝ કેનાલ દ્વારા થાય છે, જેના કારણે ભારતની નિર્ભરતા ઓછી થઈ છે. આ ઉપરાંત, સાઉદી અરેબિયા, ઇરાક, કુવૈત જેવા અન્ય મધ્ય પૂર્વ દેશોથી પણ પુરવઠો જાળવવાના પ્રયાસો કરવામાં આવ્યા છે.

આંતરરાષ્ટ્રીય બજારમાં અસ્થિરતા શક્ય છે

જોકે ભારત પર તેની તાત્કાલિક અસર મર્યાદિત રહેશે, પરંતુ વૈશ્વિક સ્તરે ક્રૂડ ઓઇલના ભાવમાં ઉછાળો આવી શકે છે. હોર્મુઝ સ્ટ્રેટમાંથી પસાર થતા કન્ટેનર અને ટેન્કરોની સુરક્ષા અને રૂટ બદલવાની જરૂરિયાત શિપિંગ ખર્ચમાં વધારો કરી શકે છે, જે આડકતરી રીતે ભારતના આયાત બિલને અસર કરી શકે છે.

વ્યૂહાત્મક સંગ્રહ પણ ટેકો પૂરો પાડશે

ભારત સરકારે પહેલાથી જ એક વ્યૂહાત્મક પેટ્રોલિયમ રિઝર્વ બનાવ્યું છે, જેમાં થોડા અઠવાડિયા માટે દેશની જરૂરિયાતો અનુસાર ક્રૂડ ઓઇલનો સંગ્રહ કરવામાં આવ્યો છે. આ દ્વારા, કટોકટીમાં તેલનો પુરવઠો સરળતાથી જાળવી શકાય છે. આવી સ્થિતિમાં, જનતા માટે તાત્કાલિક ચિંતા કરવાની જરૂર નથી, પરંતુ લાંબા ગાળે વ્યૂહાત્મક વિકલ્પોને મજબૂત બનાવવાની જરૂર છે.