FII: ભારતીય શેરબજારમાં DIIનું પ્રભુત્વ: પહેલી વાર વિદેશી રોકાણકારોને પાછળ છોડી દીધું
FII: જો તમને લાગે છે કે ભારતીય શેરબજાર ફક્ત વિદેશી રોકાણકારો (FII) ના નિર્દેશો પર જ ચાલે છે, તો હવે આ વિચારસરણી બદલવાનો સમય છે. પ્રથમ વખત, સ્થાનિક સંસ્થાકીય રોકાણકારો (DII) એ વિદેશી રોકાણકારોને પાછળ છોડીને ઇતિહાસ રચ્યો છે.
આંકડાઓની વાર્તા
DIIનો હિસ્સો 17.62% પર પહોંચ્યો – જે અત્યાર સુધીનો સૌથી વધુ છે. તે જ સમયે, FII નો હિસ્સો ઘટીને 17.22% થયો, જે છેલ્લા 12 વર્ષમાં સૌથી નીચો સ્તર છે.
આ પરિવર્તન કેમ આવ્યું?
આ પરિવર્તન પાછળનું સૌથી મોટું કારણ SIP (સિસ્ટમેટિક ઇન્વેસ્ટમેન્ટ પ્લાન) માં રોકાણની વધતી જતી લહેર છે. જાન્યુઆરી-માર્ચ 2025 ક્વાર્ટરમાં, SIP દ્વારા ₹1.16 લાખ કરોડનું રોકાણ કરવામાં આવ્યું હતું, જેમાં મ્યુચ્યુઅલ ફંડનો હિસ્સો 10% થી વધુ હતો.
FII શા માટે પાછા હટ્યા?
અમેરિકામાં બોન્ડ યીલ્ડમાં વધારો અને ડોલર મજબૂત થવાને કારણે, FII એ આ ક્વાર્ટરમાં ₹1.29 લાખ કરોડના શેર વેચ્યા, જ્યારે પ્રાથમિક બજારમાં ₹13,000 કરોડની માત્ર સીમાંત ખરીદી કરી. એકંદરે, ₹૧.૧૬ લાખ કરોડનો ચોખ્ખો આઉટફ્લો થયો હતો.
તેનો અર્થ શું છે?
હવે બજાર ઓછું અસ્થિર બની રહ્યું છે કારણ કે DII ખરીદી સંતુલન જાળવી રાખે છે જ્યારે FII વેચાણ કરે છે. આનો ફાયદો એ છે કે તે બજારને ભારે પતનથી બચાવે છે અને સ્થાનિક રોકાણકારોની ભૂમિકાને મજબૂત બનાવે છે.
આગળ વધવાનો રસ્તો
જો આ વલણ ચાલુ રહેશે, તો ભારતની વિદેશી મૂડી પરની નિર્ભરતા ઓછી થશે. અને જો ભવિષ્યમાં FII પાછા ફરે (જેમ કે વૈશ્વિક દર ઘટાડા પછી), તો DII અને FIIનું સંયોજન ભારતીય બજારોને નવી ઊંચાઈઓ પર લઈ જઈ શકે છે.
