UPI ટ્રાન્ઝેક્શનમાં નવો રેકોર્ડ, માર્ચમાં 24.77 લાખ કરોડ રૂપિયાના વ્યવહારો
UPI: ડિજિટલ પેમેન્ટ સિસ્ટમથી હવે લોકોને રોકડ લઈ જવાની ઝંઝટમાંથી મુક્તિ મળી છે. આજકાલ લોકો મોબાઈલ દ્વારા પેમેન્ટ કરવાનું પસંદ કરી રહ્યા છે. ખાસ કરીને, UPI (યુનિફાઇડ પેમેન્ટ્સ ઇન્ટરફેસ) એ લોકોનું જીવન સરળ બનાવ્યું છે. UPI ને કારણે, ડિજિટલ ચુકવણીઓ સતત વધી રહી છે, અને તે ચુકવણીનું સૌથી પ્રબળ માધ્યમ બની ગયું છે.
જ્યારથી UPI એ કેશલેસ ટ્રાન્ઝેક્શનનો વિકલ્પ આપ્યો છે, ત્યારથી લોકોનો ડિજિટલ પેમેન્ટ તરફ ઝુકાવ વધ્યો છે. હવે લોકો પોતાના ખિસ્સામાં વધારે રોકડ રાખવાનું પસંદ કરતા નથી કારણ કે મોટાભાગના વ્યવહારો ફક્ત સ્માર્ટફોન દ્વારા જ થાય છે. નાના વેપારીઓથી લઈને મોટા ઉદ્યોગપતિઓ સુધી, બધાએ UPI દ્વારા ચુકવણી સ્વીકારવાનું શરૂ કર્યું છે, જેના કારણે રોકડ વ્યવહારોમાં ઘટાડો થઈ રહ્યો છે.
UPI વ્યવહારોમાં બમ્પર ઉછાળો
નેશનલ પેમેન્ટ્સ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) ના ડેટા અનુસાર, માર્ચમાં UPI-આધારિત વ્યવહારોમાં 13.59% નો વધારો નોંધાયો હતો. આ આંકડો ફેબ્રુઆરી 2025 માં 16.11 અબજ રૂપિયાથી વધીને માર્ચમાં 18.3 અબજ રૂપિયા થયો. માર્ચ 2025માં UPI વ્યવહારોનું કુલ મૂલ્ય રૂ. 24.77 લાખ કરોડ થયું હતું, જે ફેબ્રુઆરીમાં રૂ. 21.96 લાખ કરોડથી 12.79% વધુ છે.
આ વૃદ્ધિ માત્ર સંખ્યામાં જ નહીં પરંતુ વ્યવહારોના મૂલ્યમાં પણ દેખાય છે. માર્ચમાં UPIનું સરેરાશ દૈનિક વ્યવહાર મૂલ્ય રૂ. 79,910 કરોડ હતું, જે ફેબ્રુઆરીની સરખામણીમાં 1.9% વધુ છે. વાર્ષિક ધોરણે પણ, માર્ચમાં UPI વ્યવહારોમાં મૂલ્યમાં 25% અને સંખ્યામાં 36%નો વધારો થયો, જે ડિજિટલ ચુકવણીમાં લોકોના વધતા વિશ્વાસને પ્રતિબિંબિત કરે છે.
નવા નિયમો અને સુરક્ષા
UPI માટે નવા નિયમો 1 એપ્રિલ, 2025 થી અમલમાં આવ્યા છે. આ નવી માર્ગદર્શિકા હેઠળ, જો કોઈ વપરાશકર્તાનો મોબાઈલ નંબર લાંબા સમય સુધી નિષ્ક્રિય રહેશે, તો તેનું UPI ID પણ અનલિંક થઈ જશે, અને તે વ્યક્તિ UPI સેવાનો ઉપયોગ કરી શકશે નહીં. ડિજિટલ ચુકવણીઓ સુરક્ષિત અને અધિકૃત રહે તે માટે સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને આ પગલું લેવામાં આવ્યું છે.
UPI પર સૌથી વધુ પ્રભુત્વ
UPI એ ભારતના ડિજિટલ પેમેન્ટ અર્થતંત્રમાં મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા ભજવી છે, અને સરકારના પ્રયાસોએ તેને લોકપ્રિય બનાવવામાં મોટી ભૂમિકા ભજવી છે. UPI એ ડિજિટલ પેમેન્ટના સંદર્ભમાં ભારતને ઘણા દેશો કરતા આગળ મૂકી દીધું છે. આ સંદર્ભમાં, UPI પેમેન્ટ માર્કેટમાં PhonePeનું સૌથી મોટું વર્ચસ્વ છે. NPCI ના ડેટા અનુસાર, ગયા વર્ષે ઓગસ્ટમાં PhonePe એ ભારતીય UPI બજાર હિસ્સાના અડધાથી વધુ હિસ્સા પર કબજો કર્યો હતો. વોલમાર્ટની માલિકીનું પ્લેટફોર્મ, ફોનપે, ગૂગલ પે અને પેટીએમ સાથે સ્પર્ધા કરે છે. RBIના પગલાં પહેલાં, Paytmનો ડિજિટલ પેમેન્ટ માર્કેટમાં નોંધપાત્ર હિસ્સો હતો પરંતુ પછીથી તેનો પ્રભાવ ઓછો થઈ ગયો.
નિષ્કર્ષ: UPIનો ઝડપથી વધતો ઉપયોગ અને ડિજિટલ ચુકવણીમાં વધતો વિશ્વાસ દર્શાવે છે કે લોકો રોકડ કરતાં ડિજિટલ માધ્યમોને વધુ પસંદ કરી રહ્યા છે. આગામી સમયમાં આ વલણ વધુ મજબૂત બનવાની શક્યતા છે, કારણ કે સરકાર ભારતમાં ડિજિટલ ચુકવણીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે સતત નવા પગલાં લઈ રહી છે. UPI એ ચુકવણી પ્રક્રિયાને ફક્ત ઝડપી અને સરળ જ નહીં, પણ તેને સુરક્ષિત અને વિશ્વસનીય પણ બનાવી છે.
