Indian music icon: અંધ ગાયક રવિન્દ્ર જૈન – જેણે ભક્તિ સંગીતને ઘરના ઘરમાં પહોંચાડ્યું
Indian music icon: ભક્તિ સંગીતમાં એવી અવાજની છાપ જો કોઈએ છોડેલી છે, તો તે છે રવિન્દ્ર જૈન. જન્મથી અંધ હોવા છતાં, રવિન્દ્ર જૈને એવી મધુરતા અને શ્રદ્ધાથી ભરેલા ગીતો આપ્યા કે લાખો લોકોના દિલમાં ભક્તિની જ્યોત પ્રગટાઈ ગઈ. ખાસ કરીને ‘રામાયણ’ ધારાવાહિકના ગીતો તો આજે પણ લોકોના ઘરોમાં ગૂંજતા રહે છે.
જન્મથી અંધ, પરંતુ સંગીતમાં પ્રકાશમય યાત્રા
28 ફેબ્રુઆરી, 1944ના રોજ ઉત્તર પ્રદેશના અલીગઢમાં જન્મેલા રવિન્દ્ર જૈન બાળપણથી જ દ્રષ્ટિવિહિન હતા. છતાંયે, તેમનો અવાજ અને સંગીતની સમજ તેમને ખુબ જ નિર્મળ બનાવી ગઈ. તેમને સંગીતનું દાન પરમાત્માએ આ રીતે આપ્યું કે, જેના સહારે તેમણે ભારતના ગીતસમ્રાટોમાં પોતાનું સ્થાન બનાવી લીધું.
ફિલ્મી કારકિર્દીની શરૂઆત અને સફળતા
રવિન્દ્ર જૈનની બોલીવુડમાં શરૂઆત 1973માં ફિલ્મ ‘સૌદાગર’થી થઈ હતી. ત્યારબાદ તેમણે ‘ચોર મચાયે શોર’, ‘ચિત્ચોર’, ‘ગીત ગાતા ચલ’, અને ‘અખિયાં હરી દારસ પ્યાસી’ જેવી ફિલ્મોમાં યાદગાર સંગીત આપ્યું.
‘ચિત્ચોર’ ફિલ્મનું ગીત ‘ગોરી તેરા ગાંવ બડા પ્યારા’ તેમના જીવનનું ટર્નિંગ પોઈન્ટ સાબિત થયું.
ભક્તિ સંગીતનો અદ્વિતીય અવાજ
જ્યારે રામાનંદ સાગરની ‘રામાયણ’ ટેલિવિઝન પર આવી, ત્યારે રવિન્દ્ર જૈનના ભજનો અને સંગીત એ સિરીઝનો આત્મા બની ગયા. તેમના દ્વારા ગાયેલાં ગીતો આજે પણ ભક્તિમય શ્રદ્ધાનો અનુભવ કરાવે છે. રવિન્દ્ર જૈને માત્ર ગાયક જ નહીં, સંગીતકાર તરીકે પણ અનેક ભક્તિ અને ફિલ્મી ગીતોને અમર બનાવી દીધા છે.
૪૦ વર્ષથી વધુ સંગીતસફર અને ૧૨૩થી વધુ ફિલ્મો
તેમણે પોતાના કરિયરમાં 123થી વધુ ફિલ્મોમાં ગીતો આપ્યા અને અનેક ગીતો આજે પણ લોકપ્રિય છે. ‘દિલ સે મુઝે’, ‘ફકીરા ચલ ચલાચલ’, અને ‘જાને વાલે ઓ જાને વાલે’ જેવા ગીતો આજે પણ સંગ્રહિત ભજનો અને લોકગીતોના ભાગરૂપે સુણાતા રહે છે.
અલવિદા, પણ યાદગાર અવાજ
રવિન્દ્ર જૈનનો અવસાન 9 ઓક્ટોબર 2015ના રોજ થયો હતો. જોકે, તેમને ભક્તિ સંગીતના જે વિરાસત આપી છે, તે આજે પણ જીવંત છે. તેમના ભજનો ભક્તિભાવ માટે માનદંડ બની ગયા છે.
ભલે અવાજ ન હોય, એક અમર સ્મૃતિ
રવિન્દ્ર જૈનના અવાજમાં ભક્તિ અને સંગીતનો એવું સમન્વય હતો કે, ભક્તિગીતો પણ સંગીતમય લાગે અને સંગીત પણ પ્રાર્થના સમાન લાગે. ભલે હવે તેઓ આપણા વચ્ચે ન હોય, પરંતુ ‘જય રઘુનંદન જય સીયારામ’ જેવી લાઇનો જ્યારે તમે સાંભળો ત્યારે લાગણી સાથે તેમની પણ યાદ આવી જાય છે.
