AI Apps Ban: ભારત સરકારએ AI એપ્લિકેશનો પર પ્રતિબંધ કેમ લગાવ્યો? શું છે ‘Memory Feature’ તેનું કારણ?
AI Apps Ban: ભારત સરકારે સરકારી કર્મચારીઓ માટે તમામ AI ટૂલ્સના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે, પરંતુ શું તમે આ પ્રતિબંધ પાછળનું સાચું કારણ જાણો છો?
AI Apps Ban: તાજેતરમાં, ભારતીય નાણા મંત્રાલયે ChatGPT જેવા AI ટૂલ્સના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્દેશ જારી કર્યો હતો. 29 જાન્યુઆરી, 2025 ના રોજ જારી કરાયેલ આ પરિપત્રનો હેતુ સંવેદનશીલ સરકારી ડેટાને સુરક્ષિત રાખવાનો છે. જોકે, એવું લાગે છે કે AI ટૂલ્સ પર પ્રતિબંધ મૂકવા પાછળનું કારણ તેમાં હાજર એક ખાસ સુવિધા, “Memory Feature” પણ હોઈ શકે છે. આ જ સુવિધા ટૂંક સમયમાં મેટાના AI માં પણ જોવા મળી શકે છે. તો ચાલો પહેલા જાણીએ કે આ Memory Feature શું છે?
શું છે ChatGPTનું Memory Feature?
ChatGPT જેવા અનેક AI ટૂલ્સમાં Memory Feature હોય છે, જેના દ્વારા AI વપરાશકર્તાની ભૂતકાળની વાતચીત અને પસંદગીઓ યાદ રાખી શકે છે. એનો અર્થ એ છે કે જ્યારે પણ કોઈ વપરાશકર્તા આનો ઉપયોગ કરે છે, ત્યારે તે અગાઉ આપેલી માહિતી સ્ટોર કરી શકે છે અને ભવિષ્યમાં તેના આધારે જવાબ આપી શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે, જો તમે બે મહિના પહેલા AI ને કેટલીક માહિતી આપી હતી, તો તે ડેટા ક્યાંક ન ક્યાંક સાચવાઈ શકે છે.
અમે પણ આનું પરીક્ષણ કર્યું છે અને જાણીશું કે એક કમાન્ડથી તમે આ જાણી શકો છો કે AI તમને શું જાણે છે. આ પરીક્ષણ કરવા માટે તમે AI ચેટબોટને કહો, “તમે મારી વિશે શું જાણો છો?” અને પછી તમારી તમામ માહિતી સામે આવશે.
આનાથી સરકારને શું ખતરો છે?
સંવેદનશીલ ડેટાનો સ્ટોરેજ: સરકારી કર્મચારીઓ જો કોઈ સંવેદનશીલ ડેટા પર AI સાથે ચર્ચા કરે છે, તો ChatGPT જેવા ટૂલ્સ તેને યાદ રાખી શકે છે અને આ ડેટા OpenAI ના સર્વર પર સ્ટોર થઈ શકે છે. આથી રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાને મોટો ખતરો થઇ શકે છે.
ડેટા લીક થવાનો ખતરો
ChatGPT જેવા AI મોડેલ ક્લાઉડ-આધારિત હોય છે, જેનો અર્થ એ છે કે તમામ ડેટા બહારના સર્વર પર પ્રક્રિયા કરવામાં આવે છે. આવી સ્થિતિમાં જો કોઈ સાયબર હુમલો અથવા ડેટા બ્રેચ થાય છે, તો સંવેદનશીલ વિગતો લીક થઈ શકે છે.
વિદેશી કંપનીઓ પર આધાર
AI ટૂલ્સ જેમ કે Gemini અને ChatGPT પર ભારતનું કોઈ નિયંત્રણ નથી. સરકારને ખબર નથી કે OpenAI આ ડેટાનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરી રહ્યું છે અથવા ભવિષ્યમાં તેનો ઉપયોગ કેવી રીતે કરશે.
આ માટે, સરકારએ આ AI ટૂલ્સના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ મુક્યો છે, જેથી દેશમાં સુરક્ષા અને ડેટા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરી શકાય.