Gujarat ગુજરાતમાં ડ્રેગન ફળની ખેતી 2020માં 1100 એકર હતી તે, વધીને 2024માં 110 હેક્ટર થઈ ગઈ છે. ડ્રેગન થતું હોવાનું અનુમાન છે. કચ્છમાં 250 ખેડૂતો ડ્રેગન ફળની ખેતી 350 એકરમાં કરે છે. ખેડૂતને કિલો પ્રમાણે સરેરાશ રૂ.100 મળે છે. અંદરના લાલ પલ્પનું ફળનું છૂટક વેચાણ રૂ.200 સુધી હોય છે. MIDH યોજના હેઠળ ભારતમાં ડ્રેગન ફ્રુટની ખેતીનો વિસ્તાર 2022માં 3,000 હેક્ટરથી વધીને 2026માં 50,000 હેક્ટર સુધી પહોંચવાની અપેક્ષા છે.
ભારતમાં આયાત 2017 દરમિયાન 327 ટનના જથ્થા સાથે શરૂ થઈ હતી. જે 2019માં 9,162 ટન થઈ ગઈ હતી. 2021માં 15,491 ટન હતી. પાંચ વર્ષમાં 2026 સુધીમાં 50,000 હેક્ટર વાવેતર થશે. 2021માં આશરે રૂ. 100 કરોડની આયાત ઘટી હતી.
વાવેતરના 2 વર્ષ પછી સરેરાશ આર્થિક ઉપજ 10 ટન પ્રતિ એકર છે. બેનિફિટ કોસ્ટ રેશિયો (BCR) 2.58 છે. ફળનું મૂલ્યવર્ધન માટે સેન્ટર ઓફ એક્સેલન્સ (CoE)ને મંજૂરી આપવામાં આવી છે.
જૂનાગઢ જિલ્લાના વિસાવદરના ખંભાળિયા – ઓજતના ખેડૂત કરશનભાઈ મોહન દુધાત્રા 9409627912 ગુજરાતમાં ડ્રેગન ફળના રાજા ગણાય છે. તેઓ જ્યારે અમેરિકામાં ફરવા ગયા ત્યારે ત્યાં સફેદ ડ્રેગન ફળ મોલમાં જોયું હતું. ત્યારથી તેની ખેતી કરવાનું નક્કી કર્યું હતું. તેમનો દાવો છે કે ગુજરાતમાં કોઈએ ડ્રેગન ફળનું નામ સાંભળ્યું ન હતું ત્યારે તેમણે તેની ખેતી શરૂ કરી હતી. જેમાં તેઓ ખુબ કમાયા 2015-16માં 0.03 હેક્ટરમાં 450 કિલો ડ્રેગન ફળ પેદા કર્યા હતા. જેમાં રૂ. 15 હજારનું ખર્ચ અને વેચાણ રૂ. 1 લાખ 80 હજારનું થયું હતું. જેમાં નફો રૂ. 1 લાખ 65 હજાર મળ્યો હતો. તેથી બીજા વર્ષે 0.64 હેક્ટરમાં ડ્રેગન ફળ વાવીને 15 હજાર કિલો પેદા કર્યા. જેમાં રૂ. 3 લાખ 73 હજાર ખર્ચ કરીને રૂ. 53 લાખ 34 હજારનું વેચાણ કરીને રૂ. 49 લાખ 61 હજારનો નફો કર્યો હતો. આટલો તોતીંગ નફો બીજા કોઈ ફળ પાકમાં નથી. ડ્રેગન ફળે તેમને આર્થિક સદ્ધર બનાવી દીધા હતા.
704 થડીયા વાવીને તેમણે ખેતીનો નવો પ્રયોગ કર્યો હતો. જૈવિક ખાતર, અળસિયાનું ખાતર અને ટપક સિંચાઈ કરીને ખેતીમાં ખર્ચ ઘટાડવામાં તેઓ સફળ રહ્યાં હતા.
ડ્રેગન
કરશન મોહન દુધાત્રા 9409627912 ઘણાં ખેડૂતોને મદદ કરી છે. તેમણે જ્યારે ડ્રેગન ફળની ખેતી શરૂ કરી ત્યારે કોઈ ખેતી કરતું ન હતું.
8 વર્ષ પહેલાં 2015માં ગુજરાતમાં મેં પહેલી ખેતી કરી હતી. રૂપિયા 1 હજાર કિલોના ભાવથી વેચાણ કરતો હતો. ડ્રેગન એક મહિના પહેલાં બુકીંગ કરતો હતો. કિલોના ભાવ રૂ. 150-200 મળતાં હતા. ડ્રેગન 50 રૂપિયે કિલો વેચાય તો પણ ખેડૂતને નુકસાન નથી.
હું અમેરિકા ગયો ત્યાં ઉપરથી લાલ અને અંદર સફેદ રંગનું પણ ખાવામાં ફીક્કું ફળ જોયું હતું. મોલમાં બે ફળના 28 ડોલર ભાવ 2015 પહેલાં હતો.
પણ લાલ રંગના સ્વાદ અને મીઠાશ ધરાવતાં સારા ડ્રેગન શોધતો હતો. અમેરીકાથી જેના બી ઓન લાઈન મંગાવ્યા હતા. બે વખત તેના બી વાવ્યા ત્યારે બે પાંદાળા થાય અને પછી તે છોડ વિકાસ થથો ન હતો. મારા ખેતરમાં નિષ્ફળ ગયા હતા. ત્રીજી વખત મંગાવ્યા ત્યારે નર્સરી વાળાએ તેના છોડ ઉછેરી આપેલાં હતા. લેબોરેરીમાં સારી રીતે ઉછેરી દીધા હતા.
ડ્રેગન 9 રંગના હોય છે. ઉપર અને અંદર અલગ રંગના હોય છે. પથી તો હું, ડ્રેગન માટે થાઈલેન્ડ ગયો હતો. ત્યાં કૃષિ મેળો કરવા ગયેલો હતો. ખેતીના અધિકારી જાણીતા હતા. તેથી ઘણી વિગતો મેલવી. મારી પાસેથી તેઓ 50 હજાર રોપા લેવાના હતા. કોરોના આવી ગયો એટલે આવી જવું પડ્યું. પછી તેમણે રોપા લીધા નહીં.
રોપાના વેચાણમાંથી વર્ષે 25-30 લાખ રૂપિયા કમાણી કરી હતી. 4 વર્ષ સુધી વેચાણ કર્યું. વળી ડ્રેગન ફળનું વેચાણ વર્ષે રૂ. 30 લાખનું થતું હતું. તે પણ સતત 4 વર્ષ સુધીમાં રૂ. 1 કરોડ 30 લાખનું વેચાણ કરીને સારી એવી કમાણી કરી હતી.
એક વીઘામાં રૂ. 14 લાખ કમાયો હતો. કુલ 12 વીઘામાં વાવેતર હતું. વીઘાએ સવા લાખ રૂપિયા નફો મળતો હતો.
એક વખત પાક સફળ થયો પછી તેના રોપા પાન માંથી ઉગી જતાં હતા. હવે બીયારણની જરૂર ન હતી.
પહેલાથી જ મને જાત સારી મળી ગઈ તેનો ફાયદો થયો. હાલ આ જાત જ મારા ખેતરમાં વાવું છું. જે અમદાવાદમાં કિલોનો જે ભાવ ચાલતો હોય તેમાં 50 રૂપિયા વધારે ભાવ મળે છે. કારણ કે મારા ડ્રેગન ફળમાં મીઠાશ વધારે સારી આવે છે.
ઘણાં ખેડૂતોએ સફેદ ડ્રેગન વાવેલા પણ તે ફેંકી દેવા પડેલા. સૌરાષ્ટ્રમાં ડ્રેગન ફ્રૂટ વાવવાની શરૂઆત 2016 પહેલાં લોધિકાથી થઈ હોવાનો પણ દાવો કરવામાં આવે છે. કાલાવડ અને પડધરીના ખેડૂતનો પણ આવો દાવો છે.
થોર પ્રજાતિનું ફળ છે. થોર નકામી જમીનમાં થાય છે. ગુજરાતમાં થોરના ફળને ડીંડલા કહે છે.
ત્રીસ વર્ષનું આયુષ્ય ધરાવતા આ ફળ-છોડની માંગ હંમેશાં રહેવાની છે. પાન કાચું હોય એના રોપાં વાવવાને કારણે સફળતા મળતી નથી. ખરેખર તો એકથી દોઢ વર્ષના ઝાડે પાક્યું હોય એવાં પાનના રોપા વાવવા વધુ હિતાવહ છે.
નામ
ઔષધીય ગુણધર્મો ધરાવતું બારમાસી કેક્ટસ છે. જબરદસ્ત સ્વાસ્થ્ય લાભોને કારણે વિશ્વભરના ઉત્પાદકોનું ધ્યાન આકર્ષિત કર્યું છે. છાલ ભીંગડાથી ઢંકાયેલી હોય છે, જેના કારણે આ ફળ પૌરાણિક પ્રાણી “ડ્રેગન” જેવું લાગે છે. ડ્રેગનનું વૈજ્ઞાાનિક નામ હિલોકેરેસ કેકટ્સ છે. 1963થી આ નામ વપરાતું આવ્યું છે, જે ચામડા જેવી ત્વચા અને ફળની બહારના ભાગે દેખાતી ભીંગડાંના ડ્રેગન જેવા દેખાવના કારણે આ નામ મળ્યું છે. દક્ષિણ મેક્સિકો અને મધ્ય અમેરિકાનું મૂળ વતની છે.
ભારતમાં ડ્રેગનને પિતાયા કે પીટાયા ફળ તરીકે ઓળખાય છે. ગુજરાતમાં કમલમ, વિદેશમાં પિથયા, પિતાયા, સ્ટ્રોબેરી પીયર, નાશપતી તરીકે ઓળખાય છે. મધ્ય અમેરિકા અને દક્ષિણ અમેરિકાએ આ ફળને સુપર ફૂડ નામથી સંબોધિત કર્યું છે.
દરેક દેશમાં નામ અલગ છે.
ડ્રેગન નામ કેમ
ડ્રેગન કોઈ જીવિત પ્રાણી નથી પરંતુ ચીન સહિત કેટલાંક દેશોમાં પ્રચલિત પૂરાતન વાર્તાના કાલ્પનિક પ્રાણી છે. ડ્રેગન શરીરે ભિંડગાવાળા સર્પાકાર હોય છે. વિકરાળ ચહેરો, લાંબા દાંત, લાલ મોટી આંખો, સર્પાકાર શરીર, મોંમાંથી આગ બતવાતાં ચીન અને જાપાનમાં આ પ્રાણીઓ લોકપ્રિય છે. ચીનને ડ્રેગન દેશ જ કહે છે. ડ્રેગન પ્રાણી ક્યારેય પૃથ્વી પર હતા નહીં. તેના જેવું ડ્રેગન ફળ છે.
ફળ કેવું
લાલ ચટક કે ગુલાબી પાકું ફળ લો, સહેજ દબાવતા તે પોચું હોય છે. અંદરથી કિવીના ગર જેવો ગર છે. ગરને ખાવામાં આવે છે. નાના કાળા બી છે. બાહ્યરચના જ ભયંકર છે. ઘણા એને જોઈ નાકનું ટીચકુ ચડાવી લે છે. અમેરિકામાં હોલોવિન તહેવારમાં ડરાવવા માટે વિચિત્ર પ્રકારનું ભૂત બનાવે છે. પહેલી વખત ખરીદનારા તો વિક્રેતાને પૂછી બેસે કે આને ક્યાંથી કાપવું. ઝાડ નથી પણ એક કેક્ટસ નામની લતા પર ઉગે છે. ઉષ્ણ જળવાયુ પ્રકારનું આ ફળ રાતના તેની સુગંધ માટે ક્વીન ઓફ ધ નાઈટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. રાતમાં સુગંધ આવતી હોવાથી કોઈવાર સાપ આવે છે.
ખાટા
સ્ટેનોસેરિયસ નામના ફળને ખાટા પિટાયા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. અમેરિકાના સોનો રણ શુષ્ક પ્રદેશોમાં ખાવામાં આવે છે. ખાટા અને તાજગીદાર સ્વાદ ધરાવે છે. તેનો ગર રસદાર અને સ્વાદ તીવ્ર હોય છે.
મીઠાશ
સેલેનીસિરિયસ ઉન્ડાટસ. સફેદ ગર અને ગુલાબી-છાલ વધારે વપરાય છે. બીજું મીઠું ફળ, સેલેનિસેરિયસ કોસ્ટારીસેન્સિસ જાતમાં લાલ ગર અે લાલ કે ગુલાબી છાલ છે. તે ગુજરાતમાં વધારે ખવાય છે. ત્રીજી મીઠી જાત
સિલેનીસિરિયસ મેગાલાંથુસ છે જે સફેદ ગર અને પીળી છાલ ધરાવે છે.
ખેતી
કાંટાવાળા થોર ઉપર કાંટા રહિત આવતા ફળની સારી એવી આવક મળી શકે છે. ડ્રેગન ફ્રુટ એટલે સોનાની ખેતી. પ્રથમ વર્ષ પૂરું થતાં એક થાંભલે 5થી 7 કિલો ગ્રામ ડ્રેગન ફ્રૂટ મળે છે. જે એકર દીઠ લગભગ 2200થી 3000 કિ.ગ્રામ જેટલા થાય. ત્રીજા વર્ષથી ચોથા વર્ષમાં એક થાંભલે વીસથી ત્રીસ કિલોગ્રામ અને એકરમાં લગભગ નવ હજારથી સાડા તેર હજાર કિલોગ્રામ મળે છે. જેની વર્તમાન બજાર કિંમત મુજબ ઓછામાં ઓછા નવ લાખથી તેર લાખ રૂપિયાથી વધુ હોય છે.
કચ્છમાં અબડાસા, ગાંધીધામ, માંડવી, અંજાર અને ભચાઉ તાલુકામાં ખેતી છે. વિયેતનામથી ભારતમાં સૌથી વધુ આયાત થાય છે. કચ્છ જિલ્લામાં સફેદ અને લાલ, ગુલાબી પલ્પવાળા ડ્રેગનફ્રુટ ઉગાડવામાં આવે છે જે સીઝનમાં રૂ.300 થી 150 રૂપિયા પ્રતિકિલો વેચાણ થાય છે. થાંભલા વાયર પધ્ધતિથી ઉછેર થાય છે. 30 વર્ષ ફળ મળે છે. જુનથી નવેમ્બર સુધી ફળ 150 થી 800 ગ્રામ સુધીના વજન ધરાવે છે. 2000 ટીડીએસમાં મીક્ષ ખાતરથી ખેતી થઈ શકે છે.
બાયપ્રોડક્ટ તરીકે વોટર મિલન કે સ્વીટકોર્ન લગાવવામાં આવે છે. ઓછી માવજત માંગતા ડ્રેગન ફ્રૂટને દિવસમાં એક વખત ટપક પદ્ધતિથી પાણી આપવાનું હોય છે. જ્યારે શિયાળામાં ત્રણ-ચાર દિવસે તેને પાણી આપવાની જરૂર રહે છે. છોડને 3500થી 4000 ટીડીએસમાં પણ ગ્રોથ પકડવામાં વાંધો નથી આવતો. જેમ-જેમ તેની ઉંમર વધે તેમ તેના ઉત્પાદનમાં વધારો થતો જોવા મળે છે.
જો સમયસર તેના ફળ તારવી લેવામાં આવે તો ત્રણથી ચાર વખત તેના ફળ ઉતારી શકાય છે. ફ્રૂટનું વજન 350 ગ્રામથી 800 ગ્રામ સુધીનું હોય છે, અર્થાત એક કિલોમાં લગભગ ત્રણેક ડ્રેગન ફ્રૂટ આવે છે.
વેપાર
ભારતમાં માંગ 25 હજાર મેટ્રિક ટનની સામે દેશમાં ઉત્પાદન 1500-3 હજાર ટન છે. વિયેતનામ, શ્રીલંકા અને થાઈલેન્ડથી મંગાવવામાં આવે છે. ડ્રેગન ફ્રુટ ભારતમાં અંદાજે રૂ.100 કરોડનો વેપાર ધરાવે છે. હવે ગુજરાતમાં તેની ખપત એક વર્ષથી વધી છે. 2022માં સરકારે ખેતી માટે રૂ. 16 કરોડની ફાળવણી કરી હતી.
સરકારની સહાય
ડ્રેગન ફ્રૂટની ખેતીનો ખર્ચ પ્રતિ હેક્ટર રૂ.6 લાખ જેટલો થાય છે. ખેડૂતોને કુલ ખર્ચના 50% જેટલી અથવા વધુમાં વધુ રૂ.3 લાખ, બેમાંથી જે ઓછું હોય તે રકમ જેટલી નાણાકીય સહાય મળી શકે છે. આ સહાય તેમના જીવનકાળ દરમિયાન લાભકર્તા દીઠ 1 હેક્ટરના મહત્તમ જમીન વિસ્તારને લાગુ પડે છે. પ્રથમ વર્ષમાં, કુલ 1111 સિમેન્ટના થાંભલાઓ અથવા પાઈપોને ધ્યાનમાં લેતા, એક હેક્ટર માટે મહત્તમ રકમ 3,33,000 રૂપિયા છે.
નિકાસ
ગલ્ફ દેશોમાં નિકાસ થઇ રહી છે. ભરૂચ જીલ્લાના ઝઘડીયા તાલુકાના ઉમલ્લા ગામ પાસે આવેલા એબી.એન.એન.ફ્રેશ એક્સપો એન્ડ કોલ્ડ સ્ટોરેજ દ્રારા 2021માં પહેલી વખત અમદાવાદ હવાઈ મથકેથી યુ કે માલ મોકલાયો હતો.
તત્વો
બીના તેલમાં ફેટી એસિડ, લિનોલીક એસિડ અને લિનોલેનિક એસિડ છે. રસ પીણાઓ બનાવવા માટે વપરાય છે. આ રસને હળવા પીણા તરીકે માણવામાં આવે છે. સીરપનો ઉપયોગ પેસ્ટ્રી અને કેન્ડીને રંગ આપવા માટે થાય છે. રંગ બીટાસાયનિન્સને તત્વને કારણે છે. ફૂલોની ચા બને છે. ઘણાં લોકો તેના ફુલ ખાય છે. કેલ્શિયમ, ફોસ્ફરસ, મેગ્નેશિયમ, ફ્લેવોનોઈડ્સ, ફિનોલિક એસિડ્સ, એસ્કોર્બિક એસિડ છે. પ્રોટીન , વિટામીન-સી , રીબોક્લીન , ઓમેગા-થ્રી જેવા તત્વો રહેલા છે. લાયકોપીન છે.
પોષણ મુલ્ય પ્રતિ 100 g (3.5 oz)
કાર્બોદિત પદાર્થો – 82.14 ગ્રામ.
શર્કરા 82.14 ગ્રામ
રેષા 1.8 ગ્રામ.
ચરબી – 0.0 ગ્રામ
નત્રલ – પ્રોટીન – 3.57 ગ્રામ
કેલરી – 60
પ્રોટીન- : 1.2 ગ્રામ
ફેટ: 0 ગ્રામ
કાર્બ્ઝ: 13 ગ્રામ
વિટામિન સી : 3%
આયર્ન: 4%
મેગ્નેઝિયમઃ 10%
રિબોફ્લેવિન : 3%
ફળના ફાયદા
રકતકણ – શ્વેત કણ વધારવા, વિટામિન્સ, મીનરલ્સ અને ન્યુટ્રીશન વેલ્યુ ધરાવે છે. પેટ અને આંતરડા, પાચન તંત્ર, રોગપ્રતિકારક શક્તિ, હૃદય, વા, સંધિવા, હાડકા, દાંત, ડાયાબિટીસ, અસ્થામાં, કેન્સર, સ્વાઈન ફ્લુ, એઈડ્સ, વજન ઘટાડવા, કરચલીઓ, વૃદ્ધત્વ, ડેગ્યુ તાવ, ફેટ્ટી લિવર સામે ફાયદાકારક છે.
ટોટલ કોલેસ્ટરોલ, ટ્રાઇગ્લિસરાઇડ અને નીચા ઘનતાવાળા લિપોપ્રોટીન કોલેસ્ટ્રોલને ઘટાડી શકે છે. સારા કોલેસ્ટરોલને વધારવામાં મદદ કરી શકે છે.
બોડી મેટા બોલિઝમ, એન્ટી બેક્ટેરિયલ, એન્ટી ફંગસ, કેન્સરને અટકાવે છે. વિટામિન-સી અને લાયકોપિન નામક રંજક દ્રવ્ય પ્રોસ્ટેટ કેન્સરને અટકાવે છે. ઇન્સ્યુલિન રેઝિસ્ટન્સ અટકાવે અને ની સ્થિતિ ઘટાડે છે. પ્રિબાયોટિક ફાઇબર ફાયદાકારક બેક્ટેરિયા વધારે અને ચયાપચયમાં મદદ કરે છે.
હિમોગ્લોબિન વધે છે. વિટામિન્સ ઑફ બી કોમ્પલેક્સ ગ્રૂપ જેવા કે ફોલિક એસિડ અને રિબોફ્લેવિન વગેરેને કારણે જન્મજાત ખોડ ટાળી શકાય છે.
કચ્છમાં ખેતી
મીઠી રોહર ખાતે 25 જૂન 2015માં ખેતી શરૂ કર્યા બાદ 2022માં તે 40 એકર પર પહોંચી છે. એક એકરમાં સાડા ચારસો થાંભલા હોય છે. પાંચ લાખ રૂપિયાના રોકાણમાં ત્રીજા વર્ષથી જ 13.50 લાખ રૂપિયા વળતર મળી હતી.
જામનગર
જામનગર જિલ્લાના કાલાવડના જશાપર ગામના ખેડૂત જયંતિભાઈ નથુભાઈ ફળદુએ ડ્રેગન ફ્રુટમાં દેશીખાતર બનાવી તેમાં ગૌમૂત્ર ડિકમ્પોઝ ડ્રીપ સાથે આપવાનું ચાલુ કર્યું જેથી પાકોમાં સારો વધારો અને મીઠાશ જોવા મળી હતી. દર વર્ષે ઉત્પાદનમાં વધારો થાય છે.
ધરમપુરમાં ખેતી
સુરતના ધરમપુરના ઓઝરપાડામાં ખેતી છે. ચાર મહિનાની સિઝનમાં મહિનામાં એક ટનથી વધુ ઉત્પાદન મળે છે. 15 લાખના રોકાણ બાદ 17 વર્ષના અંતે ખર્ચ બાદ કરતા સારું માર્કેટ રહેતા કુલ 80 થી 90 લાખનો ફાયદો થશે. ખેતરમાં એકવાર રોપ્યા બાદ 18 મહિના બાદ 300 કિલો ડ્રેગન ફ્રુટનું પ્રથમ ઉત્પાદન મેળવ્યું હતું. રૂ. 200 પ્રતિ કિલો પ્રમાણે મોટા ભાગનો માલ સુરતમાં વેચાયો હતો. ડ્રેગન ફ્રૂટની વરસાદમાં આવે છે.
વડોદરા
વડોદરા જિલ્લાના ડભોઇ તાલુકાના મોટા હબીપુરા ગામના ખેડૂત હરમાન ભાઈ ડાહ્યાભાઈ પટેલ ડ્રેગન ફ્રૂટનો ઉછેર શરૂ કર્યો છે. વિડિયો જોયા, મહારાષ્ટ્રના નંદુરબારના ખેડૂતની ખેતી જોઈ અને આ ખેતી કરી હતી. લાલ, પીળા અને સફેદ, ત્રણ પ્રકારના ડ્રેગન ફૂટમાં લાલ ફળની મીઠાશ વધુ હોવાથી એની માંગ ઊંચી રહે છે. આ છોડ સિમેન્ટના થાંભલાના ટેકાથી ઉછેરવામાં આવે છે. ત્રણ એકર જમીનમાં 2000 થાંભલા પર છોડ ઉછેર્યા છે. જુલાઇથી ડિસેમ્બર આ ફળપાકની મોસમ હોય છે. એક છોડ વર્ષે 15 થી 20 કિલોગ્રામ ફળ મળે છે.
ધરમપુરમાં ખેતી
સુરતના કેમિકલ એન્જિનિયરે ધરમપુરના ઓઝરપાડામાં ખેતી કરી છે. એક વાર ડ્રેગન ફ્રુટની રોપણી કરી નિયમિત પિયત કરવું પડે છે. બીજું ખર્ચ નથી.
રેસિપી
ફળ, દહીં, મેયોનિઝ, લિંબુ, મધ, આદુ, પિંક અથવા હિમાલયન સોલ્ટ, સફરજન, દ્રાક્ષ, સિલાન્ત્રોના પાન, કાજુ, અખરોટ, આઇસબર્ગ લેટ્સ, આ બધું ભેળવીને બાઉલને 15 મિનીટ ફ્રિજમાં મુકી ઠંડુ ખાઈ શકાય છે.
ગેરફાયદા – નુકસાન
ડ્રેગન ફ્રુટ વધુ પ્રમાણમાં લેવાથી ભારે નુકસાન કરી શકે છે. લધારે ખાવાથી ઝાડા થઈ જાશે. ફળ ભૂખમાં વધારો કરે છે. શરીર વધી જશે. છાલ ઝેરી હોઈ શકે છે. જંતુનાશકોનો ઉપયોગ થાય છે.