Health Care: વરસાદની ઋતુમાં હાડકાં અને સાંધાઓની સંભાળ કેવી રીતે રાખવી?
Health Care: ચોમાસાની ઋતુ હરિયાળી, ઠંડક અને તાજગી લાવે છે, પરંતુ તે કેટલાક લોકો માટે પણ મુશ્કેલીનું કારણ બની જાય છે, ખાસ કરીને જેઓ સાંધાના દુખાવા, સંધિવા અથવા હાડકાની સર્જરી પછી સ્વસ્થ થઈ રહ્યા છે. વરસાદની ઋતુમાં ઘૂંટણ, કમર અને હાથ-પગના સાંધામાં દુખાવો, જડતા અને સોજાની ફરિયાદો ઘણીવાર વધી જાય છે. આ એક સામાન્ય સમસ્યા છે, જેનો સીધો સંબંધ હવામાનમાં ફેરફાર સાથે છે.
ઓર્થોપેડિક નિષ્ણાતોના મતે, ચોમાસા દરમિયાન વાતાવરણમાં ભેજમાં વધારો અને તાપમાનમાં ઘટાડો સાંધાની આસપાસના પેશીઓને અસર કરે છે. આનાથી સાંધામાં સોજો, જડતા અને દુખાવો વધે છે અને હાડકાં નબળા પડવા લાગે છે. આ ભેજ આપણા સાંધાની આસપાસના પેશીઓને અસર કરે છે, જેના કારણે તેઓ થોડા ફૂલી જાય છે અને કડક લાગે છે, ખાસ કરીને ઘૂંટણ અને પીઠમાં આ સમસ્યા વધુ થાય છે.
વરસાદની ઋતુમાં સાંધાનો દુખાવો કેમ વધે છે?
મેક્સ હોસ્પિટલના ઓર્થોપેડિક વિભાગના ડૉ. નીતિન વર્મા સમજાવે છે કે ચોમાસા દરમિયાન કેટલાક લોકોમાં સાંધાના દુખાવાની સમસ્યા વધે છે. આ મોટે ભાગે એવા લોકોમાં થાય છે જેમને પહેલાથી જ સંધિવા અથવા કરોડરજ્જુ સંબંધિત કોઈ રોગ છે. આ ઋતુમાં દુખાવો વધવાનું કારણ એ છે કે ચોમાસા દરમિયાન વાતાવરણીય દબાણ (બેરોમેટ્રિક દબાણ) ઘટે છે, જેના કારણે શરીરની અંદર પ્રવાહી અને વાયુયુક્ત તત્વોમાં દબાણ આવે છે. તેની સીધી અસર હાડકાં અને સાંધા પર પડે છે, જેનાથી સોજો અને દુખાવો વધી શકે છે.
આ ઉપરાંત, ચોમાસા દરમિયાન શારીરિક પ્રવૃત્તિ ઓછી થાય છે. લોકો ઓછા બહાર નીકળે છે, ચાલતા નથી અને ઘણી વખત એક જગ્યાએ બેસે છે. આનાથી સ્નાયુઓ અને સાંધા સક્રિય રહેવાની ગતિ ઓછી થાય છે, જેના કારણે શરીરમાં જડતા અનુભવાય છે.
જ્યારે વરસાદ સાથે તાપમાન ઘટે છે, ત્યારે શરીરના સ્નાયુઓ અને અસ્થિબંધન કડક થવા લાગે છે. આ હાડકાં અને સાંધાઓની ગતિમાં અવરોધ ઉભો કરે છે અને થોડી હલનચલનથી પણ દુખાવો થવા લાગે છે.
આવી સ્થિતિમાં, રાહત માટે કેટલાક અસરકારક પગલાં અપનાવી શકાય છે:
– જો સતત દુખાવો રહેતો હોય, તો તમારા હાડકાંની તપાસ કરાવો.
– સૌ પ્રથમ, શરીર અને ખાસ કરીને સાંધાને ગરમ રાખવા જરૂરી છે.
– હળવા ગરમ કપડાં પહેરો અને જો જરૂર પડે તો ગરમ પાણીનું કોમ્પ્રેસ લગાવો.
– સરસવ અથવા નારિયેળના તેલથી હળવો માલિશ કરો.
– માલિશ કરવાથી સાંધામાં લોહીનો પ્રવાહ વધે છે અને સોજો ઓછો થાય છે.
– ઘરે હળવી ખેંચાણ, યોગ, ચાલવા અથવા સાયકલ ચલાવવા જેવી કસરતો કરો.
– કેલ્શિયમ, વિટામિન ડી અને ઓમેગા-3 ફેટી એસિડથી ભરપૂર આહાર લો.
– દૂધ, દહીં, બદામ, અળસી, માછલીનું તેલ અને લીલા શાકભાજી હાડકાંને મજબૂત રાખે છે.