Health Tips: શું તમારી ઊંઘ તમારું વજન વધારી રહી છે? નિષ્ણાતો પાસેથી કારણ જાણો
Health Tips: શું તમે વજન વધવાની ચિંતા કરો છો અને કસરત અને આહાર પછી પણ કોઈ ફરક દેખાતો નથી? તો ચોક્કસ એક વાત પર ધ્યાન આપો – તમારી ઊંઘ. નિષ્ણાતો કહે છે કે જો તમને પૂરતી ઊંઘ નથી મળી રહી, તો આ તમારા વજનમાં વધારો થવાનું સીધું કારણ હોઈ શકે છે.
ઊંઘ અને હોર્મોન્સ વચ્ચેનો સંબંધ
દિલ્હીના સિનિયર ફિઝિશિયન ડૉ. અજય કુમાર કહે છે કે ઊંઘ દરમિયાન આપણા શરીરમાં કોર્ટિસોલ નામનો હોર્મોન બહાર આવે છે. સવારે તે સૌથી વધુ હોય છે અને દિવસભર ધીમે ધીમે ઘટતું જાય છે. પરંતુ જ્યારે ઊંઘ પૂરતી ન હોય ત્યારે કોર્ટિસોલનું સ્તર વધે છે – અને તે વજન વધારવા માટેનું મુખ્ય કારણ બની શકે છે.
ઓછી ઊંઘ, વધુ ભૂખ
ઓછી ઊંઘ લેવાથી શરીરમાં લેપ્ટિન અને ઘ્રેલિન હોર્મોન્સનું સંતુલન બગડે છે.
- લેપ્ટિન આપણને પેટ ભરેલું અનુભવ કરાવે છે
- ઘ્રેલિન ભૂખ વધારે છે
જ્યારે આપણને પૂરતી ઊંઘ મળતી નથી, ત્યારે આપણે ઓછું લેપ્ટિન અને વધુ ઘ્રેલિન ઉત્પન્ન કરીએ છીએ – જેના કારણે આપણને વધુ ભૂખ લાગે છે અને આપણે વધુ ખાઈએ છીએ.
ચયાપચય પર અસર
ઊંઘના અભાવે શરીરનું ચયાપચય ધીમું પડી જાય છે. આનો અર્થ એ થાય કે તમે જે ખોરાક ખાઓ છો તે ઊર્જામાં રૂપાંતરિત થવાને બદલે ચરબી તરીકે સંગ્રહિત થવા લાગે છે. આની સીધી અસર તમારા વજન પર પડે છે.
થાક અને પ્રવૃત્તિમાં ઘટાડો
ઓછી ઊંઘ લેવાથી તમને દિવસભર થાક લાગે છે, જેના કારણે તમારી શારીરિક પ્રવૃત્તિઓ ઓછી થાય છે. કસરત નહીં, હલનચલન નહીં – અને વજન વધવું અનિવાર્ય છે.
તણાવ અને વજન
ઓછી ઊંઘની બીજી આડઅસર તણાવમાં વધારો છે. તણાવ હોર્મોન કોર્ટિસોલને પણ વધારે છે, અને જ્યારે આ હોર્મોન વધારે હોય છે, ત્યારે વજન વધવાની શક્યતા વધુ વધી જાય છે.
સંશોધન શું કહે છે?
ઘણા અભ્યાસોએ સાબિત કર્યું છે કે જે લોકો દિવસમાં 6 કલાકથી ઓછી ઊંઘ લે છે તેમને 7-8 કલાક ગાઢ ઊંઘ લેનારા લોકો કરતાં મેદસ્વી થવાનું જોખમ વધારે હોય છે.
તો પછી આપણે શું કરવું જોઈએ?
- દરરોજ 7 થી 8 કલાકની ઊંઘ લો
- સૂવાનો સમય સેટ કરો અને સ્ક્રીન સમય ઓછો કરો
- ધ્યાન અથવા નરમ સંગીત જેવી આરામદાયક ટેવો અપનાવો
- કેફીન અને મોડી રાત્રે ખાવાનું ટાળો
- સારી ઊંઘ ફક્ત તમારા મગજને સંતુલિત કરતી નથી, પરંતુ તે તમારા વજન અને સ્વાસ્થ્યને પણ સંતુલિત રાખે છે.
