Liver Damage: લીવર નુકસાનના શરૂઆતના લક્ષણો: આ ચિહ્નોને અવગણશો નહીં
Liver Damage: આપણા શરીરના આવશ્યક અવયવોમાંનું એક લીવર છે, જે પાચનથી લઈને ડિટોક્સિફિકેશન સુધીના 500 થી વધુ કાર્યો કરે છે. આમાં ઝેરી પદાર્થોને દૂર કરવા, પિત્ત ઉત્પન્ન કરવા અને લોહીને સાફ કરવા જેવા કાર્યોનો સમાવેશ થાય છે. જો કે, વર્તમાન સમયમાં, નબળી જીવનશૈલી, બિનઆરોગ્યપ્રદ આહાર અને વધુ પડતા દારૂના સેવનને કારણે, ફેટી લીવર, હેપેટાઇટિસ અને સિરોસિસ જેવા રોગોના કિસ્સાઓ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. આવી સ્થિતિમાં, લીવરને નુકસાન થાય તે પહેલાં શરૂઆતના સંકેતોને ઓળખવા મહત્વપૂર્ણ છે.
લીવરના રોગોને ઘણીવાર “સાયલન્ટ કિલર” કહેવામાં આવે છે કારણ કે તેમના શરૂઆતના લક્ષણો એટલા સામાન્ય છે કે લોકો તેમને અવગણે છે. જયપુરની નારાયણ મલ્ટીસ્પેશિયાલિટી હોસ્પિટલના ગેસ્ટ્રોએન્ટેરોલોજિસ્ટ ડૉ. પ્રવીણ ગુપ્તાના મતે, લીવરના રોગના શરૂઆતના લક્ષણો ઓળખવા મુશ્કેલ બની શકે છે કારણ કે તે સામાન્ય થાક અથવા પેટ ખરાબ થવા જેવા લાગે છે. જો આ લક્ષણો ચાલુ રહે, તો તાત્કાલિક ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરવો જોઈએ.
લીવરના નુકસાનનું પ્રથમ અને સામાન્ય સંકેત સતત થાક અને નબળાઇ છે. જ્યારે લીવર યોગ્ય રીતે કામ કરતું નથી, ત્યારે શરીરમાં ઝેર એકઠા થવા લાગે છે, જેના કારણે વ્યક્તિ કોઈપણ ભારે કામ કર્યા વિના પણ ખૂબ થાક અનુભવે છે.
કમળો, એટલે કે આંખો અને ત્વચા પીળી પડવી, લીવરની સમસ્યાઓનું સૌથી મુખ્ય લક્ષણ છે. આ ત્યારે થાય છે જ્યારે લીવર બિલીરૂબિન નામના પદાર્થને યોગ્ય રીતે પ્રક્રિયા કરવામાં અસમર્થ હોય છે, જેના કારણે તે લોહીમાં એકઠું થાય છે. આ સ્થિતિ હેપેટાઇટિસ અથવા સિરોસિસ તરફ ઈશારો કરી શકે છે.
પેટના ઉપરના જમણા ભાગમાં દુખાવો અથવા ભારેપણું લીવરમાં બળતરા અથવા ચરબીના સંચયનું સંકેત હોઈ શકે છે. નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ડાયાબિટીસ એન્ડ ડાયજેસ્ટિવ એન્ડ કિડની ડિસીઝ (NIDDK) અનુસાર, આ ફેટી લીવર અથવા હેપેટાઇટિસનું પ્રારંભિક સંકેત હોઈ શકે છે.
લીવરને નુકસાન થાય ત્યારે ઉબકા અને ઉલટી પણ જોવા મળે છે. શરીરમાંથી ઝેરી પદાર્થોને યોગ્ય રીતે દૂર કરવામાં અસમર્થતાને કારણે, વ્યક્તિને વારંવાર ઉબકા અને ઉલટી અનુભવાય છે, ખાસ કરીને રાત્રે.
ત્વચામાં ખંજવાળ એ લીવરને નુકસાનનું બીજું લક્ષણ છે. જ્યારે લીવરમાં પિત્ત ક્ષારનું સ્તર વધે છે, ત્યારે તે ત્વચામાં ખંજવાળ પેદા કરી શકે છે. આ ખંજવાળ રાત્રે વધુ વધે છે અને અવરોધક કમળો અથવા પિત્ત નળીમાં અવરોધ સૂચવે છે.
પેશાબ અને મળના રંગમાં ફેરફાર પણ લીવરને નુકસાનનું સંકેત હોઈ શકે છે. પેશાબ ઘેરો પીળો અથવા ભૂરો હોઈ શકે છે અને મળ હળવો અથવા કાદવવાળો હોઈ શકે છે, જે બિલીરૂબિન અસંતુલનને કારણે થાય છે. આ સાથે, ભૂખ ન લાગવી, અચાનક વજન ઘટવું, પગ અને પગની ઘૂંટીઓમાં સોજો (એડીમા) જેવા લક્ષણો પણ લીવરના નુકસાન સાથે સંકળાયેલા છે.
તેથી જો આમાંના કોઈપણ લક્ષણો લાંબા સમય સુધી ચાલુ રહે, તો ચોક્કસપણે લીવર ફંક્શન ટેસ્ટ અને ડૉક્ટરનો સંપર્ક કરો. સમયસર ઓળખીને આ રોગોને અટકાવી શકાય છે.