Period Struggle: શું માસિક ધર્મ ખરેખર સુમેળમાં હોય છે? જાણો વિજ્ઞાન શું કહે છે
Period Struggle: ઘણીવાર એવું કહેવામાં આવે છે કે જો છોકરીઓ હોસ્ટેલ, કોલેજ ડોર્મિટરી અથવા પરિવારોમાં સાથે રહે છે, તો તેમના પીરિયડ્સ એક સાથે શરૂ થાય છે એટલે કે એક જ સમયે. પરંતુ શું આ માત્ર એક સંયોગ છે કે તેનો કોઈ વૈજ્ઞાનિક આધાર છે? ચાલો જાણીએ કે વિજ્ઞાન અને સંશોધન આ અંગે શું કહે છે.
મેકક્લિન્ટોક અસર શું છે?
1971 માં, હાર્વર્ડ યુનિવર્સિટીના સંશોધક માર્થા મેકક્લિન્ટોકે દાવો કર્યો હતો કે સાથે રહેતી સ્ત્રીઓની માસિક સ્રાવની તારીખો સમય જતાં એકબીજાની નજીક આવે છે. તેણીએ આ માટે “ફેરોમોન્સ” ની અસરને જવાબદાર ગણાવી – રાસાયણિક સંકેતો જે એક સ્ત્રીમાંથી નીકળે છે અને બીજી સ્ત્રીના હોર્મોનલ પેટર્નને અસર કરી શકે છે.
નવું સંશોધન શું કહે છે?
1. ઓક્સફોર્ડ યુનિવર્સિટી અને ક્લુ એપ (2017) દ્વારા સંશોધન
1500 સ્ત્રીઓ પર કરવામાં આવેલા આ સંશોધનમાં જાણવા મળ્યું કે પીરિયડ્સની તારીખો વચ્ચેનું અંતર 273 જોડીઓમાં વધ્યું, અને માત્ર 79 જોડીઓમાં ઘટ્યું. એટલે કે, સિંક્રનાઇઝેશનને બદલે, વિપરીત પરિણામો જોવા મળ્યા.
2. ચીની મહિલા વિદ્યાર્થીઓ પર અભ્યાસ (2006)
186 મહિલા વિદ્યાર્થીઓ પરના આ એક વર્ષના અભ્યાસમાં તેમના માસિક ધર્મો વચ્ચે સમન્વય હોવાના કોઈ નક્કર પુરાવા મળ્યા નથી. સંશોધકોએ તેને સંયોગ અથવા ચક્ર ઓવરલેપને આભારી છે.
3. ભારતીય તબીબી વિદ્યાર્થીઓ પર અભ્યાસ (2023)
આ અભ્યાસ થોડો અલગ હતો. તેમાં 62 મહિલા વિદ્યાર્થીઓનો સમાવેશ થતો હતો અને 13 મહિના સુધી તેનું પાલન કરવામાં આવ્યું હતું. 54.8% કિસ્સાઓમાં માસિક ધર્મો નજીક આવવાની વૃત્તિ જોવા મળી હતી, પરંતુ સંશોધકોએ એ પણ સ્વીકાર્યું કે ફેરોમોન્સને રાસાયણિક રીતે અલગ કરી શકાતા નથી, તેથી તારણો હજુ પણ અધૂરા છે.
સામાજિક અને મનોવૈજ્ઞાનિક પાસાં
મહિલાઓ ઝડપથી એવી ઘટનાઓને ધ્યાનમાં લે છે જે એક સામૂહિક અનુભવ બની જાય છે — જેમ કે માસિક ધર્મો એકસાથે હોવા. આ તેમના સંબંધને ગાઢ બનાવે છે અને “બંધન” ની ભાવના બનાવે છે. આ જ કારણ છે કે આ વિચાર સામાજિક રીતે લોકપ્રિય છે, ભલે તે વૈજ્ઞાનિક રીતે સંપૂર્ણપણે પુષ્ટિ પામેલ નથી.
તો શું સિંક્રનાઇઝેશન એક દંતકથા છે કે હકીકત?
વર્તમાન વિજ્ઞાન અને ડેટા સૂચવે છે કે માસિક ધર્મ સમન્વયનની ઘટના હજુ સુધી સંપૂર્ણ રીતે સાબિત થઈ નથી. તે કદાચ એક સંયોગ છે જે ક્યારેક ગાણિતિક કારણોસર થાય છે, ખાસ કરીને જ્યારે બે ચક્રની લંબાઈ અલગ હોય છે પરંતુ ઓવરલેપ થાય છે.
જોકે આ વિચાર સ્ત્રીઓના અનુભવોમાં ઊંડે સુધી મૂળ ધરાવે છે, જ્યાં સુધી ફેરોમોન અસરના સ્પષ્ટ અને વૈજ્ઞાનિક પુરાવા ન મળે ત્યાં સુધી તે એક આકર્ષક પરંતુ અનિશ્ચિત ખ્યાલ રહેશે.