Pre-diabetes: પ્રી-ડાયાબિટીસના 6 સંકેતો જેને અવગણવા ન જોઈએ
Pre-diabetes: ડાયાબિટીસ એક ઝડપથી વિકસતો જીવનશૈલીનો રોગ બની ગયો છે, જેણે ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં એક ગંભીર સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાનું સ્વરૂપ ધારણ કર્યું છે. પરંતુ તેનાથી પણ વધુ ખતરનાક તેનો પ્રારંભિક તબક્કો છે – પ્રી-ડાયાબિટીસ. આ એવી સ્થિતિ છે જ્યારે શરીરમાં બ્લડ સુગરનું સ્તર સામાન્ય કરતા વધારે હોય છે, પરંતુ હજુ સુધી ડાયાબિટીસના સ્તર સુધી પહોંચ્યું નથી. જો આ સ્થિતિને સમયસર ગંભીરતાથી લેવામાં આવે તો, ટાઇપ 2 ડાયાબિટીસને લાંબા સમય સુધી અટકાવી શકાય છે અથવા વિલંબિત કરી શકાય છે.
દિલ્હીના અંજના કાલિયા ડાયેટ ક્લિનિકના આયુર્વેદિક ડોક્ટર અને ન્યુટ્રિશનિસ્ટ ડૉ. અંજના કાલિયા કહે છે કે પ્રી-ડાયાબિટીસને અવગણવી એ મોટી ભૂલ હોઈ શકે છે. તેના લક્ષણો સામાન્ય લાગે છે, પરંતુ તે તમારા શરીરમાં થઈ રહેલા ગંભીર ફેરફારોની ચેતવણી આપે છે.
પ્રી-ડાયાબિટીસના સંભવિત લક્ષણો:
- સતત ભૂખ: જ્યારે શરીર ઇન્સ્યુલિનનો યોગ્ય રીતે ઉપયોગ કરી શકતું નથી, ત્યારે કોષોને ઉર્જા મળતી નથી, જેના કારણે વ્યક્તિને વારંવાર ભૂખ લાગે છે.
- વધુ પડતી તરસ: શરીરમાંથી વધુ પડતા પાણીના ઘટાડાને કારણે, વ્યક્તિને હંમેશા તરસ લાગે છે. આ ડિહાઇડ્રેશનની નિશાની હોઈ શકે છે.
- વારંવાર પેશાબ કરવો: લોહીમાં શર્કરાનું પ્રમાણ વધવાથી કિડની પર અસર થાય છે, જેના કારણે પેશાબની આવર્તન વધે છે.
- સતત થાક અનુભવવો: કોષો સુધી ગ્લુકોઝ ન પહોંચવાને કારણે, વ્યક્તિ નબળાઈ અને થાક અનુભવે છે.
- અચાનક વજનમાં ઘટાડો કે વધારો: ખાસ કરીને પેટની આસપાસ ચરબીનો સંચય ચિંતાનો વિષય બની શકે છે.
- ત્વચામાં ફેરફાર: ગરદન, બગલ અથવા ઘૂંટણ જેવા વિસ્તારોમાં ત્વચા કાળી પડવી (એકેન્થોસિસ નિગ્રીકન્સ) એ પ્રી-ડાયાબિટીસની નિશાની હોઈ શકે છે.
પ્રી-ડાયાબિટીસ કેવી રીતે ઓળખવું?
પ્રી-ડાયાબિટીસની પુષ્ટિ કરવા માટે, ઉપવાસ રક્ત ગ્લુકોઝ પરીક્ષણ, HbA1c પરીક્ષણ અને મૌખિક ગ્લુકોઝ સહિષ્ણુતા પરીક્ષણ કરવું જરૂરી છે. જો તમારો HbA1c રિપોર્ટ 5.7% થી 6.4% ની વચ્ચે હોય, તો તમે પ્રી-ડાયાબિટીક શ્રેણીમાં આવો છો. આ એવો સમય છે જ્યારે તકેદારી રાખવી જરૂરી બની જાય છે.
જીવનશૈલી બદલીને નિવારણ શક્ય છે
પ્રીડાયાબિટીસને સંપૂર્ણપણે ઉલટાવી શકાય છે – તે માટે ફક્ત થોડી જાગૃતિ અને શિસ્તની જરૂર છે. તમારા આહારમાં ફાઇબર, પ્રોટીન અને ઓછા ગ્લાયકેમિક ઇન્ડેક્સવાળા ખોરાકનો સમાવેશ કરો. નિયમિત કસરત કરો, દિનચર્યાનું પાલન કરો અને તણાવથી દૂર રહો. જો તમારું વજન વધારે હોય તો ૫-૭% વજન ઓછું કરવાથી પણ બ્લડ સુગર નિયંત્રિત કરવામાં મદદ મળે છે.
