પ્રથમ ક્વાર્ટરમાં 6.7% GDP વૃદ્ધિ – સેવાઓએ અર્થતંત્રને ટેકો આપ્યો
ભારતના અર્થતંત્ર માટે ચાલુ નાણાકીય વર્ષ 2025-26 ના પ્રથમ ત્રિમાસિક ગાળા (એપ્રિલ-જૂન) ના ડેટા બહાર આવ્યા છે. રેટિંગ એજન્સી ICRA ના અહેવાલ મુજબ, આ ત્રિમાસિક ગાળામાં દેશનો GDP 6.7% ના દરે વૃદ્ધિ પામી શકે છે. આ આંકડો ભારતીય રિઝર્વ બેંક (RBI) દ્વારા અંદાજવામાં આવેલા 6.5% કરતા થોડો સારો છે, જોકે ગયા નાણાકીય વર્ષના છેલ્લા ત્રિમાસિક ગાળામાં પ્રાપ્ત થયેલા 7.4% કરતા ઓછો છે.
ક્ષેત્રવાર પરિસ્થિતિ
જો આપણે વિવિધ ક્ષેત્રો પર નજર કરીએ તો, કૃષિ અને ઉદ્યોગ બંનેએ અપેક્ષા કરતા ઓછું પ્રદર્શન કર્યું છે. કૃષિનો વિકાસ દર ગયા વર્ષના 5.4% થી ઘટીને લગભગ 4.5% થઈ શકે છે. તે જ સમયે, ઔદ્યોગિક ક્ષેત્રની ગતિ 6.5% થી ઘટીને 4% થવાની સંભાવના છે.
પરંતુ ચિત્રની તેજસ્વી બાજુ સેવા ક્ષેત્ર છે. અહીં મોટો ઉછાળો આવ્યો છે અને વિકાસ દર 8.3% સુધી જઈ શકે છે, જે ગયા વર્ષના સમાન ત્રિમાસિક ગાળામાં 7.3% હતો. એટલે કે, અર્થતંત્રની ગતિ જાળવી રાખવામાં સેવાઓ ક્ષેત્રે સૌથી મહત્વપૂર્ણ યોગદાન આપ્યું છે.
સરકારી આવક અને ખર્ચ
આ વખતે સરકારની નાણાકીય સ્થિતિ પણ સારી દેખાય છે. પરોક્ષ કરમાં ૧૧.૩%નો વધારો થયો છે, જે ગયા ક્વાર્ટરમાં ઘટાડા પછી મોટી રાહત છે. તે જ સમયે, સબસિડી પર ખર્ચમાં ઘટાડો થયો છે, જેના કારણે રાજકોષીય સ્થિતિ મજબૂત થઈ છે.
કેન્દ્ર સરકારે મૂડી ખર્ચમાં લગભગ ૫૨%નો વધારો કર્યો છે અને તે ૨.૮ ટ્રિલિયન રૂપિયા સુધી પહોંચી ગયો છે. રાજ્ય સરકારોએ પણ ૨૩% નો વિકાસ નોંધાવ્યો છે.
રોકાણનું વાતાવરણ સુધર્યું
આ ક્વાર્ટરની બીજી ખાસ વાત એ છે કે નવા પ્રોજેક્ટ્સમાં રેકોર્ડ વધારો થયો છે. પ્રોજેક્ટ્સનું મૂલ્ય બમણું થઈને લગભગ ૫.૮ ટ્રિલિયન રૂપિયા થઈ ગયું છે, જ્યારે ગયા વર્ષના સમાન ક્વાર્ટરમાં તે માત્ર ૩ ટ્રિલિયન રૂપિયા હતું. આનો સ્પષ્ટ અર્થ એ છે કે રોકાણકારોનો વિશ્વાસ વધી રહ્યો છે અને આર્થિક પ્રવૃત્તિઓ વેગ પકડી રહી છે.
આગળનું ચિત્ર
એકંદરે, પ્રથમ ક્વાર્ટરે સાબિત કર્યું છે કે કૃષિ અને ઉદ્યોગમાં મંદી હોવા છતાં, સેવા ક્ષેત્રની મજબૂતાઈ, સરકારી રોકાણ અને કર આવકે ભારતીય અર્થતંત્રને સંતુલિત રાખ્યું છે. આગામી મહિનાઓમાં, વૈશ્વિક પરિસ્થિતિઓ, ચોમાસુ અને નીતિગત નિર્ણયો નક્કી કરશે કે આ ગતિ ચાલુ રહે છે કે નહીં.
