ભારતે પરમાણુ હથિયારોના ઉત્પાદન અને જાળવણી પર એક વર્ષમાં એક અબજ ડોલર (રૂ. 7799 કરોડ) કરતાં વધુ ખર્ચ કર્યા છે. વૈશ્વિક પરમાણુ શસ્ત્રોના નાબૂદી અંગેના ICANના અહેવાલ મુજબ, વિશ્વના નવ પરમાણુ સશસ્ત્ર દેશોએ 2021માં તેમના પરમાણુ શસ્ત્રોના કાર્યક્રમો પર કુલ $82.4 બિલિયનનો ખર્ચ કર્યો છે, જે વર્ષ 2020ની સરખામણીમાં આઠ ટકાનો વધારો દર્શાવે છે. 2021 માં વૈશ્વિક પરમાણુ હથિયારોના ખર્ચમાં નોંધપાત્ર વધારો જોવા મળ્યો.
ડિફેન્સ થિંક ટેન્ક સ્ટોકહોમ ઈન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ (સિપ્રી) એ દાવો કર્યો હતો કે જાન્યુઆરી 2022માં ભારત પાસે 160 પરમાણુ હથિયાર હતા અને તે પરમાણુ હથિયારોની સંખ્યામાં વધારો કરી રહ્યો હોવાનું જણાય છે. જાન્યુઆરી 2021માં ભારત પાસે માત્ર 156 પરમાણુ શસ્ત્રો હતા. પાકિસ્તાન પાસે 165 પરમાણુ હથિયારો છે.
ICAN અનુસાર, વર્ષ 2021ની દરેક મિનિટમાં પરમાણુ હથિયારો પર કુલ $1,56,841નો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે. દુનિયા જે ઝડપે તબાહી મચાવી રહી છે તેનો આ પુરાવો છે. રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે અમેરિકા સૌથી વધુ ખર્ચ કરે છે અને વિશ્વમાં પરમાણુ હથિયારો પર કુલ ખર્ચના 50 ટકાથી વધુ ખર્ચ એકલા અમેરિકાએ કર્યો છે. આ પછી ચીન, રશિયા, બ્રિટન અને ફ્રાન્સ જેવા દેશોએ પરમાણુ હથિયારો પર ખર્ચ કર્યો છે. ઇન્ટરનેશનલ કેમ્પેઇન ટુ એબોલિશ ન્યુક્લિયર વેપન્સ (ICAN) દ્વારા પરમાણુ ખર્ચ અંગેના તેના વાર્ષિક અહેવાલમાં આ વાતનો ખુલાસો કરવામાં આવ્યો છે.
–કયા દેશે કેટલો ખર્ચ કર્યો
રિપોર્ટ અનુસાર યુએસ $44.2 બિલિયન, ચીન $11.2 બિલિયન, રશિયા $8.6 બિલિયન, યુનાઇટેડ કિંગ્ડમ $6.8 બિલિયન, ફ્રાન્સ $5.9 બિલિયન, ભારત $2.3 બિલિયન, ઇઝરાયેલ $1.2 બિલિયન, પાકિસ્તાન 1.1 બિલિયન ડૉલર. બિલિયન અને નોર્થ કોરિયા પરમાણુ શસ્ત્રોના નિર્માણ અને અપગ્રેડ પર $642 મિલિયન ખર્ચ્યા.
–પરમાણુ હથિયારોની લોબિંગ
ICAN એ નોંધ્યું છે કે પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉત્પાદકોએ પણ પરમાણુ શસ્ત્રોની લોબિંગ પર કરોડો ડોલર ખર્ચ્યા છે. રિપોર્ટમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે જ્યાં એક તરફ પરમાણુ હથિયાર બનાવવા માટે 256 ડોલરનો ખર્ચ કરવામાં આવ્યો છે, તો બીજી તરફ તેનો એક ભાગ લોબિંગ પર ખર્ચવામાં આવ્યો છે. આ સિવાય પરમાણુ હથિયારોના ઉત્પાદન અને અપગ્રેડિંગમાં અલગથી ખર્ચ કરવામાં આવે છે.
સંરક્ષણ થિંક ટેન્ક સ્ટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચએ તાજેતરમાં ચેતવણી આપી હતી કે તમામ નવ પરમાણુ-સશસ્ત્ર દેશો તેમના શસ્ત્રાગારોનું વિસ્તરણ અથવા અપગ્રેડ કરી રહ્યાં છે. આવા શસ્ત્રો તૈનાત થવાનું જોખમ ઊંચું જણાય છે. ફેબ્રુઆરીમાં યુક્રેન પર આક્રમણ કરનાર રશિયાએ તેના પરમાણુ શસ્ત્રોનો ઉપયોગ કરવાની ખુલ્લેઆમ ધમકી આપી હતી.
–ઉત્તર કોરિયાએ 642 મિલિયન ડોલર ખર્ચ્યા
ICAN નો અંદાજ છે કે ઉત્તર કોરિયા 2021 માં પરમાણુ શસ્ત્રો પર $642 મિલિયનનો ખર્ચ કરશે, જ્યારે તેની અર્થવ્યવસ્થા યુએનના પ્રતિબંધો અને રોગચાળા સાથે જોડાયેલ સરહદો બંધ થવાને કારણે સંઘર્ષ કરી રહી છે. ઉત્તર કોરિયાએ ગત વર્ષમાં રેકોર્ડ સંખ્યામાં મિસાઈલ પ્રક્ષેપણ કર્યા છે. એવી આશંકા છે કે તે 2017 પછી ફરીથી પરમાણુ પરીક્ષણની તૈયારી કરી રહ્યું છે. એક અંદાજ મુજબ તેની પાસે 20 પરમાણુ હથિયારો છે.
