નાણાકીય વર્ષ 2023 માં, બેંકિંગ સિસ્ટમમાં છેતરપિંડીના કુલ કેસોની સંખ્યા 13,530 હતી, જેમાં કુલ રૂ. 30,252 કરોડની છેતરપિંડી થઈ હતી. તેમાંથી લગભગ 49 ટકા કેસ ડિજિટલ પેમેન્ટ સાથે જોડાયેલા છે.
Online Fraud: ઓનલાઈન પેમેન્ટમાં છેતરપિંડીના કિસ્સાઓ સતત વધી રહ્યા છે. ઓનલાઈન છેતરપિંડી પર અંકુશ મેળવવા માટે સરકાર ફર્સ્ટ ટ્રાન્ઝેક્શનને લઈને કેટલાક નિયમો જારી કરવા જઈ રહી છે. સરકાર બે વ્યક્તિઓ વચ્ચે પ્રથમ વખત ચોક્કસ રકમથી વધુના ટ્રાન્ઝેક્શન માટે લઘુત્તમ સમય નક્કી કરવાની યોજના બનાવી રહી છે. આ યોજનામાં બે વ્યક્તિઓ વચ્ચેના પ્રથમ ટ્રાન્ઝેક્શન માટે સંભવિત ચાર-કલાકની વિન્ડો સામેલ થવાની શક્યતા છે. જો સરકાર આ નવા નિયમો જારી કરે છે, તો 2000 રૂપિયાથી વધુના પ્રથમ ટ્રાન્ઝેક્શનમાં 4 કલાકનો વિલંબ થઈ શકે છે.
નવા નિયમોથી શું બદલાશે?
જો કે આ પ્રક્રિયાથી ડિજિટલ પેમેન્ટમાં થોડો વિક્ષેપ આવવાની અપેક્ષા છે, અધિકારીઓ માને છે કે સાયબર સુરક્ષાની ચિંતાઓને ઓછી કરવી જરૂરી છે. ખાતરી કરવા માટે, યોજના માત્ર એકાઉન્ટ બનાવ્યા પછી પ્રથમ ટ્રાન્ઝેક્શનમાં વિલંબ અથવા મર્યાદિત કરવા માટે નથી – જે પહેલાથી જ મોટાભાગના ડિજિટલ પેમેન્ટ માધ્યમોમાં કોઈને કોઈ સ્વરૂપમાં થાય છે – પણ બે વપરાશકર્તાઓ વચ્ચેના દરેક પ્રથમ વ્યવહારને નિયંત્રિત કરવા માટે પણ છે. અગાઉના વ્યવહારો.
ઉદાહરણ- જ્યારે કોઈ યુઝર નવું UPI એકાઉન્ટ બનાવે છે, ત્યારે તે પહેલા 24 કલાકમાં વધુમાં વધુ 5,000 રૂપિયા મોકલી શકે છે. તેવી જ રીતે, નેશનલ ઈલેક્ટ્રોનિક ફંડ ટ્રાન્સફર (NEFT) ના કિસ્સામાં, સક્રિયકરણ પછી પ્રથમ 24 કલાકમાં 50,000 રૂપિયા (સંપૂર્ણ અથવા આંશિક રીતે) લાભાર્થીને ટ્રાન્સફર કરી શકાય છે.
પરંતુ, જો નવો નિયમ જારી કરવામાં આવે છે, તો દર વખતે જ્યારે કોઈ વપરાશકર્તા 2,000 રૂપિયાથી વધુની પ્રથમ ચુકવણી અન્ય વપરાશકર્તાને કરશે જેની સાથે તેણે અગાઉ ક્યારેય વ્યવહાર કર્યો નથી, ત્યારે ચાર કલાકની સમય મર્યાદા લાગુ થશે.
ઓનલાઈન છેતરપિંડીના કુલ કેસ કેટલા?
આરબીઆઈના વાર્ષિક અહેવાલ 2022-23 મુજબ, નાણાકીય વર્ષ 2022-23 દરમિયાન બેંકોમાં ડિજિટલ પેમેન્ટ શ્રેણીમાં સૌથી વધુ છેતરપિંડી જોવા મળી હતી. નાણાકીય વર્ષ 2023 માં, બેંકિંગ સિસ્ટમમાં છેતરપિંડીના કુલ કેસોની સંખ્યા 13,530 હતી, જેમાં કુલ રૂ. 30,252 કરોડની છેતરપિંડી થઈ હતી. તેમાંથી લગભગ 49 ટકા કેસ ડિજિટલ પેમેન્ટ સાથે જોડાયેલા છે.