સુપ્રીમ કોર્ટનો મોટો નિર્ણય: આધાર કાર્ડને નાગરિકતાનો પુરાવો બનાવવાનો પ્રયાસ ગેરકાયદે
સુપ્રીમ કોર્ટે આધાર કાર્ડ અંગે એક મહત્વપૂર્ણ ચુકાદો આપ્યો છે, જેમાં સ્પષ્ટપણે જણાવ્યું છે કે આધાર કાર્ડનો ઉપયોગ નાગરિકતાના પુરાવા તરીકે થઈ શકે નહીં, તે ફક્ત એક ઓળખપત્ર છે.
સુપ્રીમ કોર્ટએ એક મહત્વપૂર્ણ સુનાવણી દરમિયાન સ્પષ્ટતા કરી છે કે આધાર કાર્ડને નાગરિકતાનો પુરાવો ગણી શકાય નહીં. ન્યાયાધીશ સૂર્યકાંત અને ન્યાયાધીશ જોયમાલ્યા બાગચીની બેન્ચે જણાવ્યું કે આધારનો ઉપયોગ માત્ર એક ઓળખપત્ર તરીકે જ થઈ શકે છે, નાગરિકતા સાબિત કરવા માટે નહીં. કોર્ટે કહ્યું કે કેટલાક રાજકીય પક્ષો દ્વારા આધારને નાગરિકતા સાબિત કરવાનો પુરાવો બનાવવાનો પ્રયાસ થઈ રહ્યો છે, જે કાયદાની વિરુદ્ધ છે.
પુટ્ટસ્વામી કેસનો ઉલ્લેખ
કોર્ટે પોતાના ચુકાદામાં આધાર અધિનિયમ અને 2018ના પુટ્ટસ્વામી કેસના નિર્ણયનો ઉલ્લેખ કર્યો. કલમ 9 મુજબ, આધાર કાર્ડ ન તો નાગરિકતાનો પુરાવો છે કે ન તો તે નિવાસનો અધિકાર આપે છે. કોર્ટે ભારપૂર્વક કહ્યું કે આધાર મતદાર યાદીમાં નામ ઉમેરવા માટે એક દસ્તાવેજ હોઈ શકે છે, પરંતુ તે એકમાત્ર પુરાવો નથી, અને નાગરિકતા સાબિત કરવા માટે અન્ય માન્ય દસ્તાવેજોની જરૂર પડશે.
નકલી આધાર કાર્ડ અને રાજકીય પક્ષો પર ટિપ્પણી
આ મુદ્દો ત્યારે પ્રકાશમાં આવ્યો જ્યારે બિહારની મતદાર યાદીમાંથી લગભગ 65 લાખ નામ હટાવવામાં આવ્યા. રાજકીય પક્ષો, ખાસ કરીને RJD,એ મતદાર નોંધણી માટે આધારને અંતિમ પુરાવો બનાવવાની માંગ કરી હતી. આના પર કોર્ટે કડક પૂછપરછ કરી કે આધાર પર આટલો ભાર કેમ મૂકવામાં આવી રહ્યો છે.
ચૂંટણી પંચે કોર્ટને માહિતી આપી કે બિહારના ઘણા જિલ્લાઓમાં 140% થી વધુ આધાર સંતૃપ્તિ જોવા મળી છે, જે દર્શાવે છે કે એક જ વ્યક્તિના નામે અનેક આધાર કાર્ડ બનાવવામાં આવ્યા છે. કેન્દ્ર સરકારે પણ ચિંતા વ્યક્ત કરી કે બાંગ્લાદેશી ઘુસણખોરો અને રોહિંગ્યા શરણાર્થીઓએ પણ છેતરપિંડીથી આધાર કાર્ડ મેળવ્યા છે.
લોકશાહીના રક્ષણ પર ભાર
કોર્ટે રાજકીય પક્ષોને સલાહ આપી કે તેઓએ વાસ્તવિક મતદારોને ઓળખવા માટે બૂથ લેવલ એજન્ટો દ્વારા પાયાના સ્તરે કામ કરવું જોઈએ, અને આધારને અંતિમ પુરાવો બનાવીને લોકશાહીને નબળી ન પાડવી જોઈએ. સુપ્રીમ કોર્ટે સ્પષ્ટપણે કહ્યું કે નકલી મતદારોને ભારતીય લોકશાહીને નબળી પાડવા દેવામાં આવશે નહીં. આ નિર્ણય સ્પષ્ટપણે દર્શાવે છે કે આધાર ફક્ત એક ઓળખ કાર્ડ છે, નાગરિકતાનો પુરાવો નથી.
