Russia: રશિયા બન્યું પરમાણુ શક્તિનું સુપરપાવર,જાણો કેવી રીતે અને કેમ છે આખી દુનિયાથી આગળ

Russia: પરમાણુ શક્તિનો અદમ્ય બાહુબલી – મધ્ય પૂર્વના તણાવના મૂળમાં

Russia: વિશ્વમાં જો કોઈ એક દેશ છે જેને પરમાણુ શક્તિના ખરો રાજા તરીકે ઓળખી શકાય, તો એ છે રશિયા. સટોકહોમ ઇન્ટરનેશનલ પીસ રિસર્ચ ઇન્સ્ટિટ્યૂટ (SIPRI) અનુસાર રશિયા પાસે આજે દુનિયાના સૌથી વધુ – 5,459 પરમાણુ બોમ્બ છે. આ શક્તિ રશિયાને માત્ર વૈશ્વિક રાજકારણમાં નહીં, પણ પ્રાદેશિક તણાવના મથક, જેમ કે મધ્ય પૂર્વ,માં પણ મહત્વપૂર્ણ ભૂમિકા અદા કરવા લાયક બનાવે છે.

ઇઝરાયલ-ઈરાનના તણાવમાં રશિયાની પરોક્ષ ભૂમિકા

ઇઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચેનો તણાવ વર્ષોથી પરમાણુ વિકાસને કેન્દ્રમાં રાખી તીવ્ર બનતો ગયો છે. ઇઝરાયલ અને અમેરિકા ઈરાનને પરમાણુ શક્તિ તરીકે ઉભું થતું જોઈ શકતા નથી. બીજી તરફ ઈરાન પોતાના અણુ કાર્યક્રમને દેશના રાષ્ટ્રગૌરવ અને રક્ષણની જરૂરિયાત તરીકે રજૂ કરે છે. અને એ જ જગ્યાએ, રશિયાની પૃષ્ઠભૂમિ અને પરમાણુ શક્તિએ, આ લડાઈને વધુ જટિલ બનાવી દીધી છે.

રશિયાની શક્તિનો ઇતિહાસ – અણુ બોમ્બથી ઝાર બોમ્બ સુધી

• 1945: અમેરિકાના હિરોશિમા અને નાગાસાકી પર થયેલા અણુ હુમલાઓ બાદ, સોવિયેત સંઘના સ્ટાલિને પરમાણુ શસ્ત્રો વિકસાવવા નિર્ણય લીધો.
• 1949: સોવિયેત યુનિયને પ્રથમ પરમાણુ બોમ્બ ‘RDS-1’નું સફળ પરીક્ષણ કર્યું.
• 1961: ઝાર બોમ્બા – આજ સુધીનો સૌથી શક્તિશાળી પરમાણુ વિસ્ફોટ (50 મેગાટન TNT સમકક્ષ).
• 1991: સોવિયેત સંઘના વિસર્જન બાદ રશિયા એ તમામ અણુ શસ્ત્રોનો વારસો સંભાળ્યો.

અમેરિકા સામે સ્પર્ધા – કરારોથી સંઘર્ષ સુધી

રશિયા અને અમેરિકા વચ્ચે અણુ શસ્ત્રોની રેસ યુક્રેન યુદ્ધથી લાંબા સમય પહેલા શરૂ થઈ ગઈ હતી:

• START, ABM Treaties જેવા સંધિઓ પર હસ્તાક્ષર તો થયા પણ અમલ ઓછો થયો.
• 2001: અમેરિકાએ ABM સંધિમાંથી ખસી જવાનો નિર્ણય કર્યો.
• 2009: ઓબામા શાસનમાં પરમાણુ શસ્ત્ર ઘટાડાની આશા જાગી, પરંતુ ઘણા પ્રયાસો અધૂરા રહી ગયા.

વિશ્વના પરમાણુ ભંડારનો તુલનાત્મક દૃષ્ટિકોણ (SIPRI – 2025)

રશિયા ફક્ત તેની પાસે રહેલા પરમાણુ બોમ્બની સંખ્યાથી જ નહીં, પરંતુ તેના ઇતિહાસ, વૈજ્ઞાનિક સિદ્ધિઓ, રાજકીય તાકાત અને વૈશ્વિક દાવપેચથી પણ “પરમાણુ યુદ્ધખોર” બની ગયું છે. મધ્ય પૂર્વમાં રશિયાની સંદિગ્ધ ભૂમિકા, જેમાં ઈરાનના પરમાણુ પ્રયાસો, ઇઝરાયલનો વિરોધ અને અમેરિકાના રાજકીય સમર્થનનો સમાવેશ થાય છે, તે વધુને વધુ વિસ્ફોટક તણાવ પેદા કરી રહ્યું છે.

 નોંધ: આ લેખનો હેતુ પરમાણુ રાજકારણ અંગે જનજાગૃતિ ફેલાવવાનો છે. યૂદ્ધ કે હિંસા માટે સમર્થન નથી.