Union Budget 2024: જુલાઈમાં રજૂ થનાર બજેટ સાથે, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ એવા પ્રથમ નાણામંત્રી બનવા જઈ રહ્યા છે જે એક પછી એક 7 બજેટ રજૂ કરશે. આ પોતાનામાં એક રેકોર્ડ હશે. આ પહેલા સૌથી વધુ બજેટ રજૂ કરવાનો રેકોર્ડ મોરારજી દેસાઈના નામે હતો. આગામી પૂર્ણ બજેટ 23 જુલાઈએ રજૂ થવા જઈ રહ્યું છે.
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ 23 જુલાઈએ દેશનું કેન્દ્રીય બજેટ 2024 રજૂ કરવા જઈ રહ્યા છે. બજેટ સત્રની વાત કરીએ તો તે 22મી જુલાઈથી શરૂ થશે અને 12મી ઓગસ્ટ સુધી ચાલશે. કેન્દ્રીય બજેટ પહેલા આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરવામાં આવ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં એક સવાલ એ ઊભો થાય છે કે ભારતમાં આ વખતે બે બજેટ કેમ રજૂ કરવામાં આવી રહ્યા છે?
નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણના નામે નવો રેકોર્ડ બનશે
જુલાઈમાં રજૂ થનાર બજેટ સાથે, નાણામંત્રી નિર્મલા સીતારમણ એવા પ્રથમ નાણામંત્રી બનવા જઈ રહ્યા છે જે એક પછી એક 7 બજેટ રજૂ કરશે. આ પોતાનામાં એક રેકોર્ડ હશે. આ પહેલા સૌથી વધુ બજેટ રજૂ કરવાનો રેકોર્ડ મોરારજી દેસાઈના નામે હતો.
આગામી બજેટ સાથે મોરારજી દેસાઈના નામે બનેલો આ રેકોર્ડ પણ તૂટી જશે. મોરારજી દેસાઈએ દેશના નાણામંત્રી તરીકે 6 બજેટ રજૂ કર્યા હતા.
આ વર્ષે બે બજેટ કેમ રજૂ કરવામાં આવી રહ્યા છે?
ખરેખર, દેશમાં આ વખતે બે બજેટ રજૂ કરવાનું સૌથી મોટું કારણ સામાન્ય ચૂંટણી છે. કેન્દ્રીય બજેટ પહેલાં રજૂ કરવામાં આવેલા વચગાળાના બજેટમાં ચૂંટણી પહેલા સરકારી ભંડોળની સાતત્યતા સુનિશ્ચિત કરવા માટે કેટલાક કામચલાઉ પગલાં શામેલ છે. નવા નિર્ણયો નવી સરકારની રચના થાય ત્યાં સુધી જ લેવાયા હતા.
સાથે જ હવે રજુ થનાર આગામી બજેટ પ્રજા દ્વારા ચૂંટાયેલી નવી સરકાર દ્વારા રજૂ કરવામાં આવી રહ્યું છે. દેશના ખર્ચ, આવક અને આર્થિક નીતિઓ સાથે સંબંધિત આખા વર્ષ માટે આ એક નાણાકીય યોજના હશે. આ બજેટમાં વિવિધ ક્ષેત્રો માટે ફાળવણી, કર દરખાસ્તો અને આર્થિક વૃદ્ધિને પ્રોત્સાહન આપવા માટેની પહેલનો સમાવેશ કરવામાં આવશે.
વચગાળાના અને કેન્દ્રીય બજેટ વચ્ચે શું તફાવત છે?
વચગાળાના અને કેન્દ્રીય બજેટ વચ્ચે શું તફાવત છે?વચગાળાના અને કેન્દ્રીય બજેટ વચ્ચેના તફાવત વિશે વાત કરીએ તો, વચગાળાનું બજેટ વર્તમાન સરકાર દ્વારા ચૂંટણી પહેલા રજૂ કરવામાં આવેલ કામચલાઉ માપ છે.
વચગાળાનું બજેટ એવા ખર્ચ સંબંધિત નિર્ણયો માટે ખાસ છે જે નવી સરકારની રચના સુધી રાહ જોઈ શકતા નથી. આ બજેટ સાથે, ચૂંટણી પહેલા, વર્તમાન સરકારને જરૂરી ખર્ચ માટે સરકારી તિજોરીમાંથી ભંડોળનો ઉપયોગ કરવાની છૂટ છે. જો કે, વચગાળાના બજેટમાં ટેક્સ માળખામાં ફેરફાર જેવા કોઈ મોટા નિર્ણયો લેવામાં આવતા નથી.
કેન્દ્રીય બજેટની વાત કરીએ તો, તે સમગ્ર નાણાકીય વર્ષ માટે નવી સરકારની નાણાકીય યોજના છે. તેમાં આવક, ખર્ચ, નીતિની વિગતો છે. આ મામલે સંસદના બંને ગૃહો દ્વારા તપાસ કરવામાં આવે છે. સંસદમાં પણ આ અંગે ચર્ચા થઈ રહી છે. સંપૂર્ણ બજેટને સંસદ દ્વારા મંજૂર કરવામાં આવે તે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ છે. તે નાણાકીય વર્ષના અંત સુધી 31 માર્ચ સુધી માન્ય રહેશે.
