વોટ ચોરી: ચૂંટણી પંચે રાહુલ ગાંધીને નિયમ 20(3)B થી ઘેરી લીધા, જાણો આ નિયમ શું કહે છે
કોંગ્રેસના નેતા અને લોકસભામાં વિરોધ પક્ષના નેતા રાહુલ ગાંધી દ્વારા ચૂંટણી પંચ (ECI) પર લગાવવામાં આવેલા ‘વોટ ચોરી’ના ગંભીર આરોપો બાદ, હવે પંચે વળતો પ્રહાર કર્યો છે. કર્ણાટકના મુખ્ય ચૂંટણી અધિકારી (CEO) એ રાહુલ ગાંધીને નોટિસ મોકલીને મતદાર નોંધણી નિયમો, 1960 ના નિયમ 20(3)(B) હેઠળ સોગંદનામું રજૂ કરવાની માંગ કરી છે. પંચે કહ્યું છે કે રાહુલ ગાંધીએ તેમના આરોપોને સાબિત કરવા માટે અયોગ્ય મતદારોના નામ, ભાગ નંબર અને સીરીયલ નંબર સાથે સોગંદનામું રજૂ કરવું જોઈએ, નહીં તો તેમની સામે કાનૂની કાર્યવાહી થઈ શકે છે.
રાહુલ ગાંધીના આરોપો
રાહુલ ગાંધીએ ગુરુવારે એક પત્રકાર પરિષદમાં દાવો કર્યો હતો કે કર્ણાટકના મહાદેવપુરા અને ગાંધીનગર વિધાનસભા મતવિસ્તારમાં મતદાર યાદીમાં મોટા પાયે ગોટાળા થયા છે. તેમણે કહ્યું કે એક લાખથી વધુ નકલી મતદારો ઉમેરવામાં આવ્યા છે અને લાયક મતદારોને દૂર કરવામાં આવ્યા છે, જેના કારણે કોંગ્રેસને કર્ણાટકમાં અપેક્ષિત 16 લોકસભા બેઠકોને બદલે માત્ર 9 બેઠકો મળી છે. રાહુલે તેને ‘મત ચોરી’ ગણાવી અને કહ્યું કે તેમની પાસે આના મજબૂત પુરાવા છે અને આ કામ ભારતીય જનતા પાર્ટી (ભાજપ) માટે કરવામાં આવી રહ્યું છે.
ચૂંટણી પંચનો જવાબ
ચૂંટણી પંચે રાહુલ ગાંધીના આરોપોને ‘ભ્રામક’ અને ‘પાયાવિહોણા’ ગણાવ્યા છે. કર્ણાટકના સીઈઓએ તેમના પત્રમાં કહ્યું, “તમે પત્રકાર પરિષદમાં મતદાર યાદીમાં અયોગ્ય મતદારોનો સમાવેશ અને પાત્ર મતદારોને કાઢી નાખવાનો ઉલ્લેખ કર્યો હતો. તમને નિયમ 20 (3) (B) હેઠળ સોગંદનામા પર સહી કરવા અને અયોગ્ય મતદારોની વિગતો સાથે તેને પાછું મોકલવા વિનંતી છે જેથી કાર્યવાહી શરૂ કરી શકાય.” પંચે એ પણ સ્પષ્ટ કર્યું કે જો રાહુલના દાવા ખોટા સાબિત થશે, તો તેમની સામે કાનૂની કાર્યવાહી કરવામાં આવશે.
નિયમ 20 (3) (B) શું છે?
નિયમ 20 (3) (b) મતદારો નોંધણી નિયમો, 1960 નો એક ભાગ છે, જે મતદાર યાદીમાં સુધારા અથવા વાંધાઓ સાથે સંબંધિત છે. આ નિયમ હેઠળ, કોઈપણ વ્યક્તિ જે મતદાર યાદીમાં નામ સામેલ કરવા કે કાઢી નાખવા સામે વાંધો ઉઠાવવા માંગે છે તેણે સોગંદનામા સાથે પોતાની ફરિયાદ દાખલ કરવાની રહેશે. તેમાં વાંધાના કારણો અને સંબંધિત વ્યક્તિઓના નામ, સરનામાં અને અન્ય વિગતોનો સમાવેશ કરવો પડશે. આ નિયમ ખાતરી કરે છે કે ફરિયાદો તથ્યપૂર્ણ છે અને તપાસ માટે પૂરતી માહિતી ઉપલબ્ધ છે. જો ફરિયાદ ખોટી કે પાયાવિહોણી હોવાનું જણાય, તો ફરિયાદી સામે કાર્યવાહી કરી શકાય છે.
રાહુલ ગાંધીનો જવાબ
રાહુલ ગાંધીએ કમિશનની નોટિસનો જવાબ આપતા કહ્યું, “હું જે કહી રહ્યો છું તે જાહેરમાં કહી રહ્યો છું. તેને સોગંદનામા તરીકે લો. આ અમારો ડેટા નથી, પરંતુ ચૂંટણી પંચનો ડેટા છે. કમિશન કેમ નથી કહેતું કે મારા દાવા ખોટા છે? એ સ્પષ્ટ છે કે તેઓ સત્ય જાણે છે.” તેમણે દાવો કર્યો હતો કે કર્ણાટકમાં એક જ સરનામે ઘણા મતદારોના નામ અને નકલી સરનામાં નોંધાયેલા હતા.
આયોગનું વલણ
ભાજેપે રાહુલના આરોપોને ‘રાજકીય નાટક’ અને ‘હાસ્યાસ્પદ’ ગણાવ્યા છે. કેન્દ્રીય મંત્રી કિરેન રિજિજુએ કહ્યું કે રાહુલ ગાંધી બંધારણીય સંસ્થાઓને બદનામ કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે અને હાર બાદ હતાશામાં આવા નિવેદનો આપી રહ્યા છે. તે જ સમયે, કમિશને કહ્યું કે તેણે નવેમ્બર 2024 માં કોંગ્રેસ સાથે ડ્રાફ્ટ મતદાર યાદી અને જાન્યુઆરી 2025 માં અંતિમ યાદી શેર કરી હતી, પરંતુ કોઈ ઔપચારિક ફરિયાદ નોંધાઈ ન હતી.
