Donald Trump:’ટ્રમ્પ ભારત સાથેના સંબંધોને આપશે મહત્વ’, ચીન-પાકિસ્તાન વિશે પૂર્વ વહીવટી અધિકારીએ શું ચર્ચા થઈ જાણો?
Donald Trump:ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના સંબંધો ખૂબ સારા છે. ટ્રમ્પ તેમના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન થયેલી પ્રગતિને આગળ વધારશે અને ભારત સાથેના સંબંધોને વધુ મજબૂત બનાવશે તેવી અપેક્ષા છે. વ્હાઇટ હાઉસમાં તેમના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન દક્ષિણ એશિયા બાબતોના પ્રભારી વ્યક્તિએ આ વાત કહી હતી.
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પની જીત બાદ ભારતમાં ટ્રમ્પના કાર્યકાળ દરમિયાન બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધો કેવા રહેશે તેની ચર્ચા ભારતમાં ચાલી રહી છે. મોટાભાગના લોકો માને છે કે ભારતની વધતી જતી આર્થિક તાકાત અને વિશ્વ મંચ પર તેના મહત્વને જોતા ભારત અને અમેરિકા વચ્ચેના સંબંધો વધુ સુધરવાની અપેક્ષા છે. હવે છેલ્લી ટર્મમાં ટ્રમ્પ સાથે કામ કરનાર દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયાના નિષ્ણાત લિસા કર્ટિસે પણ કહ્યું છે કે તેમના પ્રથમ કાર્યકાળની જેમ આ ટર્મમાં પણ ટ્રમ્પ ભારત સાથેના સંબંધોને મહત્વ આપશે.
‘ટ્રમ્પે જ્યાંથી છોડ્યું હતું ત્યાંથી શરૂ થશે’
લિસા કર્ટિસ 2017 અને 2021 વચ્ચે ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પના સલાહકાર અને દક્ષિણ અને મધ્ય એશિયા માટે સુરક્ષા પરિષદના ડિરેક્ટર હતા. કર્ટિસે કહ્યું છે કે ‘મને લાગે છે કે નવા ચૂંટાયેલા રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ ભારતથી શરૂઆત કરશે જ્યાંથી તેમણે વિદાય લીધી હતી. તેમની ભારત પ્રત્યે સારી લાગણી અને સદ્ભાવના છે અને હું આ કાર્યકાળને બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને મજબૂત કરવાની તક તરીકે જોઉં છું. તેમણે કહ્યું કે ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન (2017-2021), ભારતના મહત્વ અને ચીનના પડકારોનો સામનો કરવામાં તેની ભૂમિકાને કારણે યુએસ-ભારત સંબંધોમાં સુધારો થયો હતો.
ટ્રમ્પ અને પીએમ મોદી વચ્ચે સારા સંબંધો
લિસા કર્ટિસે કહ્યું કે ટ્રમ્પ અને વડાપ્રધાન મોદીના પણ સારા અંગત સંબંધો છે અને આ સંબંધે ખરેખર પ્રગતિને મજબૂત કરવામાં મદદ કરી છે. ટ્રમ્પના કાર્યકાળ દરમિયાન ભારત પરના ટેક્નોલોજી નિયંત્રણો હટાવવામાં આવ્યા હતા, જેનાથી ભારતને સશસ્ત્ર ડ્રોન ટેક્નોલોજીની ઍક્સેસ મળી હતી. લિસા કર્ટિસ હાલમાં એક થિંક-ટેન્ક, ન્યૂ અમેરિકન સિક્યુરિટી સેન્ટર ફોર ઇન્ડો-પેસિફિક સિક્યુરિટી પ્રોગ્રામના સિનિયર ફેલો અને ડિરેક્ટર છે.
ભારત-અમેરિકા સંબંધોમાં કેટલાક અવરોધો છે.
લિસા કર્ટિસે કહ્યું કે સામાન્ય રીતે ટ્રમ્પના પ્રથમ કાર્યકાળ દરમિયાન ભારત સાથે સારા સંબંધો હતા, પરંતુ તે દરમિયાન કેટલાક અવરોધો હતા, જેમાં મુખ્યત્વે ટેરિફનો મુદ્દો હતો. ટ્રમ્પ ઈચ્છે છે કે અમેરિકન કંપનીઓને પણ ભારતીય બજારમાં પ્રવેશ મળે. ટ્રમ્પે પોતાના પ્રથમ કાર્યકાળમાં ઘણી અમેરિકન પ્રોડક્ટ્સ પર ભારત દ્વારા લાદવામાં આવેલા ભારે ટેરિફ પર પણ નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી. લિસા કર્ટિસના મતે આ વખતે પણ વેપાર અને ટેરિફના મુદ્દે ભારત-અમેરિકા સંબંધોમાં અડચણ આવી શકે છે. જો કે, આનાથી બંને દેશોના સંબંધો પર વિપરીત અસર થવાની અપેક્ષા નથી. ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર ભારતને રશિયા પર તેની સૈન્ય ઉપકરણોની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે પણ કહી શકે છે.
અમેરિકા અને ભારત ચીનથી ચિંતિત છે.
લિસા કર્ટિસે કહ્યું કે, અમેરિકા અને ભારત બંનેને ચીનને લઈને ચિંતા છે, જેમ ચીન ટેક્નોલોજી માર્કેટમાં પોતાનું વર્ચસ્વ જમાવવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યું છે અને એશિયામાં પોતાનું વર્ચસ્વ જમાવી રહ્યું છે, ભારત અને અમેરિકા બંને આ નથી ઈચ્છતા. આવી સ્થિતિમાં ચીનને રોકવા માટે ભારત અને અમેરિકા સુરક્ષા અને વ્યૂહાત્મક સંબંધોને મજબૂત કરવા પર વિશેષ ધ્યાન આપી શકે છે. NSA તરીકે માઈક વોલ્ટ્ઝ અને વિદેશ મંત્રી તરીકે માર્કો રુબિયોની નિમણૂકનો ઉલ્લેખ કરતાં લિસા કર્ટિસે કહ્યું કે બંને નેતાઓ ચીન પ્રત્યે આક્રમક વલણ ધરાવે છે અને બંને ભારત પ્રત્યે સહાયક વલણ ધરાવે છે.
પાકિસ્તાન પર કોઈ ધ્યાન નહીં આપે.
કર્ટિસે કહ્યું કે ટ્રમ્પનો બીજો કાર્યકાળ પાકિસ્તાન પર કેન્દ્રિત થવાની સંભાવના નથી અને કોઈએ તેમની અફઘાન નીતિમાં મોટા ફેરફારોની અપેક્ષા રાખવી જોઈએ નહીં. કર્ટિસે કહ્યું કે ટ્રમ્પ વહીવટીતંત્ર ભારતને રશિયન સૈન્ય ઉપકરણો પર નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે સમજાવવાનો પ્રયાસ ચાલુ રાખશે.
