Iran 10 પરમાણુ બોમ્બ બનાવી શકે છે? 400 કિલો યુરેનિયમના ગાયબ થવાથી અશ્વંશભર્યું રાજકારણ – યુએસ અને ઇઝરાયલ ચિંતિત
Iran: ઈઝરાયલ અને ઈરાન વચ્ચે 12 દિવસ સુધી ચાલેલા તીવ્ર યુદ્ધ બાદ, મંગળવારે બંને દેશો યુદ્ધવિરામ પર સંમત થયા છે. યુદ્ધ દરમિયાન ઈઝરાયલ અને અમેરિકાના સંયુક્ત હુમલાઓ ઈરાનના મુખ્ય ત્રણ પરમાણુ સ્થળો — નતાન્ઝ, ફોર્ડો અને ઇસ્ફહાન — પર થયાં હતાં. આ હુમલાઓનો ઉદ્દેશ ઈરાનના ત્વરિત પરમાણુ હથિયાર વિકાસને અટકાવવાનો હતો.
400 કિલો યુરેનિયમ ગાયબ: ઈરાન પર શંકાની સોય
અહેવાલો અનુસાર, ઈરાનનું અંદાજે 400 કિલોગ્રામ યુરેનિયમ ગુમ થયાનું જણાયું છે. અમેરિકાના વાઇસ પ્રેસિડેન્ટ જેડી વાન્સે આ અંગે ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી છે અને જણાવ્યું છે કે આટલા યુરેનિયમમાંથી લગભગ 10 પરમાણુ બોમ્બ તૈયાર થઈ શકે.
ઇઝરાયલના ઉચ્ચ અધિકારીઓને ટાંકીને જણાવ્યું છે કે ઈરાને યુરેનિયમને યુદ્ધ પહેલાં ગુપ્ત ભૂગર્ભ સ્થળે ખસેડી દીધું હતું. ફોર્ડો પરમાણુ સ્થળની સેટેલાઇટ છબીઓ પણ આ આશંકાને મજબૂત કરે છે — જ્યાં યુદ્ધ પહેલા 16 ટ્રક જોવા મળ્યા હતાં, પરંતુ હુમલાના પછીની તસવીરોમાં આ ટ્રકો ગાયબ હતાં.
ફોર્ડો પરમાણુ પ્લાન્ટ – હુમલાથી પણ અખંડિત?
ફોર્ડો પરમાણુ સ્થળ પર્વતોની અંદર 300 ફૂટ ઊંડાણે આવેલું છે અને તેને અત્યંત સુરક્ષિત માનવામાં આવે છે. યુએસએ B-2 સ્પિરિટ સ્ટેલ્થ બોમ્બરો દ્વારા આ સ્થળો પર “બંકર-બસ્ટર” બોમ્બ ફેંક્યા હતા. સેટેલાઇટ તસવીરો દર્શાવે છે કે ફોર્ડો સહિત નતાન્ઝ અને ઇસ્ફહાનમાં અંશતઃ નુકસાન થયું છે, પરંતુ મહત્ત્વના સાધનો અને યુરેનિયમ પહેલાથી જ ખસેડી દેવાયું હોવાની શક્યતા છે.
ટોમાહોક અને GBU-57 મિસાઇલ હુમલા
21 જૂનના રોજ, યુએસ નેવીની ગાઇડેડ-મિસાઇલ સબમરીન USS જ્યોર્જિયા (SSGN-729) એ નાતાન્ઝ અને ઇસ્ફહાન પર 30 ટોમાહોક મિસાઇલો છોડી. B-2 બોમ્બરોએ GBU-57 મેસિવ ઓર્ડનન્સ પેનિટ્રેટર બોમ્બથી નાતાન્ઝ પર શક્તિશાળી હુમલો પણ કર્યો.
IAEA: ત્વરિત નિરીક્ષણ જરૂરી
આંતરરાષ્ટ્રીય પરમાણુ ઊર્જા એજન્સી (IAEA)ના વડા રાફેલ ગ્રોસીએ યુએન સુરક્ષા પરિષદમાં જણાવ્યું કે હુમલાઓ પહેલાં યુરેનિયમના સ્ટોકની પુષ્ટિ થઈ હતી. તેમનું કહેવું છે કે હાલનો લશ્કરી તણાવ IAEAને તાત્કાલિક ચકાસણી કરવા માંગે છે, નહીં તો રાજદ્વારી પ્રયાસો નબળા પડી શકે છે.
ઈરાનના પરમાણુ કાર્યક્રમ વિશેની ચિંતાઓ ફરી ઊઠી રહી છે. 400 કિલો યુરેનિયમના ગાયબ થવાથી સમગ્ર પશ્ચિમ વિશ્વ ચિંતિત છે કે ઈરાન ભવિષ્યમાં પરમાણુ હથિયારોનો ઉપયોગ કરી શકે છે. યુદ્ધવિરામ ભલે તાત્કાલિક શાંતિ લાવતું જણાય છે, પરંતુ તણાવ ઓછો થયો છે એ કહેવું હજી સમયસાપેક્ષ રહેશે.
